Мислења

Рапорт и пиетет кон командантот

Тодор Атанасовски - Јане

Михајло Апостолски ги координираше активностите на 42. Кумановско- скопска бригада и 50. дивизија од Брегалничкиот корпус при ослободувањето на Скопје

Високостручните непријателски кадри на Вермахтот за Југо - Истокот и бугарскиот царски фашистички генералштаб тргнаа со сложена и високо амбициозна стратегиска цел да ја уништат главнината на Народноослободителната војска и да ги отстранат загрозите на нивната стратешка комуникација.

Нашиот генерал Михајло Апостолски и не помислуваше да се брани. Со активни офанзивни дејствија веднаш го нарушува регионот на непријателската офанзива. Следуваат: Февруарскиот поход, уникатна офанзивна операција од највисок стратегиски ранг во тешки зимски услови, кога во целото југословенско војувалиште е во затишје партизанското војување. Со тоа дефинитивно Народноослободителната војска ќе ги поврзе сите активни жаришта на народноослободителното движење во една целина. Тогаш, македонската народноослободителна војска дефинитивно ќе ја преземе стратегиската иницијатива во свои раце и нема да ја испушти до крајот на војната.

Оваа операција е договорена помеѓу В. Черчил, Тито и генерал Александар, командант на Европското војувалиште на Антифашистичката коалиција. Меѓутоа, овде во Македонија операцијата ја раководи Главниот штаб на НОВ и ПОМ. Се одвива од крајот на август до 7 септември 1944 година и е поддржана од сојузничката авијација. Нејзината цел е разбивање на Бугарско – четничката пролетна офанзива и премин во општа офанзива на Народноослободителната војска на Македонија. Операциите на НОВ се насочени против фашистичката Лерова армиска група Егеј (ГАЕ). Цел на офанзивата е попречување на извлекувањето на оваа голема воена сила низ Македонија. Во оваа серија на оперативни дејствија, Народноослободителната војска ќе реализира повеќе од 300 борбени мисии и ќе успее да го забави излегувањето на фашистичките трупи за 10 – 12 дена, што ќе биде пресудно за нивното опколување и разоружување во просторот: Птуј, Цеље, Марибор, Фрајбург.

Михајло Апостолски директно ги координира активностите на 42 - та Кумановско - скопска бригада и 50 - та Дивизија од Брегалничкиот корпус во операцијата за ослободувањето на Скопје.

Во сите овие операции сосема е лесно да се препознае генијалноста, духот и стилот на Михајло Апостолски. Дали ова мое искажување не е веќе видено, затоа што не еднаш ми е забележано дека на Апостолски му припишувам енормно величење?

Јас сосема точно знам дека Михајло Апостолски не е гениј за сите војни. Тој е тоа во нашата НОАВМ, пред се' затоа што тој не беше едуциран и подготвуван за моделот партизанско војување. Тој демек не го измислил партизанскиот стил на војување. Сосема е точно тоа, ама ни во Југославија, па и пошироко во Втората светска војна никој не го измислил овој модел на војување. Историјата на воената вештина и военоводството не' информираат дека овој начин на војување е применуван повеќе векови. Меѓутоа, ако сега некој мисли дека овдека се војувало исто како и во Србија, Босна и Херцеговина, Хрватска и Словенија, тој фактички благоречено, не знае и не разбира за што станува збор. Михајло Апостолски е всушност исклучителен креатор и во военото организирање и во практиката - наречена војување.

Но факт е дека ни раскошниот талент на Апостолски не му помогна да ги одбегне ниските удари на политиката, како на онаа страничната така и на домашната. Еве што ќе напише Гоце Митевски, командирот од редовите на Првата Македонска Косовска бригада: Во еден миг „народот посака да го види и чуе командантот на Главниот штаб на НОВ и ПОМ. Но се случи, тогашниот инструктор на Врховниот штаб Светозар Вукмановиќ Темпо да го именува Апостолски не како командант на Главниот штаб на НОВ и ПОМ, туку како кралски офицер. Тоа беше не само нефер, туку и лична и национална навреда. Тогаш Апостолски му рекол на Темпо: Па, другар Темпо, јас не сум ни србоман и бугароман. Јас сум Македонец, значи ти мене не ми веруваш“! Тогаш Темпо го свртел муабетот: „Што ти е тебе друже Дончо, зар не гледаш дека се шегував.“

Михајло Апостолски ослободувањето го дочека во полна работна зрелост и способност, збогатен со исклучително искуство и како челен војник на НОВ. Тој не беше само војничка величина, туку и атрибут на македонската држава. Создавањето на Република Македонија среде балканската ветрометина не беше обичен и секојдневен настан. Независно од сите лимити зад кои стојат најмоќните држави од победничката антифашистичка коалиција, тоа од корен ја промени политичката и геостратегиската слика на Балканот, но сето тоа не беше доволно нашиот војсководител да го добие местото што нормално му припаѓаше и го заслужуваше.

Не ме чуди што некои го сведоа Михајло Апостолски „на бивш југословенски офицер“, повеќе ме чуди зошто нашето македонско раководство го дозволи деградирањето на генералот Михајло Апостолски.

Како минуваа годините и новостроената држава и нејзините челници како да го подзаборавија Апостолски. Еве еден пример: Во Гевгелија се одржуваше 20 години од формирањето на Втората Народноослободителна ударна бригада. Тоа беше времето по суспензијата на Михајло Апостолски од редовите на ЈНА. Бевме седнати во големата сала на „Партизан“. Влезе и Михајло Апостолски. И човекот се штукна, барајќи место каде да седне. На една маса бевме тројцата: Јас, Томе Јордановски - Вардарски, првоборец од Неготино и Павле Игновски - Секула, заменик командант на 8-та МНОУБ. До нас имаше едно празно столче. Без да ги прашам другарите, бев во униформа, му пријдов на Апостолски, го поздравив и го замолив да ни' направи чест и да ни' се придружи. Не поминаа ни 15-тина минути, еве ти го Круме од протоколот и го замоли Апостолски да се придружи на неговото место - на челната маса. Генералот не' погледна и праша што да прави. Му рековме: Генерале, Вашето место е таму.

Кога се најдов на позицијата командант на Територијалната одбрана, почувствувавме потреба да имаме некое воено училиште, ако не воена гимназија, барем школа за резервни офицери. Па тогаш ќе воспоставиме воени студии во рамките на Филозофскиот факултет. Го замолив генералот и академик Михајло Апостолски да ни' се стави на располагање со нему својствениот углед, знаење и искуство. Тој веднаш ни' се придружи. Од тоа подоцна ќе произлезе и нашата воена академија „Михајло Апостолски“.

Ве молам, може ли некој да ме спаси од незнаењето, зошто и нашето денешно раководство од новиот македонски естаблишмент по осамостојувањето, сегашната власт што управува и владее со нашата држава и денес бега од Апостолски и го премолчува? Нема народ што има само убава и розова историја. И комитите и партизаните се наша историја. Ама е апсурдно да се споредува времето кога сме ги правеле првите чекори во нашето војништво, со она грандиозна Народноослободителна и антифашистичка војна 1941 година кога тоа го издигнавме на највисоко ниво, кога се искажа како целосен воен систем на изборената прва македонска државност?

Кажаното е само мал дел од придонесот на Михајло Апостолски за слободата и државноста на Македонија. А што за Македонија сторивте вие што ја прекројувате нашата историја? Со извежбаното користење на бугарскиот воз ја презедовте и ја окупиравте земјата и се однесувате како јабанџии. А ние овдека веќе сме сведени на ниво на малцинство во сопствена��а носталгична дијаспора.

(Авторот е генерал во пензија и претседател на Сојузот на борците од НОАВ на Македонија)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински весник“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.