Едиторијал

Долгот расте, каде ќе н¦ однесе

Соња Маџовска

Министерот за финансии, Зоран Ставрески, и премиерот Никола Груевски останаа без главниот адут во рака. Ниската задолженост на државата, која секаде ја потенцираа како најголемо достигнување пред меѓународните финансиски институции, бизнисмените, по роуд-шоуата, почна да расте.

Падна во вода и тврдењето на премиерот во последната колумна за германскиот „Франкфуртер алгемајне цајтунг“ дека долгот на земјава кој зафаќа 26 отсто од БДП е втор најмал во Европа. Откако Евростат ги објави државните долгови на земјите од Европската унија, излезе дека не сме ни втори ни трети, а со оглед на тоа што долгот сега не е веќе 26,2, туку 28,2 отсто од БДП, којзнае на кое место надолу ќе не' однесе. Подобри од нас се Бугарија, Естонија и Луксембург.

Но, не е важно на кое место сме на листата според задолженоста, туку дали државата има моќ да го враќа овој долг. Или ќе мора да зема нови заеми за да ги враќа старите долгови.

Позната е изреката дека нема бесплатен ручек, сметките кога-тогаш стасуваат за наплата.

Последните податоци објавени на веб-страницата на Министерството за финансии сите ги загрижија, освен Владата. Официјалните податоци покажуваат дека вкупниот долг на централната Влада на крајот на минатата година веќе ја надминал границата од 2 милијарди евра, односно изнесувал 2,089 милијарди евра, и достигнал 28,2 проценти од БДП. Тоа значи дека за три месеци тој пораснал за два процентни поена, односно од 26,2 отсто колку што изнесувал на крајот на третиот квартал лани се искачил на 28,2 отсто од БДП.

Но, Владата очигледно ги знаела бројките уште пред да бидат објавени, па можеби затоа и не ја тревожат толку. Или како што коментираат аналитичарите, иако состојбата со јавниот долг се влошува последнава година, Владата не признава и сака тоа поинаку да и' го претстави на јавноста, и дома и надвор.

Па така постојано се вели дека сме меѓу најнискозадолжените земји и ако треба, ќе влеземе и во нови долгови. А дали некој ќе ни зајми и по колкава цена е друго прашање, со оглед на кризата во еврозоната.

И вчера министерот за финансии, Зоран Ставрески, откако излегоа бројките за раст на долгот на Владата, остана на ставот дека Македонија е нискозадолжена земја и согласно со последните податоци е меѓу најнискозадолжените во Европа, и така и ќе остане.

Тој ја уверува јавноста дека македонската економија во последните пет години има многу подобри остварувања отколку грчката, на пример, и дека така ќе биде и во следните пет години. Ние ќе бележиме раст, а тие економски ќе пропаѓаат.

Но, дали земјава треба да се споредува со нашиот јужен сосед во поглед на растот и задолжувањата? Дали тоа што Грција сега е најзадолжена земја во Европа, односно во светот, и е на раб на банкрот, со долг што зафаќа 159,1 отсто од БДП и што цела Европа не знае како да ја спаси, треба да ни биде пример за натпревар?

Напротив, експертската јавност во земјава е едногласна дека Грција, Португалија и Италија треба да ни бидат пример за тревога, а не за олабавеност. Тоа се земјите од чии искуства треба да извлечеме поука, а не со нив да се натпреваруваме. Бидејќи на крајот ќе ни останат спомениците, ама и долговите што ќе треба сите да ги враќаме.

Надвор од оптимизмот на Владата, долгот на државата расте и кон странство и кон домашните компании, а тоа е знак дека Владата треба да го вклучи црвеното светло со оглед на тоа што неконтролираните задолжувања многу земји ги донесе пред банкрот.