Си велам

Сто бели бумбари за претседателот

Ерол Ризаов

Нашата стратегија во односите со Грција не дава резултати

Претседателот Ѓорге Иванов, конечно, може да си го измери рејтингот без да има уплав. Сигурно му е рипнат за едно десет пати. Сега веројатно има цели 11 проценти. Стана херој. Влезе во историјата. Им плесна в очи и на Грците и на Европа, и на целиот свет кој е виновен за сите наши несреќи, нашата сиромаштија, блокадите на развојот и безработицата и на нашиот затворен пат кон Европа и НАТО. Браво, претседателе. Светската политичка елита занеме. Остана без зборови. Се затресе зградата на ОН на Ист Ривер во Њујорк од тежината и острината на говорот на нашиот Ѓорге. Така треба да се бранат интересите на Македонија. Нашиот ни претседател ќе си дојде од Америка во татковината како голем јунак. Тоа што тој го направи само јунак може да го направи. Затоа доби сто бели бумбари во онаа антологиска ТВ-емисија со разнобојни инсекти што претставува гордост на македонското новинарство. Мислам дека е добро на аеродромот „Александар Велики“ лично да го пречека премиерот Никола Груевски.

Ете така се станува патриот со тапија во Македонија. Тоа е големиот успех на македонската дипломатија. И што мислите сега до каде сме. Дали на светот успеавме да му кажеме дека Грција лаже кога вели дека сака заеднички прифатливо решение. Или и ние лажеме кога велиме дека сме подготвени за разумен компромис. Преговарачот на ОН, искусниот Метју Нимиц, кога дипломатски вели нема нов предлог, а има оптимизам, тоа значи лажат двете страни. Дали по говорот на претседателот Иванов сме поблиску до решение или подалеку.

Го слушам ехото на контрапрашањето, а што ни прави Грција. Дали не е вистина дека не' блокира, кон Европа и НАТО, дали тоа драматично не се одразува на нашиот развој, нели е тоа уцена од позиција на моќ и сила, какво е тоа барање некој кој веќе 70 години се вика Република Македонија да си го смени уставното име, дали Грција не ги злоупотребува основачките акти на ЕУ и на НАТО, дали евидентно не ја почитува привремената спогодба чиј гарант е токму ОН, дали Грција не го крши меѓународното право. Да, сето тоа е точно. И не е само тоа. Грција навистина ја блокираше Македонија на очиглед на светот со трговското ембарго невидено и нечуено досега во поновата историја на Европа. Со притисок и со помош на Франција, која ја злоупотреби својата позиција во Советот за безбедност на ОН и со закана дека ќе стави вето оневозможи да станеме членка на ОН со уставното име. Грција успеа да изврши срамен притисок врз мирољубивиот сосед да си го смени уставниот член каде што се предвидува грижа за своите малцинства во соседните земји, а ист таков член има во својот Устав. Што мислите каков скандал би избил некој да побара од Грција или од која било европска земја да си го смени Уставот. Грција го проблематизира македонскиот национален идентитет, јазикот, историјата, географијата, топонимијата.... Да, и тоа е точно. Но, кој го знае тоа во светот, освен ние. Се разбира, понешто знаат и владини функционери на многу земји и извесен број политичари. Но, тоа е капка во океанот. Светската јавност за ова не знае речиси ништо. Политичките и интелектуалните елити во светот не вршат никаков притисок врз сопствените влади да се заземат за исправање на неправдата кон Македонија. А, како да го направат тоа ако никој не ги анимирал. Македонската политички врв, дипломатија, новинарство, интелектуални елити, не успееја да го информираат и заинтригираат светот за она што се случува во односите меѓу Грција и Македонија . Напротив, постојано влечеме погрешни потези кои и одат во прилог на Грција. Ја губиме драматично дипломатската војна. Влечеме потези кои Грција, всушност, ги посакува. Тоа се грешките со антиквизацијата, изградбата на антички споменици, преименувањето на аеродроми, стадиони, автостради. Тоа беа грчките тројански коњи што ги прифативме. Треба да си признаеме дека не успеавме ниту една голема сила да придобиеме решително да застане зад нас. Признавањето под уставно име во билатералните односи со голем број земји не ни помогна пресудно да се реши проблемот во нашата полза. А и тој некогаш позитивен процес сега е целосно запрен.

Колку и да сме во право во односите со Грција, нашата стратегија и тактика во светската дипломатија изразена во последните години не дава резултати. Политика без резултати е погрешна политика. Грција ништо не загуби, а Македонија сега е во најлоша позиција. Говорите од типот на претседателот Ѓорге Иванов во ОН немаат поширок одглас во светот, освен во Македонија. Поените освоени дома со острите напади кон Грција се минуси на меѓународната политичка сцена. Во политиката е исто како во спортот. Можете да играте и поубаво и пофер, може судијата да биде пристрасен, на крајот останува најважен резултатот. Се' друго е оправдување за поразот. Наметнатиот проблем со уставното име во земјата се претвори во домашна битка за освојување на власта и за зголемување на личните и партиските рејтинзи на сметка на иднината и угледот на државата. Последен час е нешто радикално да се менува во македонската надворешна политика и во односите со соседите. Особено е неопходен генерален ремонт на македонската ригидна стратегија за отстранување на грчките блокади на патот кон Европа.

Македонија не може да стане членка на ЕУ и на НАТО без компромисно решение. Тоа го знаат и премиерот Никола Груевски и претседателот Ѓорге Иванов. Затоа во сите нивни обраќања на меѓународната политичка сцена, а веќе се' почесто и дома зборуваат за заеднички прифатливо решение иако притоа не кажуваат што подразбираат под тоа. Сигурно не мислат дека заеднички прифатливо решение е да го зачуваме уставното име и да влеземе во НАТО и во ЕУ. Поблиску до вистината е дека Македонија ќе ја добие конечната битка за уставното име само откако ќе стане рамноправна членка на НАТО и на ЕУ. За тоа мора да се има трпеливост, мудрост и државничка храброст.

Спасоносната идеја на Никола Груевски да се оди на референдум и народот да се изјасни за името влегува во нова мошне загрижувачка фаза. Она за што пишував пред две години деновиве го соопшти и грчкиот весник „Катимерини“. Ако Македонија оди на референдум како највисок демократски чин, истото тоа ќе го направи и Грција. Ако граѓаните на двете држави на свои референдуми изгласаат онака како што сега е расположението во Грција и во Македонија, тогаш рацете на политичарите се врзани за уште долги години. Почитувањето на народното изјаснување во двете земји ќе значи Македонија да остане надвор од евроатлантските интеграции. Кој во тој случај по такви референдуми ќе може да преговара и да договара каков било компромис и заеднички прифатливо решение.

Постои уште една голема опасност која се' почесто може да се слушне во Македонија од релевантни личности и институции блиски до власта: што ќе ни е Европа и НАТО. И тие само што не се распаднале. Тоа се регионални привремени организации. Што и' недостига на Швајцарија која не е членка на ЕУ. Можеме и сами да се развиваме и да градиме просперитетно и демократско општество.

Прво, никој ��о Македонија не понудил алтернатива, каде ако не во НАТО и во ЕУ. Сите релевантни политичари и партии велат дека тоа се највисоки македонски приоритети. Други алтернативи нема, тврдат категорично и власта и опозицијата.

Второ, НАТО и ЕУ не се привремени регионални асоцијации, туку двата најмоќни светски економски, политички и воени сојуза во кои членуваат 30-ина земји.

Трето, на Швајцарија навистина ништо не и' недостига. Ги има швајцарските банки, часовници, скијачки центри и чоколади. Се' големи светски брендови кои носат милијарди долари. Македонија нема Швајцарци, а нема ни еден светски бренд. Швајцарија може без ЕУ, а и ЕУ може без Швајцарија. Тоа не им пречи на Швајцарците да бидат најголеми Европејци во вистинска смисла на зборот.

Четврто, дали можеме сами да одиме напред. Колку можеме за 20 години, покажавме. Уште не можеме да ја стигнеме 1989 година. Ако овие 20 години не влезеа над 10 милијарди долари помош од Европа, Америка и некои други високоразвиени земји тешко нас. Ни кучињата немаше да ни го јадат алот.