Името и власта на поправен во ноември

Дали Македонија побрзо се движи кон Брисел или кон нови вонредни избори?

Александра М. Митевска


Со Декларација за европска Македонија, ВМРО-ДПМНЕ, поткрепена од партнерите во нејзината предизборна коалиција, викендов се обиде да го избалансира очекуваниот дебакл во ЕУ. Со тоа земјата заокружи уште една непродуктивна етапа во интеграцискиот процес и се соочи со новиот предизвик - Самитот на НАТО во декември. Во меѓувреме, се очекува да стане појасно дали Македонија побрзо се движи кон Брисел или кон нови вонредни избори?

Опозицискиот лидер Бранко Црвенковски експресно реагираше дека владејачката партија се однесува како опозиција или како невладина организација, потпишувајќи декларации што не значат ништо. Сепак, се наметнува прашањето дали декларација, со која членството на Македонија во ЕУ се наведува како основна стратегиска цел, ќе ја обврзе власта на порационално дејствување во наредните пет месеци, кои се посочуваат како нова надеж за надминување на спорот со името и за деблокирање на евроатлантските перспективи на државата. Или, пак, по Самитот во Португалија, владејачките партии ќе потпишуваат некоја нова декларација за Македонија во Алијансата.

Либералот Стојан Андов се' уште е оптимист дека е можен компромис за името и во преостанатите десетина дена од шпанското претседателство со ЕУ. Според него, има многу индикации што упатуваат на тоа дека се водат тајни преговори за името, како едно и полчасовната средба на премиерот Никола Груевски со еврокомесарот за проширување Штефан Филе, иницијативата на европратеникот Зоран Талер - на Македонија да и' се одреди датум за преговори, без оглед на билатералниот спор со Грција, барањето на шведскиот шеф на дипломатијата Карл Билд - пред крајот на белгиското претседателство ЕУ уште повторно да се осврне на македонското прашање. „Ако не се искористат деновите до крајот на јуни за приближување кон компромис, Македонија потоа ќе се најде во поинаква и многу посложена ситуација. Отстапките што потоа ќе треба да се прават ќе бидат многу поголеми и поболни“, вели Андов. Тој потенцира дека македонските власти мора да сфатат дека без решение за името е невозможно да се издејствува консензус за земјава во ЕУ и во НАТО.

Како што наведува Андов, решавањето на долгогодишниот спор ќе и' го намали рејтингот на власта и на нејзиниот лидер, бидејќи ќе изгубат значење обвинувањата упатени кон опозиционерите дека се предавници. На прв поглед, оценува Андов, тоа претставува опасност за ВМРО-ДПМНЕ, но подолгорочно тоа ќе и' донесе голема корист на партијата, а, пред се', на целата држава.

Генералниот секре��ар на НАТО, Андерс Фог Расмусен, по средбата со Груевски во Скопје беше дециден: „НАТО секогаш носи одлуки базирани на консензус. Предуслов за прием е решение на спорот“. А1 вчера пренесе изјава во која Расмусен по заминувањето од Македонија коментира дека неговата посета била многу позитивна и продуктивна. „Охрабрен сум дека многу брзо ќе дојде до заемно прифатливо решение за името со Грција и дека до ноемврискиот самит Алијансата ќе добие нова земја-членка“. Генералниот секретар искажал убеденост дека Македонија ќе стане членка на НАТО многу порано од Црна Гора или Босна и Херцеговина, кои, пак, се надеваат на прием во НАТО најдоцна за три години.

Поради нерешениот спор, Македонија во минатата недела не се најде на дневниот ред на состанокот на европските лидери. По прозивката од СДСМ да каже што разговарал со Филе, Груевски викендов информираше дека детално ги разгледале сите постигнувања што досега ги направила Македонија. „Му дадов детални објаснувања за сите завршени работи, но и за реформите што се во тек и за тие што треба да се завршат во иднина. Со рокови и со наши планови како треба да се направи тоа, во делот на судскиот систем, на администрацијата и сите работи што во моментот се значајни за Македонија“.

Во наредниот викенд Груевски ќе треба да се соочи со опозицијата - со социјалдемократите и со нивниот лидер Црвенковски, кого жестоко го напаѓаше во своето обраќање по повод 20-годишнината на ВМРО-ДПМНЕ. СДСМ на 27 јуни ќе му возврати со протест пред Владата. Опозиционерите, исто така, најавија дека ќе бараат предвремени избори, ако и ноемврискиот самит на НАТО испадне „промашена инвестиција“ за Македонија. Сепак, Црвенковски вели дека моментно е нелогично да се разговара за избори, бидејќи сега сите, а особено власта, треба да се фокусираат на решавање на проблемот со името и како да станеме членка на НАТО и да почнеме преговори со ЕУ. СДСМ нема да поддржи иницијатива за предвремени избори, но само до ноември и самитот на НАТО. „Ако дотогаш нема излез, нема решение за овој проблем, ако оваа власт не успее да ги деблокира евроатлантските интеграции, тогаш е јасно дека на сцената треба да дојде нова политичка структура, која ќе може да го направи тоа“, рече Црвенковски.

Потпретседателот на СДСМ, Гордан Георгиев, вчера оцени дека Груевски постојано манипулира со јавноста дека протестниот митинг има некаква врска со преговорите што тој ги води за надминување на спорот со Грција. „Срамота е човекот што ја има целата власт во државава и има директни средби со грчкиот премиер да ја обвинува опозицијата дека нешто тајно договара. Ако не му се јасни, ќе му ги повториме причините за нашиот протестен митинг: СДСМ сака Македонија да биде победничка! Ако Груевски мисли дека Македонија победува, сигурно мисли за себе и за својата фамилија“, рече Георгиев.

Во политичките кругови Самитот на НАТО на 20 ноември се' повеќе се посочува како последна шанса на подолг рок за поправање на меѓународната позиција на државата. Тој датум се смета и како последен рок за трпеливоста на ДУИ во рамките на владејачката коалиција. Ако и оваа година, во која актуелната власт ќе ја заокружи четвртата година од мандатот, биде промашена за интегрирањето на Македонија во НАТО и во ЕУ, неопходно ќе стане да се испита пулсот на граѓаните - дали сакаат државата и во наредниот период да се движи по ист правец. (A.M.M.)