Нимиц во уште една невозможна мисија

Домашни аналитичари песимисти за резултатите од посетата

Слободанка Јовановска


Форма или шанса - е рас��онот во кој се движат очекувањата околу претстојната посета на медијаторот Метју Нимиц на Скопје и на Атина, прва по цели две години и непосредно пред самитот на Алијансата во Чикаго. Во поголем дел, сепак, преовладува мислењето дека од посетата нема да има резултат, бидејќи нема ни политички услови ни политичка волја за тоа.

„Ниедна посета на Метју Нимиц не е формална. Тој ќе се обиде да тестира некоја нова варијанта за решавање на спорот. Веќе имаше посебни средби со преговарачите во Њујорк и сега сака да го испита тоа што го слушнал со премиерите Никола Груевски и Лукас Пападимос“, смета експремиерот Владо Бучковски. Според него, Нимиц не би дошол на вака долг пат по две години ако нема друг пакет-идеи, но проблем освен тврдите изјави на Груевски е и фактот дека Грција го има Пападимос за премиер, па реално не може да се заокружи некоја идеја за спорот. Сепак, според Бучковски, сега е вистински момент да се ефектуира победата од Хаг, со оглед на тоа дека досега државното раководство играше погрешно, мислејќи дека автоматски ќе биде анулирана одлуката од Букурешт.

Околу тоа дали негативната реторика околу средбите во интерес или на штета на Македонија и на преговорите, Бучковски смета дека вокабуларот што се користи сега кај нас е сосема погрешен и дека со него сами си ја минираме предноста што ја имаме со пресудата од Хаг. „Ние треба да го искористиме секое доаѓање и среќавање со Нимиц за продор, бидејќи Грција може да спори наредните сто години, а ние не можеме“, заклучи тој.

Ексминистерот Љубомир Фрчкоски е категоричен дека од посетата нема да има никаков резултат, бидејќи не постои политичка волја кај нас да се реши проблемот со Грција. „Нашето раководство не може и не сака да го решава спорот. Ова е само губење време и зафркавање со нас“, вели тој, додавајќи дека координирањата на највисоките функционери се повеќе глумење конструктивност отколку реална подготовка за преговарање.

И Ристо Никовски не очекува ништо особено од доаѓањето на Нимиц, бидејќи, според него, посетата е чисто рутинска и е само демонстрација дека процесот опстојува, иако фактички е маргинализиран. Овој негов напор треба да покаже дека Атина се' уште е дел од процесот и дека тамошната криза не го елиминирала нејзиниот интерес за решавање на спорот, што според Никовски не е точно. „Додека трае кризата во Грција, барем следните три-пет години договор за спорот не е можен“, категоричен е Никовски, но додава дека треба да покажуваме нагласена подготвеност иако сме свесни дека посетата е само политички маневар.

Повеќе обид на големите сили да покажат дека процесот на преговори не е мртов отколку желба и можност на двете страни да најдат решение за тешкиот проблем, е генерална оцена и на ексминистерот Денко Малески. „Двете страни се' уште се заробеници на националистичките и ’етничко чисти‘ интерпретации на грчката и на македонската историја, што не овозможува да се продре до корените на спорот и тие да се релативизираат. Згора на ова, Грција е заробеник на тешката економска криза, па суштински преговори се можни само по формирањето политичка влада. Македонија, пак, е заробеник на својот успех во Хаг, па суштински преговори се можни само откога ќе го провери реалното значење на пресудата на самитот на НАТО во Чикаго, но никако пред тоа. Значи, посетата, во најдобар случај, ќе биде подготовка за идните суштински преговори кои треба да следуваат помеѓу нашите и, најверојатно, нивните националисти, а во најлош случај уште еден залуден обид на добронамерен странски посредник два народа прв пат во историјата, со мирни средства да најдат решение за еден балкански проблем“, оценува Малески.