Си велам

Должен како Грк и сиромав како Македонец

Ерол Ризаов

Грчкиот синдром и нас не' чека ако се продолжи со расипничкото трошење на парите од буџетот

Европа се тресе од грчката економска криза. Нашите соседи, Грците, со години трошеле многу повеќе отколку што заработувале. Волстрит, светската империја на финансиите, доживеа земјотрес од грчките долгови. Америка е вознемирена. Европа е во паника. Грчкиот синдром е заразен и опасен за уште неколку членки на ЕУ кои изгледа се инфицирале од поодамна, но се' уште се во инкубација. Ова е првичната апокалиптична слика која ја обзема Европа и Америка по објавувањето на опасноста од целосно грчко банкротство.

Втората слика, исто така, е драматична: Америка и Стара Европа (најмоќните европски земји) го покренаа сложениот механизам за спасување на Грција. Работите се изменија откако финансиските експерти осознаа дека грчката дупка на бродот, на кој сите се наоѓаат, може и нив да ги повлече на дното од океанот. Спасот на Грција стана заеднички проблем на сите во бриселскиот клуб. Спасувајќи ја Грција се спасуваат и себе. Почетната лутина и жестокост со навреди кон Грција и омаловажување (продајте ги островите) се претвори во ноќна мора и на европските велесили. Европа повторно се соочи со својата најголема болка како да ги редефинира односите во Унијата, а да не ги повреди независноста и самостојноста на членките, која не може бесконечно да се потпира само на заемна солидарност, туку и на одговорност.

Слика трета, импресионистичка. Европската унија со молскавична акција ги присили сите членки од еврозоната да обезбедат 720 милијарди евра кредитен фонд за спас на Грција и на други членки на ЕУ кои го воведоа еврото. Со тој кредитен фонд засега еврото е спасено, а избегната е подлабока криза која според многу компетентни укажувања можеше да доведе до распаѓање по сите шевови на ЕУ. Стара Европа го инсталира овој проект со 10 отсто од парите што ги заработи со ширењето на Исток, Север и Југ и ги претвори во кредитен фонд за спас на еврозоната. Европа никогаш на никој нема да му признае како на мирновременски начин заработи на своето проширување кон север, исток и југ, особено по падот на Берлинскиот ѕид 1989 година. Според груби проц��ни, во овие 25 години Стара Европа од проширувањето оствари екстра-добивка од најмалку 7.000 милијарди евра, создавајќи на својот простор стабилна состојба со повеќедецениска полна вработеност и лидерски животен стандард во светски димензии. За да остане во својата империјална суштина, Стара Европа ги принуди другите членки од Унијата да уплатат големи пари во тој Фонд за спас на земјите од еврозоната. Некои од нив, како Словенија, ќе мора да се задолжат пак во европските банки за да дадат свој придонес повторно за солидарно спасување на недисциплинираните. Највлијателните медиуми од Стара Европа, сите најкризни земји на кои им е наменет тој фонд за спас, навредливо ги нарекуваат свињи ПИГС (англиска кратенка од имињата на Португалија, Ирска, Грција и Шпанија).

Така е тоа во Европа. Како е во Македонија и каква е македонската стратегија во однос на грчката криза и европските реакции. Како и за многу други работи, Македонија нема стратегија. Таа навистина е надвор од Европската унија, а уште повеќе од еврозоната, но е невозможно грчката криза да не се одрази во Македонија по повеќе основи. Прво, Грција уште еднаш покажа колку е скап популизмот и трошењето туѓи пари без мерка. Грчкиот синдром допрва и нас не' чека ако се продолжи со расипничко трошење на парите од буџетот, создавајќи огромен дефицит. Најголемите инвестиции во Македонија се непрофитабилни, без никакви изгледи за враќање на парите. Анализата на големите трошоци од изградбата на политички објекти од планот „Скопје 2014“, кои својата полна цена ќе ја заокружат на баснословни 500 милиони евра (само стадионот во Скопје и театарот со целосно опремување ќе чинат 100 милиони евра) ќе предизвикаат Македонија од средно задолжена земја да се приближи кон опасната зона на загрижувачки задолжена земја. Сегашниот долг е сосема близу до 4 милијарди евра. ММФ, кој дипломатски е избркан од земјата за да не се меша како се трошат парите на граѓаните, поучени од грчкото искуство, подоцна ќе биде молен, од овие или од некои други власти, да помогне како што сега се молат многу поразвиени земји кај финансискиот џандар на Америка. Грција без помошта на Европа и на ММФ веќе ќе беше банкрот. Буџетските приходи на Македонија, според економските критериуми на ММФ, дозволуваа дефицит од 0,5 проценти од бруто домашниот производ. Власта успеа да обезбеди толерантност за пет пати поголем буџетски дефицит од 1,5 до 2,5 отсто од домашниот општествен производ но тој дефицит и натаму драматично се зголемува. Приходите во буџетот се се' помали. Не само што има се' пома��ку пари во државната каса од планираните, туку приходите во буџетот се помали и во однос на ланските. Мотивите на Владата на Никола Груевски да го оддалечи ММФ од Македонија е злоупотреба на слободата и игнорирање на економските законитости да се трошат парите на граѓаните без контрола и без отчет. Грчките влади ја играат веќе 20 години истата игра на популизам и трошење на незаработеното.

Што прави македонската дипломатија и политичка елита во една ваква ситуација кога Грција е разголена пред светот како долгогодишен измамник. Ништо. Само покажува катастрофална неспособност и неинвентивност. Големите грчки лаги на европско галениче македонската дипломатија не успеа да им ги предочи во своја полза ниту на Стара Европа, ниту на Америка. Вчудовидувачки е како македонските политички елити немаат иницијативи и идеи вака компромитирана Грција да ја претстават во вистинско светло на дестабилизатор на регионот. Покрај Балканот сега Грција ја дестабилизира и Европа, па и светските берзи. Грција добива пари од светот да се спаси од банкротство, но нејзината црвена линија, максималистичко, ултимативно и дестабилизирачко барање во однос на името на Македонија останува непроменето ни за милиметар. Нашите дипломати неможејќи да допрат до Обама, Меркел, Саркози.... водат партиска војна за името во сопствената држава. Не се симнуваат од ТВ-екраните со морски дебати колку ангели можат да застанат на врвот на една игла, надмудрувајќи се која власт е полоша, онаа на ВМРО-ДПМНЕ или на СДСМ. Кои се предавниците, а кои патриотите. Македонските бучни дипломати, само од Табановце до Гевгелија, сакаат да спечалат уште некој амбасадорски или министерски мандат напаѓајќи се партиски и лично меѓу себе. Тие не мислат на интересите на државата, само внимаваат да не кажат нешто што не сака да чуе премиерот Груевски. Ниту еден од нив, ниту пак сите заедно сосе досегашните премиери и претседатели не успеаја да најдат силен сојузник во Германија, Франција или Америка како што го направија тоа Грција, Бугарија и Романија и како што тоа веќе го прави Хрватска, Србија, Црна Гора и Албанија. Испуштена е можеби најдобрата шанса да се излезе пред светот со разумен предлог што ослабената Грција, како европски и балкански дестабилизатор, ќе ја принуди на чесен компромис што ќе ги отвори вратите за брзи евроатлантски интеграции на Македонија. Наместо ваква офанзива, се гордееме и се успиваме со шестмесечно претседателствување во Советот на Европа со министерскиот комитет што нема големо суштинско значење. Еднаш во 25 години на сите им доаѓа редот. Затоа со суштинско значење ќе остане и натаму во сила вековната народна изрека - Должен како Грк и сиромав како Македонец. Не знам што е полошо. Оценете сами.