Едиторијал

Црковниот календар како минско поле

Билјана Јовановска

Дали Христос е роден на 25 декември или на 7 јануари?

Кога ќе го славиме Божик, раѓањето Христово, зависи од тоа дали верски и' припаѓаме на католичката или на православната црква. Но, не само од тоа. Ако сме дел од Македонската, Руската, Српска, Украинската, Ерусалимската или еден мал блок од Грчката црква, тогаш црковното време ќе го мериме според Јулијанскиот календар. Оние што го оспоруваат календарот изработен 46 години пред Христа од александрискиот астроном Созиген, велат дека тој е стар и непрецизен, а стручњаците тврдат дека се разликувал за 11 минути и 14 секунди од вистинската Сончева (тропска) година. Меѓутоа, тоа навидум мало доцнење се зголемува, така што ние сега заостануваме за цели 13 дена.

Реално, на стопанствениците што имаат деловни врски со Европа, ова им создава долготраен неработен вакуум. Сепак, се цени дека нивните штети се помали од оние што би можеле да ни се случат со преминување на Грегоријанскиот календар. На традиционалните верници-практиканти, па и на оние „неконвенционалните“, тоа им пречи. Не се подготвени на никакви поместувања на верските празници за 14 дена наназад, бидејќи се навикнати да го слават Божик на 7 јануари, ��етровден на 12 јули, Св.Илија на 2 август... Неменувањето на црковниот календар, веројатно, е единствената работа за која врвот на Македонската православна црква го слуша гласот на народот. Да немаа цела низа конкретни причини зошто ни не размислуваат за Грегоријанскиот календар, ќе останеа глуви за мислењето на народот. Исто како што се оглушија на се погласните коментари на верниците дека црковните услуги се прескапи за нивниот џеб, дека дел од великодостојниците имаат надмен однос, кои не им прилега на мантиите.

Основна причина зошто кога е црковниот календар остануваме статус кво е фактот дека МПЦ се' уште го нема решено автокефалниот статус, а календарот подразбира можност од раскол. На нашата црква и' е доволно од негирањата од соседите, од обидите да инсталираат т.н. црква, која овде нема поддржувачи и вистински раскол би и' бил невиден луксуз. Кој вели дека конзервативните верници, а не е исклучено и по некој повисоко рангиран духовник, нема да се упатат во некоја од околните цркви? Во една од своите колумни, отворајќи го прашањето на календарот, митрополитот канадски и американски г. Методиј, во негов, препознатлив стил забележа: „Зошто да се разликуваме од другите дури и според календарот? Дали провинцијалскиот дух може да се скрие со униформирање на календарот? Дали миграцијата село - град (во глобалистички рамки) е доволна причина да го менуваме традиционалниот начин на бележење на деновите, и тоа за календар со поголема астрономска непрецизност да усвоиме календар со помала астрономска непрецизност. Една неточност да замениме со друга неточност, само да не' испаднеме ‘сељаци’, или да не се забележи тоа“.

Стравот од раскол буквално им ги тресе коските на владиците и во догледно време тие нема да чепкаат во календарот. Иако некои аналитичари гледаат на промената на црковниот календар како на исчекор кон унијатството, тоа во случајот не е примарната кочница. Понеизвесен е степенот на бранувања што би уследиле внатре, во МПЦ и меѓу верниците. Затоа, македонските владици гледаат на можноста за премин од Јулијанскиот на Грегоријанскиот календар како на опасно минско поле.