Реплики

Замислете го ураганот Сенди во Скопје

Соња Крамарска

Човек просто да помисли дека сега знае зошто е Америка успешна земја. Поради непоправливиот оптимизам на населението и поради силните институции

Немаше изминатите десетина дена поважна вест во глобални размери од ураганот Сенди кој го "хитна" Њујорк како што велеа тамошните медиуми. Менхетен - центарот на светот, наеднаш се врати во каменото доба. Снема струја, снема вода, автобусите и метрото запреа, продавниците за храна и не само за храна опустеа. Њујорчани, како што ќе забележи дописникот на "Шпигел" во својата извонредна репортажа, одеа кај пријателите од другите делови на Њујорк да се истушираат и да си ги наполнат мобилните телефони. Ги извадија надвор велосипедите, скутерите, моторите, па дури и скејбордите како сигурно превозно средство. Не гледаа телевизија, се оддалечија од претседателските избори, не ги интересираа војните низ светот. Се свртеа кон самите себе. Фотографијата на која претседателот Обама држи во утешна прегратка случајна госпоѓа, ја обиколи планетата. Американците уште еднаш направија шоу од најопасната природна стихија која се закануваше да им ги одземе имотите, а и животите.

Човек просто да помисли дека сега знае зошто е Америка успешна земја. Заради непоправливиот оптимизам на населението и заради силните институции. Системот кој безгрешно функционира, дури и кога е предизвикан од нејзиното величество природата.

Но, да го замислиме ураганот Сенди во Скопје. Снемува струја, се заглавуваат луѓе во лифтовите. Имаат ли зградите соработка со специјализирани фирми ��ои ќе дојдат да ги извлечат лифтовите со сајла? Немаат! Ајде да е само една зграда во прашање тогаш станарите и ќе се снајдат некако, но со сите згради богами тешко. Ќе се спие во лифтовите. Имаат ли скопјани велосипеди за да можат во секое време да ги извлечат и да ги употребат како превозно средство? Немаат, затоа што во Скопје е "ин" да се возиш со автомобил а "аут" да користиш велосипед. А жителите на Менхетн, какво изненадување, немале пракса да поседуваат автомобил. И тоа го научивме од репортажите испратени од Њујрок по незгодите што ги предизвика ураганот.

Имаше информации и дека во Њујорк, откако пресушија домашните славини како последица на ураганот, њујорчани посебно елитата од Менхетн, можеле да се видат собрани околу хидранти со канти в раце како трпеливо чекаат да наполнат вода. И замислете немало пцуење, викање, немало партиски интервенции. За миг луѓето си направиле редица како да им стои лично скопскиот градоначалник над глава или министерката наша за полиција. Ни глас не можело да се слушне.

Овде недостиг на вода во Скопје и нејзино набавување во вонредни услови како чекање пред хидранти, неминовно ќе доведе до граѓанска војна. Сетете се само на феноменот "тоалетна хартија" од Карфур, а потоа и од другите супермаркети, кога неговата цена падна на пазарот, но драматично скокна на берзата на домаќински потреби. Ураган "палома" беше тоа без конкуренција. Или при долгочасовен прекин на струјата, сосема сигурно ќе добиеме ураган "свеќа" кој ќе руши се' пред себе во обидот да се купат свеќи не само за оваа година, туку и за наредните пет години.

Претседателот Обама ја прекина за миг изборната кампања и отиде да ги посети разрушените подрачја од силното невреме. Во истиот момент кога тој објави мораториум на неговата кампања, молк завладеа и во штабот на Мит Ромни, кој исто така ја прекина својата кампања за да не биде осамен глас додека неговиот противник за занимава со претседателски должности. Кај нас, може противничкиот кандидат да биде киднапиран, болен, спречен од семејни причини да одржи говор, а неговиот ривал дури тогаш ќе се фрли на работа да го победи.

Извештаите од Њујорк и Њу Џерси се полни со примери за меѓусебна солидарност на тамошното население. Оние чии домови не попуштија под налетот на супербурата, широко ги отворија вратите за нивните сограѓани чии домови беа разрушени. Им дале бања да се тушираат, тоалетни помагала, им дозволиле да ги вклучат нивните лап-топи и мобилни телефони за да ги наполнат со струја. Мислам дека во овој момент солидарноста во Скопје и низ Македонија е далеку под едно цивилизирано ниво и тоа секојдневно може да се види преку различни примери. Не давање предност при влез во автобуси или во јавни простории, силеџиско возење автомобили низ улиците, турканици на шалтери и на пултови за плаќање на услуги.

Замислете во Скопје да дојде до прекин на комуникациските врски како интернет и телефонски, така и патни врски. Замислете само еден градски автобус во текот на денот да појде од Автокоманда до Ѓорче Петров, во услови кога во Автокоманда настанала поплава и жителите да мораат да се евакуираат кон другите точки од градот. Најверојатен епилог во тој случај би било автобусот никогаш да не појде бидејќи турканицата за влегување во него ќе биде толку голема што ќе резултира со пукната глава на возачот и неколку физички дуели после што јавното сообраќајно претпријатие ќе го врати автобусот во гаража, а ВМРО-ДПМНЕ и СДСМ цел ден ќе разменуваат соопштенија кој бил виновен.

Но за среќа ние не сме Њујорк а ни Њу Џерси, па дури и ураганите не' одминуваат. Додека светот се занимава со постураганскиот мегалополис, во Скопје срамежливо осамна објавата дека предвелигденското чудо во Св. Димитрија и не било баш чудо. Сепак, се работело за хемиска реакција предизвикана од испарувања, како што еден ден по "чудото" напиша "Утрински весник" на својата насловна страница во разговор со Коста Балабанов, стручњак за икони. Но тогаш (како и сега) бевме осамен глас на безбожници кои се дрзнале да го рушат авторитетот на црквата која неколку дена уживаше во огромното внимание на чедата божји. И собра, се разбира, грст пари. Неброени пари. Како беше една од божјите заповеди, не лажи, не кради и не прави измами. Е тоа за нашата црква не важи. Има ли црковниот поглавар г.г. Стефан право на "реконструкција"? На смена на членови на неговата влада. Ако има, час поскоро тоа да го направи, да го прочисти Синодот додека испарувањата и влагата од неговата животна околина не му приредат уште едно божјо "чудо".