Број 3468  вторник, 28 декември 2010
прва страница Архива контакт редакција маркетинг претплата
Втора страница
На прво место
Политика
Македонија
Економија
Хроника
Едиторијал
Мислења
Писма
Свет
Култура
Спорт
Скопје
Забава
Некролог
Хороскоп
Што прават денеска
Фељтон








Site Meter

ЕДИТОРИЈАЛ

Молкот ја уништува културата

Тина Иванова

Квалитетно издржан, сериозен културен проект, со естетска и уметничка содржина на високо ниво е вистинска реткост денес. Во сферата на културното живеење уметничките проблесоци едвај можат да се избројат на прстите од едната рака. Кризата во културата веќе одамна се чувствува. Македонските културни институции особено, длабоко се нурнати во еден вакуум исполнет со безидејност, монотоност, старомодност.

За прогресивните уметнички креации во светот само слушаме од информативните гласила. Нив овде не можеме да ги видиме. А, за македонските прогресивни, современи идеи можеби почесто слушавме во минатото. И со нив се' уште се фалиме. Но, на старата слава не можеме толку долго да живееме.

Аналитичарите на културните состојби велат дека моментно се' е подредено на квантитетот. Да има, и тоа колку што може повеќе. А, квалитетот, естетскиот момент, високото уметничко ниво во креирањето на програмата на културните куќи како да е од второстепено, третостепено значење. Се' се сведува на една обична рутинска практика.

Културните продукти се зачмаени, оти и менаџирањето во културата е заспано. И тоа е така, и покрај големиот број професионални уметнички имиња кај нас кои имаат капацитет да ја кренат културата од својата статична состојба. Очигледно, и партизацијата си го направи своето. Креаторите на македонската културна политика раководат од кабинетите, без да имаат контакт со животот, со стварноста. На чело на институциите од културата е важно да дојдат партиски одобрените, а не уметнички надарените и способните.

Се избркаа уметноста и естетиката од стратегиите за културата. Се форсираат идеолошки подобните, партиски послушните. Таа инквизиторска политика е присутна во сите пори на општеството. Но, во културата, се чини, е највидлива, токму поради безидејноста. Поради партиската селекција на кадрите. На авторите, на уметниците.

Тоа се случува во сите сегменти на општественото живеење. Од естрадната, онаа забавната сцена ако сакате, по се' до најсуптилните уметнички средини каде што треба да се негува естетиката. Првиот удар е во вработувањата во културата. Ако нема амин од партиските комитети, нема работа. Не е важно како глумиш или како свириш. Имаш ли партиска препорака или бркај си тезги. Лепачи на пропагандни изборни партиски плакати стануваат значајни шрафчиња во културните институции.

Популистички централизираните „културни бранови“ го деградираат врвното уметничко творештво. Културната база е развластена, политичките комесари ги „режираат“ сите културни настани каде што се даваат државни пари. Културната централизација ја уништува инфраструктурата. Се' се чека „од горе“. Владата издава книги, преведува литература. Таа директно решава какви настани ќе се финансираат, кои странски уметници ќе доаѓаат.

Партиски селектори ги составуваат македонските културни делегации за разни фестивали каде што се претставува македонската култура. Критиката молчи, уметниците веќе речиси и не зборуваат меѓу себе за творештвото, за настапите. Голем дел од нив, се резигнирани. Или се откажуваат од своите идеи, зашто тешко можат да ја остварат нивната реализација, или ги ставаат во фиока, чекајќи некои подобри времиња, времиња во кои ќе има шанса за културни блесоци.

Нема револуција, нема протести, го нема гласот на уметноста, гласот на уметничките дела кои можат и тоа како да ја променат состојбата, да делуваат, да влијаат, да тераат напред. Молкот ја уништува културата. Молкот на уметниците, всушност, сега и најгласно се слуша. Само, дали некој умее да го слушне?


#
Статијата е прочитана 945 пати.

Испрати коментар

Од: muzicar
Датум: 28.12.2010 14:53:46
Fala bogu Tina da napises nesto realno i tocno.redno vreme bese i ti da go dignes tvojot glas kako sto toa go pravis i za mnogu drugi nebitni raboti sto se slucuvaat vo MKD a im davas tezina i drugo pogolemo znacnje.Ovoj tekst e vo sustina toa sto site nie umetnici go osekjame vekje 4 godini megjutoa bez vasa podrska (novinarite)tesko kje se izborime z nasiot status.Pozz
Од: sofija
Датум: 28.12.2010 15:08:09
Vi blagodaram za preubaviot tekst. Navistina redok vistinit pogled na sostojbite vo kulturata.
Од: redovna citatelka
Датум: 28.12.2010 19:17:45
Sekoja cest Tina!
Од: Neviden procut vo kulturata
Датум: 29.12.2010 00:31:47
Kako toa "kulturnite produkti se zacmaeni a estetikata i umetnosta izbrkani od kulturata"?Pa ministerkata po kultutra, de bre onaa sto ima perlanica na pari i sto drzi livcina so kasa primi, tvrdi deka sega dozivuvame vistinski kulturen procut.Pa so proektot Skopje 2014 i so onie anticko- naoklasicno- barokni zgradi ce go napravime Skopje site da se ciudat i krsta.Ce si imame i triumfalna kapija , niz koja liderot posle sekoja pobeda i uspeh na bel konj ce projava niz nea ,( kako vo vremeto na Kaliguila i Neron)Dali malku nasiot "rovokopac" Pasko nasobra crepovi, koi naucno gi narece artefakti i so koi si go dokazavme identitetot i dlabokite civilizaciski koreni? A da ne zboruvam, za spomeniciti.Koj od koj poubav.Merakojna da ti e da gi gledas. A koga ce gi cues kolku "eftino "se plateni od radosti da ne mozes solzite da gi zadrzis.Abe ovaa ministerka "kasa primi" ima vgraden vnatresen cip za kultura koj i e vsaden vo genite Zatoa ne e dobro vaka da ja rezignirate dodeka e vo zalet.

Нај��и! во Утрински
Насловна
Тиквешански
Сефер ќе стоел настрана од медиумскиот бизнис на Рамковски
Колку УДБ-а беше нашата судба (16)
Не даваат тутун за џабе
Не ги растурив „Битлси“
Не се брза со „Надеж“ и „Партиски реклами“
Санадер одби да и' биде предаден на Хрватска
Боуви ми ги врзува врвците на чевлите
Тука е лесно да прогласиш кодош
Куполи за пратениците
За пакетче се дава и последниот денар
Социјалците од Крушеани ги бараат социјалните пари
Стил
„Децата на комунизмот и црвената буржоазија“
Уште една изгубена година
Карикатура
 

What will 2011 bring for the Western Balkans?
Last news update on WAZ.EUobserver
Croatia moves closer to concluding EU accession talks