Насловна

Големите ги „прегазија“ малите на изборите

Фијаско доживеaја сите десничарски опозициски партии

Гордана Дувњак


Двете коалиции на партиските голијати - ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ ги прегазија малите партии, кои се решија на соло-настап на вонредните парламентарни избори. Без ниту еден пратеник останаа не само либералдемократите на Јово Манасиевски, СДУ на Лазе Еленовски, туку и ВМРО-Народна, Обединети за Македони��а, како и двете новопечени десничарски партии Демократска десница на Филип Петровски и партијата на бранителите Достоинство на Стојанче Ангелов. Лошите изборни резултати повлекоа и оставка. Прв повлече нога либералдеморкатот Јово Манасиевски, кој вети дека ќе се повлече ако неговата партија освои помалку од досегашниот број пратенички мандати - четири. Сепак, најголемо изненадување и шок предизвика дебаклот на „народњаците“ и на “обединети“, кои беа најжестоки критичари на нивната поранешна партија. Тие се споменуваа како клуч за превратот на власта, кои по отцепувањето на значаен дел од изборното ткиво на десничарската ВМРО-ДПМНЕ, требаше да бидат неизбежен дел од новата владина коалиција на чело со опозицискиот СДСМ.

Но, дека математиките се едно, а состојбите на теренот нешто сосема друго, покажаа и првичните резултати, од кои се виде дека сите помали партии топтан едвај освоиле 60.000 гласа. И покрај прогнозите дека овие две партии би можеле да освојат околу 10 мандати заедно, брзо се покажа дека тие немаат доволен квантум ни за еден. Партијата на експремиерот Љупчо Георгиевски доби 28.125 гласа, а малку недостигаше да освои еден мандат во „тројката“, каде што носител на листа беше лидерот Марјан Додовски. Блиску до освојување пратеничко место ВМРО-НП беше и во „петката“, но тоа не се случи.

Правењето сметка без крчмар се покажа и во примерот на Бошкоски, чии 150.000 гласа добиени за претседателските избори механички не се капитализираа во мандати. И покрај агресивната кампања, ОМ доби поддршка од едвај 17.015 избирачи, или 1,52 отсто од вкупниот број гласови на територијата на цела држава.

Како експертите го објаснуваат тоа? Дали главен виновник за фијаското е Донтовиот модел, кој е немилосрден и ги меле малите партии или ,пак, причините лежат во нешто друго?

Според аналитичарот Јово Кекеновски, исходот е очекуван за малите партии, но не и за ВМРО-НП и ОМ, чиј неуспех е големо изненадување.

„Очигледно дека агресивната кампања на власта вроди со плод и во неа се содржани елементи на „афективната логика“. А,тоа значи чувствата и емоциите да бидат пред здравиот разум“,нагласува Кекеновски. Тој смета дека на ваков расплет влијаеле и застрашувањата, но и убедувањата дека секој глас даден за малите партии е загубен. Убеден е дека Георгиевски и Бошкоски не успеале да се одлепат и од етикетирањето дека „работат за Црвенковски“, а во голема мера влијаело и тоа што ВМРО-НП јавно соопшти дека ќе го поддржат СДСМ.

„Народот не е подготвен ни да ја разбере искрената загриженост на Георгиевски зошто е битно да се реши проблемот со името и оти наскоро мора да се соочиме со ова’, додава Кекеновски.

И професорката Фросина Ремински оценува дека овие вонредни парламентарни избори беа потврда на неколку клучни претпоставки за случувањата во десниот политички блок, чиј расплет можеме да го очекуваме во периодот што следува.

„Владејачката партија го постигна ефектот од силниот притисок што го направи на своето постојано и новодојдено членство, што не значи дека нема незадоволство и кај граѓаните што гласале за владејачката партија“, подвлекува таа.

Според неа, се' уште е рано да се шпекулира на непотврдени информации за изборни неправилности (бугарски воз и сл.), но симптоматичен е изборниот дебакл на помалите десничарски партии што требаше да го канализираат незадоволното членство на ДПМНЕ.

„Изборните резултати на овие две десни партии зборуваат за монополизирање на десничарската политичка идеологија од страна на ВМРО-ДПМНЕ, што, според мене, значи уште поголемо акумулирање на незадоволство кај симпатизерите и активистите на десната идеолошка матрица, кои сметаат дека идеологијата на ВМРО како историско наследство на македонскиот народ се злоупотребува од страна на ДПМНЕ како партија со непрепознатлива македонска кауза за Македонија без граници во рамките на обединета Европа“ заклучува Ремински.

Таа додава дека незадоволството ќе се одрази врз внатрепартиската политика на владејачката партија во наредниот период, но најевидентно ќе биде на следните парламентарни избори кога и да се одржат, бидејќи партиите од десниот македонски блок истовремено ќе водат борба за ВМРО како идеологија и како партија и борба за учество во власта.

Но, во едно сите се согласуваат. Новиот мандат на владејачката ВМРО-ДПМНЕ нема да може да го помине олку комотно како досега. Зад себе ќе има силна опозиција, која ќе и' дише во врат, но и една нова ДУИ, која нема да се однесува попустливо како досега.