Мислења

Дискусија без перкусија

Гордан Георгиев

Систематското „убивање“ на дискусијата во нашето општество е убиство со предмисла на демократијата во државата

ОЧИ ШИРУМ ОТВОРЕНИ

Врие во Европа. Масовни штрајкови во Франција, сериозни дебати за иднината на ЕУ во Германија, танталови маки да се спаси Грција од економска пропаст... Се развиваат идеи да се казнат непослушните членки на Унијата, да се избркаат (привремено) од клубот ЕУ, да се научат на ред и солидарност. Да сфатат дека големите нето-донатори во ЕУ не можат бескрајно да ги толерираат финтите и ситните подметнувања на посиромашните членки на Унијата. Со еден збор, се бара излез од кризата. Главниот тренд е сосема јасен: општествата бараат од државите кризата да ја понесат на свои плеќи и на самите владејачки кругови, а не само работничките слоеви.

Во Македонија не врие, ама се крчка. Мрачниот проект на владејачкава хунта, зачинет со идеолошка подлога од најмрачните подруми на некои одамна запретани Азазели, веќе петта година сее страв и се обидува да ги доубие веќе и онака шашардисаните остатоци од она што се нарекува граѓанска свест, отпор или едноставно повик за поинакво мислење.

Дека идеологијата на нашиве властодршци не е ништо повеќе од обично берење на скапаните цреши од прилично разгранетото дрво на политичките идеологии, покажува и фактот дека најгласните идеолози - интелектуалци на оваа власт се немаат појавено во јавноста скоро две години. Можно е да се разочарани, да не очекувале ваков идеолошки параспур од технократот Никола, да имале добри намери на почетокот... Но, како да го прифатиме фактот што тие идеолози се' уште држат раководни функции, се' уште редовно земаат општински паушали и дневници, и конечно, се' уште ревносно креваат раце и ги гласаат проектите на оваа власт?

Карл Шмит, еден од најсериозните критичари на либералната демократија од триесетите години на минатиот век, пишуваше дека демократијата во либералните општества е сведена на гола дискусија, а со самото тоа е неефикасна да ги решава проблемите на граѓаните. Како антипод на дискусијата, Шмит подоцна го деривира поимот децизионизам, аргументирајќи дека власта (а подоцна само и единствено Фирерот), со самото тоа што е власт, има право да донесува одлуки со што во корен ќе ја сосече дискусијата и полесно и поефикасно ќе ги спроведува политиките. Се разбира, ваквото радикално поставување на политиката (што датира од антички времиња) кај Шмит завршува со легитимација на нацистичкиот режим во Германија.

Отсуството на дискусија во нашето општество е типичен дериват на таквите тоталитарни идеологии. Не само што во Македонија не постои квалитетна дебата помеѓу општествените чинители, туку секој обид за дебата во старт се девалвира, обезличува или, во најлош случај, се претепува „дебатерот“ (случајот со студентите по архитектура на плоштадот). Една од најважните придобивки од демократската власт е токму власта да овозможи непречена дискусија за нејзините политики, но и за други теми кои ги тангираат граѓаните. Опозицијата може постојано да бара дискусија со власта, но ако власта однапред одлучила да ја минира дискусијата, тогаш имаме проблем со нивото на демократичност на власта.

И, како изгледаат нашите телевизиски или конференциски дебати? Разговор на глуви и неми. Или власта одбива да прати свој претставник, или ги праќа неколкуте дежурни виновници, роботизирани и обучени југенди дојдени со цел во старт да ја убијат дебатата, постојано да дефокусираат од темата на дебатата, постојано да манипулираат со разно-разни периферни глупости, да помине времето за реклами и, оп, завршила дебатата. Гледачот седи пред малиот екран, се кае за потрошеното време пред телевизорот и си ја повторува мантрата „сите се исти, исто зборуваат, иако едниот имаше поубава вратоврска денес“. Е, па не се сите исти. Не може да бидат сите исти ако едните постојано и аргументирано предупредуваат на лошото владење на сегашнава власт, а претставниците на власта постојано репетираат со небулози од типот „ама во ваше време беше полошо, ама транзицијата, ама светската економска криза...“.

Затоа, нека не се возбудуваат премногу вмровците кога им велам дека во нивното владеење има елементи на прото-фашизам. Подобро ќе биде да се запрашаат (барем оние малкумина што се' уште критички размислуваат, иако само по дома) зошто им го велам тоа и зошто се осудувам да употребам толку „тежок“ збор. Систематското „убивање“ на дискусијата во едно општество е убиство со предмисла на демократијата во државата.

Во сето ова има и доза на невидена ароганција на власта. Како инаку да се сфатат добронамерните проекти на СДСМ за спас од сегашнава катастрофална состојба. Како е можно власта бесрамно да лаже дека СДСМ нема програма, а кога СДСМ ќе и ги понуди своите проекти на власта (гратис!) тие да велат дека тоа не се добри проекти или дека тоа се нивни проекти.

Многу е смешно што по секој понуден проект од страна на СДСМ, власта излегува веднаш со реакција дека тоа е нивни проект кој, ете, се' уште не го објавиле во јавноста! Неверојатно е, дека по секоја прес конференци��а на СДСМ на која се обзнанува некој нов проект, јавноста да дознава дека и ДПМНЕ имале некаква идеја и баш таа истата. Можеби и некој ќе поверуваше да не бевме сведоци на секојдневната агресија на ТВ-екраните кадешто власта се фали со сработените проекти од типот отварање на водна пумпа во село икс или тениско игралиште во село ипсилон. Баш чудно како заборавиле да го промовираат концептот на СДСМ за нов Клинички центар на кој, ете, шест месеци работеле ама ја чекаа прес конференцијата на СДСМ да се сетат и да го извадат од фиока. Истото важи и за проектите „Инвестиции сега“ и „Стан за секого“ кои, нели, биле бајати проекти иако Сојузот на стопански комори отворено ги поддржа.

Да не заборавиме, СДСМ уште пред една година упати повик до Владата да се отрезни од шарените реклами и да се зафати со проблемите на граѓаните. Во тој повик, ние отворено и' ја понудивме поддршката на Владата заеднички да ја пребродиме елементарната економска непогода креирана од самата Влада. СДСМ е целосно свесен дека по изборите ќе треба да се соберат сите општествени сили и сите заеднички да ја вратиме државата на нозе. Тоа е тежок предизвик, особено по ваквото расипничко владеење на ДПМНЕ. Токму заради тоа и се одлучивме дел од проектите на новата Влада на СДСМ да му ги понудиме на Груевски. Но, очигледно е дека кај ДПМНЕ нема волја за дискусија и за соочување на аргументи за подобрување на стандардот на нашите граѓани. Нејсе, си велам, со сила не можеш да им дадеш, како што тие со сила може да ни земат. Леле какви времиња дојдоа, СДСМ да му нуди спас на Груевски од самиот себе.

Немајќи простор ни мегдан за соочување меѓу разумни луѓе, а во ситуација кога сите анкети покажуваат огромно разочарување на граѓаните од политиките на оваа власт, ние одлучно велиме: единствен спас за оваа држава е заминувањето на Никола Груевски од власта. Па кој ќе преживее, ќе раскажува.

(Авторот е потпретседател на СДСМ)