Арачиново станува еднонационално

На македонски јазик во ова скопско село се зборува само во шест куќи

Горан Адамовски

АРАЧИНОВО - Изрешетани фасади од старите куќи како спомен на конфликтот од 2001, цигли место скршени прозорци, куќни прагови на кои не влегува никој, пусти дворови... Во скопско Арачиново лесно ќе ги препознаете куќите во кои живеат Македонци. Воениот конфликт и годините што следуваа ги натераа бројните жители на Арачиново од македонска националност да се иселат од селото. Ги продадоа своите куќи и заминаа. Други, пак, не ги продаваат своите вековни огништа, и живеат во никакви услови во неколкуте прифатилишта низ Скопје.

На македонски јазик во Арачиново се зборува само во шест куќи. До претпоследниот ден во минатата година беа седум, ама 69-годишниот Крсте Јаневски беше убиен на пладне пред својата продавница за сточна храна сместена во приземјето на куќата. Неговата сопруга си замина кај своите деца во Скопје. Продавницата сега е затворена, а полицијата нема поим кој го убил Јаневски, кој, според соседите, бил мирен човек, кој не се задевал со никого.

„Доволно е што си Македонец и тоа им пречи на соселаните. Не на сите, но добар дел од нив постојано се закануваат дека ќе не' убијат ако не си одиме од селото. Не' тераат да ги продадеме куќите, а замислете, ни нудат едно евро за квадрат“, раскажуваат ретките Македонци во селото.

Тие најпрво се обезбедуваат да не ги види некој соселанец дека зборуваат со непознати, а потоа ретко кој од нив ја отвора душата. За сликање не станува збор. По војната во селото беа запалени дваесетина куќи на Македонци, а сторителите никогаш не се пронајдоа.

„Прашајте во онаа куќа, и таму живеат Македонци, можеби тие ќе имаат храброст да зборуваат“, ни велат луѓето што живеат во близина на Јаневски.

Македонците што живеат во Арачиново веќе влегле во есента на животот.

„Се плашам, ама некако се лажам дека нема потреба, бидејќи само еднаш се раѓа и еднаш се умира. Но, морам да мислам на децата, па затоа се мислам да ја продадам куќата и да одиме за Скопје“, вели еден постар човек.

Во Арачиново на времето му пркоси и една црква, која изминативе два дена живна, поради христијанскиот празник „Свети Атанасиј“. Кога има поголем празник, во црквата доаѓа поп од Скопје, кој служи литургии. Тогаш се собираат и малкуте православни верници во селото.

За секој случај, додека трае литургијата, црквата ја обезбедуваат полицајци од локалната станица во Арачиново. Интересно, црквата е практично споена со бараката на Општина Арачиново.

Градоначалникот на Арачиново, Музафер Бислими, ги отфрла информациите дека Арачиново се' повеќе станува еднонанционално.

„Ви тврдам дека нема никакви меѓуетнички проблеми во селото. Условите за живот се еднакви за сите, а ние се трудиме да ги подобриме. Би сакале колку што е можно повеќе раселени лица да се вратат во своите домови, за што лично ќе им гарантираме безбедност. Што се однесува до убиството на Јаневски, апелираме до МВР да го расчисти случајот колку што е можно побргу. Јаневски лично го познавав, беше многу добар човек и не знам кој сакал толку да му наштети“, ни изјави градоначалникот на Арачиново, Музафер Бислими. Тој вчера имаше средба со претставници на мисиите на ОБСЕ и на ЕУ во земјава, по што е решено општината да ги одмрзне односите со овие две институции. Сепак, арачиновци и натаму му се лути на МВР, откако тие на средбата, иницирана по минатонеделното убиство на

32-годишниот жител на селото, осомничен дека го убил полицискиот „тигар“ во населбата Автокоманда во Скопје, го испрати командирот на локалната полициска станица, а не некој повисок функционер.

„Во иднина ќе соработуваме само со оние институции што сакаат да имаат соработка со нас. МВР изгледа не е заинтересирано за тоа“, рече Беслими.

Натписите „Куќата се продава“ во Арачиново не се ретка појава. Масовни продажби се случуваа во поствоениот конфликт, кога 80-ина македонски куќи беа реновирани со странски донации, а потоа, откако ќе постигнеа поголема цена, ја продаваа и се иселуваа.

„Ние одбивме реновирање и продавање, па затоа сме казнети од државата“, вели Јана Петрушевска од Здружението на раселени арачиновци „Зора“. Таа е една од 755 раселени лица, кои веќе седма година живеат во петте прифатни центри во Скопје. Нивниот „опстанок“ го финансира државата.

„Ние не бараме ништо, освен да се заврши судскиот спор што го поведовме, а изгледа намерно се одолжува, преку кој бараме отштета за причинетите штети за време на конфликтот“, вели Петрушевска.