Македонски Состојби

Владата нема излез од тунелот!

Манчо Митевски

Власта се' повеќе манифестира дека е дезориентирана, нервозна и дека нема визија за следните чекори

По Лисабонскиот самит на НАТО - без покана и по Бриселскиот извештај на ЕУ - без датум за почеток на преговори, Македонија остана да лебди - ни на небо ни на земја! Овие два неповолни епилога наедно ги разголија вистинските состојби во земјата, а ја разоткрија и бедата на македонското општество, на македонската политика и особено на македонската власт. Власта, колку и да глуми задоволство и да раскажува прикаски за успеси, дефинитивно, остана со прстот в уста и без контекст. Во оваа статус кво ситуација, ниту граѓаните сфаќаат што им се случува ниту, пак, власта знае каде е излезот од тунелот. Многу индикативна е изјавата на амбасадорот на САД, Филип Рикер, кој потенцирајќи дека Вашингтон се надева оти решение за спорот со името ќе биде изнајдено, не пропушти да каже: „Разочарани сме што се' уште тоа не е постигнато. Одговорноста е на лидерите и на народот на Македонија да се најде конечно решение. Да се надеваме оти тоа ќе го сфатат и оти нема да чекаат уште две и пол години“.

Македонија сега е во ќор-сокак. Власта, иако е максимално самобендисана, се' повеќе манифестира дека е дезориентирана, нервозна и дека нема визија за следните чекори. Затоа, за да купи време, се занимава со маргинални работи, со фингирани лустрациски афери, а опсесија и се опозицијата и невладиниот сектор, кои секојдневно ги торпедира со измислени обвинувања и со папагалски изјави на прес-конференции, а видовме и напад врз слободата на еден медиум. Владејачката врхушка се занимава и самата со себе, бидејќи се' повеќе се фрустрира од рејтингот на лидерот и на партијата, кој, иако и натаму е повисок од другите, сепак, се ближи до нивото кога се доведува во прашање легитимитетот. Институциите под водство на личности од владејачката партија немаат никаква иницијатива за подготовка на државна стратегија за надминување на тоталниот застој на процесите во кој западна земјата.

Како алтернатива, опозицијата повикува на избори, но наедно кажува дека таа самата е немоќна да ги испровоцира, бидејќи одлуката е во рацете на власта, која има огромно мнозинство во Собранието. Македонија се врти во круг, кој се' повеќе личи на деветтиот! Ножот дојде до коска, а тоа покажува дека е дојдено времето за големи преиспитувања во сите сфери на општествениот, на политичкиот и на институционалниот живот на земјата. Време е власта да го извади прстот од уста, да го стави на челото и да размисли за следните чекори. Приоритет треба конечно да и' станат интересите на граѓаните и на државата, а не интересите за статус и богатство на малобројната партиска врхушка.

На Македонија, дефинитивно, и' е неопходен план за стратегиските области од кои зависи напредокот на земјата и излегувањето од вкупната криза на: економијата, евроатланските интеграции, меѓунационалните односи, политичкиот дијалог, институциите и судството. Оваа власт нема ни политичка волја ниту, пак, капацитет за радикално редефинирање на стратегиските приоритети на „Преродбата во 100 чекори“ и на фактичките состојби во поставеноста, составот и функционирањето на партизираните институции. Затоа државата останува заложник на политичко-пропагандните импровизации на власта и на нејзините тесни партиски интереси, односно личните интереси на владејачката елита.

Се чини дека без разлика дали ќе се одржат предвремени избори на пролет пред пописот, налето по пописот, наесен или редовни во 2012 година, ќе мора веднаш да се отвори голема дебата на тема: како да продолжи Македонија! Од таа дебата, пак, треба да произлезат стратегии за четирите клучни сфери: името, економијата, меѓунационалните односи и меѓународната позиција, а од решенијата во тие стратегии, ќе произлезе и стратегијата за ЕУ и за НАТО.

Во економијата се потребни најголеми промени. Веќе е сосема јасно дека економската криза во Македонија е структурна, бидејќи власта купува мандати и одржува висок рејтинг со задолжувања и непродуктивни трошења наместо со вложувања во реформи и развој. Голем структурен рез е неопходен и во буџетската потрошувачка, бидејќи најголем��от дел од парите е наменет за плати и социјални трансфери, а како капитални развојни инвестиции - власта ги третира објектите од типот: барокни катни гаражи, административни згради, споменици, скулптури, музеи на партиски восочни фигури, лавови, тениски игралишта, спортски сали, жичарницата на Водно, а како врв на се', Триумфалната капија како своевиден споменик на триумфот на глупоста! Патем, за Триумфалната капија од буџетот ќе се издвојат 4,5 милиони евра колку што се издвоени и за проблемот на околу 300.000 невработени, претежно млади луѓе!

Околу името, владејачката партија мора итно да организира расправа во парламентот од која треба да произлезе рационална стратегија (без мајоризација од мнозинството и без сеење магла), која ќе биде водилка во сите идни настапи и на државните функционери и на политичките субјекти во земјата, со што би се подобрила преговарачката позиција и би се дошло до компромисен епилог прифатлив за двете земји. Ваква стратегија ќе ги врати и охрабри нашите пријатели - земји, државници и авторитетни личности - поддржувачи (кои поради нашиот лош однос, се тргнаа настрана и не оставија сами), да ни помогнат да ја оствариме нашата безалтернативна стратегиска цел - влез во НАТО и во ЕУ.

Конечно, меѓунационалните односи. Македонија може да опстане само како мултинационално општество, односно ако гради односи во кои етничката различност ќе се третира како богатство, а не како хендикеп. Добро ќе биде ако актуелната власт престане со омаловажувачкиот однос кон својот партнер од албанскиот корпус и со лустрациските афери, кои се отвораат поради политички побуди, поради проблематизирање на 2001 година, а со крајна цел да се доведе во прашање Охридскиот рамковен договор. Од друга страна, добро ќе биде и ако албанскиот партнер во власта ја преиспита својата досегашна калкулантска позиција за партиско и лично профитерство и да стане поттикнувач на ВМРО-ДПМНЕ да се о��рабри и да се посвети на интересите на државата и на граѓаните.

Поради сево ова, централно прашање моментално кога Република Македонија е комплетно застаната, не е дали ќе има или ќе нема предвремени избори, туку дали политичкиот фактор во државата, а посебно владејачката ВМРО-ДПМНЕ ќе смогне сили да организира демократска дебата во институциите од која ќе произлезе усогласена стратегија за приоритетите на земјата за надминување на економската и политичката криза и застојот на евроатлантските и на демократските процеси. Знаејќи ја состојбата, прво, со менталниот склоп и скромниот демократски капацитет на актуелната власт, особено по сето она што го манифестираше со ТВ А1, второ, со фактот дека власта на некој начин сама ја потхранува кризата, не треба да се биде оптимист. Но, вреди да се проба, па макар и со политички и граѓански притисок, ако се знае дека тоа се прави во интерес на иднината на граѓаните и на државата.