Медиумите на отстрел

Нападот на Груевски врз медиумите е директен атак
врз демократските процеси во земјава

Светлана Унковска


Во најмала мера скандалозно звучеа нападите на премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Никола Груевски, кон одделни медиуми со кои тој се занимаваше на прославата на 20-годишнината од формирањето на партијата. Кога лично од премиерот ќе се слушнат зборови како „партиски мегафони“, „медиумски јастреби“ и жестоко ќе се нападнат некои медиуми затоа што не му се по волја, што треба да се очекува од оние што во последно време слободно шират омрази, повикуваат на линч и хајка кон неистомислениците.

Дрскоста на премиерот без задршка да посочува медиуми како непожелни, може да има лоши реперкусии врз и онака кревката демократија во Македонија, предупредуваат експертите. Жестокоста доби интензитет по фамозното писмо на Груевски до неговите сопартијци, во кое тој како да повикуваше на пресметки. Дали тоа на некој начин беше и онаа иницијална каписла, по која тргна лавината на говорот на омразата, за пресметка со се' што не беше по мерка на власта? Каква порака испрати Груевски со поименично посочување на медиуми што не му се допаѓаат?

Експертите без исклучок го осудуваат премиерот, оценувајќи дека директниот напад на медиумите е атак врз фундаменталните демократски процеси во земјава.

„Покрај сатанизирањето на лидерот на СДСМ, Груевски се обидува да ги сатанизира и медиумите што не се под негова контрола. Последниот атак е само еден од низата кои го загрозуваат правото на слобода на печатот, како една од демократски права кое е најмногу загрозено“, вели Жарко Трајановски, експерт за човекови права и слободи. Тој потсетува дека нападите врз медиумите беа најмногу изразени кога први на удар се најдоа дописничките од Брисел, потоа виновни му беа и колумнистите, па анкетите во „Дневник“, а сега прозивките на „Утрински“ се засилуваат .

„Ова е само показател дека Македонија е тоталитарна, а не авторитарна држава затоа што половина медиуми практично се купени со владините реклами, има нарачано новинарство кое шири говор на омраза против секој што има критичко мислење кон власта. Тоа што Груевски лично посочува медиуми и ги етикетира е недолично за еден премиер, но тоа е пример на тоталитарна влада“, оценува Трајановски.

Сепак, премиерот како да заборавил дека токму „Утрински весник“ секогаш бил отворен за соработка и има отстапено голем простор за колумнисти што биле или се' уште се во редовите на ВМРО-ДПМНЕ за да можат слободно да изнесуваат ставови по многу прашања. Весникот отворено го стави на располагање просторот за различни мислења, не само кон владејачката, туку и кон другите политички партии.

„Очигледно е дека премиерот си дозволува таков начин на однесување, но т��а не е добро, затоа што во принцип ниту еден функционер не смее така да ги оценува медиумите. Тоа пазарот ќе го реши, а директното посочување медиуми има екстремно негативно влијание“, вели аналитичарот Жидас Даскаловски. Тој истовремено укажува дека Груевски како премиер мора да внимава дополнително да не ја вжештува ситуацијата.

„Општата атмосфера во Македонија без разлика на овој настан е негативна. Прагот на толеранцијата е спуштен до крајно ниво и тоа може многу негативно да влијае на потенцијални судири и однос кон одредени групи кои се сметаат за различни и непријателски“, вели Даскаловски. Според него, постои опасност премиерот да предизвика дополнително вжештување, на и онака лошата атмосфера во медиумите.

„Директни напади на медиумите од првиот човек на Владата не претставува ништо друго туку директен атак врз фундаменталните демократски процеси во земјава. Не е ни прв пат што од премиерот слушаме нешто што би можело да се оквалификува како говор на омраза. Можам целосно компетентно да тврдам дека Македонија немала полош премиер кој секако ќе ги уназади сите процеси кои би требало да не' одведат во Европа“, коментира Ѕвездан Георгиевски, директор на „Цивил медија“.

И наместо поименично да се пребројуваат непожелните медиуми, власта би требало најмногу да се позанимава со уредување на медиумскиот хаос кој се толерира со години наназад. Прашањето за преиспитување на сопственичката структура е рак рана која се провлекува со години. Владејачката партија ја толерира, дури и ја поттикнува и нелојалната конкуренција во медиумите, богато наградувајќи ги со владини реклами, оние медиуми кои афирмативно и навивачки се однесуваат кон нејзините политики.

Медиумите се под лупата на многубројни меѓународни организации, чија независност и слобода се запишуваат во годишните извештаи на Фридом Хаус, Репортери без граници, на Меѓународната федерација на новинари, која неодамна упати јасна порака до власта за запирање на говорот на омразата. (Св.У.)