Четири години изедени од празни ветувања

Oд најголеми адути на Владата - интеграциите и економијата станаа нејзин најголем хендикеп

Александра М. Митевска

„Ќе сториме се' што е потребно за до 2010 година да ги исполниме критериумите за членство, односно да ги завршиме нашите обврски. Нашите нескриени амбиции се да ги започнеме преговорите со ЕУ во текот на 2007 година или барем во овој период да го добиеме датумот за почнување на преговорите - нешто што делумно ќе зависи од нас и делумно од состојбите внатре во Унијата“.

Вака говореше актуелниот премиер Никола Груевски во август 2006 година, во своето експозе пред парламентот при изборот на новата Влада. Тогашните министри на ВМРО-ДПМНЕ, ДПА и на НСДП, зад кои стоеја „само“ 63 пратеници, влегоа во владината зградата на улицата „Илинденска“ во атмосфера на голем ентузијазам, поради убеденоста на граѓаните дека се доволни 100 чекори за земјата да ја доживее ветената „преродба“. Граѓаните тогаш (и без да им се сервираат скапи реклами, силни дози патриотизам и секојдневен популизам) сакаа да веруваат дека новата гарнитура на власт ќе донесе нови и поповолни ветрови во државата. Околу две години подоцна, ДПА и НСДП први престанаа да веруваат во „преродбата“, а во моментов неизбежен е впечатокот дека надежта се' повеќе ги напушта и сегашните партнери на ВМРО-ДПМНЕ, ДУИ.

Сега е август 2010 година и единствените заклучоци што може да се изведат при потсетувањето на изјавите на Груевски од 2006 година се дека тој и неговите соработници ��ли не направиле се' што е потребно за македонските интеграции или дека нешто се случува во ЕУ. Бидејќи ниту Македонија ги исполни сите критериумите за членство ниту има датум за преговори. Единствена утеха е препораката за почнување преговори од минатата година, која за некој месец лесно би можела да изгуби од значење, како што Македонија ја изгуби и лидерската позиција во Јадранската група, која во „јато“ целеше кон НАТО.

Токму 2007 година, која Груевски ја најавуваше како пресудна за македонските интеграции, беше година во која нашиот кандидатски статус во ЕУ од 2005 беше помрачен од неповолниот извештај на Европската комисија, главно, поради отсуството на политички дијалог или поради одбивањето на ВМРО-ДПМНЕ да коалицира со ДУИ. Следната година - иста приказна, само што овој пат причина за негативниот извештај беа предвремените избори под сите стандарди, што се одржаа по поразот што го доживеа Македонија на самитот на НАТО во Букурешт. Токму настаните што драматично ја ослабнаа македонската меѓународна позиција, максимално ги зацврстија позициите на Груевски и на власта, која сега има двотретинска поддршка во парламентот, шеф на државата од своите редови и речиси целосна контрола врз локалната самоуправа. Од друга страна, тие настани го наметнаа како најголем проблем и за власта и за земјата спорот за името со Грција, кој во 2006 година речиси и да не се споменуваше во експозето на мандатарот Груевски.

На 27 август 2006 Владо Бучковски од СДСМ му ја предаде премиерската фотелја на Груевски. Бучковски од владата замина во штабот на социјалдемократите каде што се наѕираше почетокот на внатрепартиската криза поради изборниот пораз (што уште долго време потоа ја тресеше левицата). Груевски, пак, два дена подоцна ја одржа првата владина седница, која финишираше со конкретна одлука - ДДВ за земјоделските репроматеријали падна од 18 на 5 проценти. Амбициозниот старт на новиот владин кабинет ветуваше многу...

Бучковски вчера ни изјави дека тогаш ни во сон не очекувал дека Македонија со оваа Влада ќе доживее толкава катастрофа. „Изборниот слоган на СДСМ во 2006 беше ’Македонија напред, а не назад’. Тоа е мото што ќе мора граѓаните често да си го повторуваат на следните парламентарни избори, за кои сум убеден дека ќе бидат многу брзо, бидејќи од 2006 година Македонија се врати сто чекори назад“, нагласува Бучковски. Според него, најголеми гревови на оваа Влада се што направи од готово вересија со членството на НАТО, што не ги почна преговорите со ЕУ и што наместо да продолжат да се развиваат демократските процеси, влеговме во диктатура.

„Економијата беше омилена тема на Груевски во тоа предизборие, а сега гледаме како Македонија и граѓаните економски тонат. Убеден сум дека најмалку половината од граѓаните што тогаш му ја дадоа поддршката, понесени од надежта за економски просперитет, сега ќе го казнат поради неисполнетите ветувања. Секој нов ден на власт на Груевски му е се' потешко“, констатира Бучковски.

Коалицирањето меѓу ВМРО-ДПМНЕ и НСДП на Тито Петковски беше едно од најголемите изненадувања по изборите во 2006 година. Поради идеолошкиот јаз меѓу двете партии, многумина му предвидуваа кус рок на тоа партнерство, кое навистина пукна пред предвремените избори во 2008 година. Петковски, тогаш, разделувајќи се од Груевски, веројатно, го направил вистинскиот чекор, бидејќи сега вели дека за последните четири години Македонија се вратила од 30 до 50 години назад во развојот и дека ја има можеби најнеуспешната Влада од осамостојувањето до денес. Според него, единствено достигнување на оваа власт е што изградила култ од личноста на Груевски, а нејзините неуспеси се многубројни.

„Македонија изгуби четири години и на внатрешен и на надворешен план. Оваа Влада е сериозна закана за иднината на државата и затоа јавното мислење треба да да се крене на ниво на кое погласно ќе се говори за промашувањата, наспроти обидите на власта за замајување на граѓаните“, оценува Петковски. Според него, одговорна Влада доколку не ги исполни очекувањата на граѓаните, има две опции - да оди на предвремени избори и да ја провери поддршката кај граѓаните или само да си поднесе оставка.

Слободан Најдовски, поранешен пратеник на ЛДП, во колумна во „Утрински весник“ го анализира четиригодишното владеење на ВМРО-ДПМНЕ, заклучувајќи дека од податоците за неколку макроекономски показатели е очигледно дека оваа Влада не ги остварува ветувањата, но и дека постигнува послаби резултати од претходната. Излезот, според него, е во про��ена на економската политика и на нејзините креатори. За споредба, Најдовски наведува: македонската економија само во првата година по смената на власта забележа раст, и покрај ветувањата дека на годишно ниво економијата ќе расте со стапка од 6 до 8 проценти; наспроти фалените и рекламирани намалувања на даноците, се премолчуваа зголемувањата и новововедените давачки со кои се оптоваруваат фирмите и граѓаните; брзо се погази ветувањето за висината на буџетскиот дефицит, бидејќи од година во година несразмерно се зголемуваше буџетот во однос на порастот на БДП; нема ни трага ни глас од ветувањата за капитални инвестиции од 5 отсто од БДП и приоритетите од коридорите 8 и 10 и инвестициите во енергетиката...

Евроатлантското интегрирање на Македонија и динамичниот економски раст беа двата главни адута на Груевски кога пред четири години влезе во владината зграда. Неговите опоненти прогнозираат дека на следните парламентарни избори токму тие адути ќе претставуваат најголем хендикеп за актуелната власт, која, едноставно, не ги исполни ни најголемите ветувања. Впрочем, да не се испровоцираа вон��едни избори во 2008, ВМРО-ДПМНЕ летово ќе мораше да оди на редовен изборен тест, па сега веќе ќе се знаеше што останало од големите очекувања и од довербата на граѓаните.