Патувачките шоуа ги заменија големите реформи

Докажани рецепти за привлекување инвеститори или само перцепција дека нешто се прави за подобрување на економската слика

Нина Нинеска-Фиданоска


Никола Груевски и Зоран Ставрески во К��тар, Владимир Пешевски во Германија. Не запира ударничкото темпо на летечки лов по странски инвестиции. За нецели три месеци, Катар е четвртата дестинација која владиниот врв ја избра за претставување на одличните можности за инвестирање во Македонија.

Докажани рецепти за привлекување странски инвеститори или само креирање перцепција дека нешто се прави за подобрување на економската слика? Ќе донесат ли реална корист овие патувачки шоуа или ќе останат запаметени само како бесцелни трошења на државните пари? Не стивнуваат дилемите, особено што власта покажува дека нема намера да застане со ваквите скапи инвестициски презентации.

Се наметнува и едно друго прашање, дали можеби помина времето на „големите економски реформи“ кои на Владата на Никола Груевски и' беа најсилна карта во освојување на симпатиите на граѓанството, па останаа на располагање само далечните промоции на инвестициските можности? Атрактивните даноци, регулаторните гилотини и мноштвото други „реформски потфати“ веќе не се главна тема, напротив, роуд-шоуата се тие што убедливо го заземаат приматот.

„Кога дојде оваа гарнитура на власт во 2006 година, главен адут и' беше привлекувањето странски инвестиции. Се сеќаваме на оној балон над Владата ’Инвестирајте во Македонија‘. Таа потрага по инвестиции траеше околу две години, па потоа како да се заборави. Сега, пак, откако веројатно се потрошија другите играчки, и во отсуство на нови, власта и' се враќа на старата играчка, ловењето инвестиции“, коментира Ванчо Узунов, професор на Правниот факултет.

Тој го критикува трошењето огромни суми државни пари за овие патувачки шоуа, без никакви претходно направени кост-бенефит анализи. „Како и за се' друго, и во поглед на патувањата, оваа власт не троши колку што треба, туку колку што може и колку што има. Притоа, не прави анализи околу ефектите, ниту се труди да најде поевтини начини за привлекување инвестиции“, вели овој аналитичар.

Инаку, владина делегација предводена од премиерот веќе е во Катар. Груевски ќе се сретне со емирот на Катар, шеикот Хамад бин Калифа ал Тани. Во состав на делегацијата е и вицепремиерот Зоран Ставрески, министерот за странски инвестиции, Бил Павлески, како и директорот на Дирекцијата за технолошко-индустриски зони, Виктор Мизо.

Делегацијата вчера го посети „Катар холдинг“, катарски владин инвестициски фонд, чиј делокруг на работа е инвестиција во јавни и во приватни компании во секторите енергетика, индустрија и инфраструктура, телекомуникации и технологија, недвижности, трговија, земјоделство и стоки. Овој фонд е втор најголем на светот, а неговата капитализација изнесува 400 милијарди долари. Владината делегација имаше средба со менаџерскиот тим на фондот предводен од Хусеи Ал Абдул, претседавач на Бордот на Фондот, и Ахмед Ал Суед, главен извршен директор. По Турција, Индија и Малезија, Катар е четврта дестинација годинава од владиното роуд-шоу.

Уште една владина делегација, со истата цел - привлекување странски инвестиции, е во странство, но овој пат на европска почва. Вицепремиерот за економски прашања, Владимир Пешевски, во следните три дена ќе престојува во Германија, каде што ќе ги претстави инвестициските можности на Македонија. Првиот бизнис-форум требаше да се одржи вчера во градот Улм, а потоа ловот на инвеститори продолжува во Штутгарт и во Диселдорф. Покрај Пешевски, на пат во Германија заминаа и министерот за странски инвестиции, Веле Самак, и директорот на Агенцијата за странски инвестиции, Висар Фида.

А во меѓувреме, меѓу едно и друго патувачко шоу, овде се чини како дека се случува напад врз сите сетила за тоа колку многу инвестиции ќе дојдат во следниот период.

Премиерот Груевски пред да замине за Катар објави дека две американски и една германска компанија од автомобилската индустрија донеле одлука за инвестирање во Македонија. Нивните фабрики треба да бидат стационирани во Тетово, Струга и во Скопје, а сите заедно се очекувало да вработат околу 4.000 луѓе.

Според Узунов, наместо факти, „овде станува збор само за сервирање перцепции“, веројатно како оправдување на големите трошоци за промоциите по светот. „Колку луѓе ви кажале реално дека се вработиле во некоја фабрика“, прашува професорот.

Според последните податоци на Народна банка на Македонија, минатата година во земјава биле инвестирани 303 милиони евра, што е двојно повеќе во споредба со претходната 2010 година, но, сепак, помалку во споредба со земјите од соседството.