ЕДИТОРИЈАЛ

На Матка мора да има ред

Горан Адамовски

Кон Матка се однесуваме како кон излетничко место, а не како кон споменик на природата. Оваа констатација на еден од туристичките работници во Скопје, кој секојдневно се обидува пред светот да ја прикаже Матка во своето волшебно издание, веројатно е најдобрата оценка за негрижата од државата, градот, граѓаните и од другите надлежни институции спрема ова природно богатство оддалечено само 15 километри од македонската метропола.

На Интернет се фалиме дека Матка е најстарото вештачко езеро во Македонија, чија акумулација е изградена во 1938 година. Добиено е со преградување на реката Треска со брана. Езерото е порибено и честопати се користи и за спортски риболов. Матка претставува еден од најголемите рефугијални центри за време на глацијалниот период, што придонело денес на овој простор да се сретнат голем број реликтни и ендемични растенија и животни.

На локалитетот Матка се откриени два нови вида вистински пајаци и пет лажни скорпии. Во кањонот се регистрирани 119 вида дневни и 140 вида ноќни пеперутки. На просторот од околу 5.000 хектари се распостранети повеќе цркви и манастирски комплекси. Античките археолошки локалитети речиси се неиспитани. Средновековните, пак, претежно сакрални објекти - манастири и цркви се малку повеќе познати.

Посебно внимание заслужуваат карстните форми - десетте пештери со должина од 20 до 176 метри и двата пропаста со длабочина до 35 метри.

Матка е навистина прекрасна. Во тоа се уверил секој што барем еднаш ја посетил. Но, истите тие што барем еднаш ја посетиле знаат дека Матка живее во својот свет препуштена на себеси. Матка нема сопствен спасувачки тим, а изобилува со опасни карпи кои се предизвик за искусните и за помалку искусните алпинисти, но и за обичните планинари вљубеници во природата. Без оглед дали и колку сте стручни за ис��ачување на тешкиот терен, треба само да покажете желба и волја и никој нема да ве праша ништо. Но, со тоа го ставате сопствениот живот во торба. Зашто, не дај боже да ви се случи нешто - ќе нема кој да ви помогне. Доколку биде испратен алармот за несреќата, тогаш треба да се чека на спасувачите кои пристигнуваат од Водно.

Градскиот Црвен крст таму има свој тим од 15 члена, кои се подготвени да помогнат во секој момент. Ама на Матка нема тим, иако иницијативата неколку пати била проследена до градските власти. Но, како што велат надлежните, реализацијата на оваа идеја се остварува многу бавно поради немање пари или немање слух.

За спасувачки тим на Матка нема пари ниту разбирање. Изгледа има поважни работи за решавање отколку да се подобри безбедноста на едно од најомилените сврталишта на жителите на Скопје и неговите гости. Несреќите на Матка очигледно не тангираат никого. Неколкуте смртни случаи не се вистинска опомена за надлежните да преземат нешто и да воведат ред. На Матка се ловат пеперутки, се искачува по карпите, се симнува по стрмните падини. Мора да постои некој ред. Мора да постои служба која ќе одлучува што може, а што не може. Служба што на намерниците ќе им ги предочи опасностите. Служба што ќе биде тука за брза интервенција. Надлежните убаво велат дека Матка е рекреативно место и дека секој може да се движи слободно, но ако безбедноста и превенцијата од несреќи е на прво место, тогаш некој пропис и мерка нема да ја нарушат слободата на движење.

Жалосно е што како држава не знаеме да се грижиме за природните споменици. Пожално е што не се грижиме ниту за безбедноста на граѓаните што уживаат во благодатите на природните споменици. Најжално е што ниту откако ќе се случи несреќа во природните споменици, не се мрднува ниту малку.

Трагедија е тоа што саботната несреќа на Матка која ја потресе јавноста нема да измени баш ништо. Ќе ја оставиме Матка затворена во својот свет.