Насловна

Антипод

Иронично толкување

Димитар Чулев

Што ако по автентичното толкување за хашките случаи, следува барање за толкување на автентичното име на Македонија

„Судот во Холандија пресуди дека холандската држава е одговорна за смртта на тројца босански Муслимани за време на масакрот во Сребреница во 1995 година во Босна. Холанѓаните беа одговорни за ’безбедносната зона’ на ОН во јули 1995 година кога силите на босанските Срби ја презедоа и убија осум илјади муслимански мажи и момчиња.

...Холандската влада секогаш тврдеше дека нејзините војници биле оставени од ОН (кои не им обезбедиле заштита од воздух)...

...Масакрот во Сребреница останува чувствително прашање во Холандија...“(5 јули 2011, Би-Би-Си) 

* * *

Се разбира, секоја сличност на маневрите на официјален Хаг да се дистанцира од настанот преку некакво „автентично“ толкување на (не)дејствувањето на холандските мировници од пред 16 години, со некои актуелни состојби кај нас е сосема – поучна. 

Се разбира  исто така, поучна е и автентичната „исповест“ на извесниот пратеник од новиот собраниски состав кој минатата недела од говорница испрати заканувачка порака: “Не автентично толкување, туку и многу други работи сте подготвени да дадете... Пријатели мои, знам што сте зборувале со мене, знам што сте зборувале и со Ахмети... немојте, ве молам“.

Пратеникот не кажа ништо непознато, но нивото на дрскост со кој проговори за задкулисната политичка берза на која се нудат и се купуваат политички акции, каде што индексот на порастот на вредноста на некоја партиска фирма расте правопропорционално со дефицитот пратенички места на победничката партија да создаде стабилна влада, изгледа многу отрезнувачки. Со прифаќање на предвремени избори ВМРО ДПМНЕ одигра „изнуден“ потег испровоциран од бунтовната опозиција која се потпре на пиони запоставувајки ги тешките фигури со кои се игра сериозна иззборна партија.

Ковертиран потег за победа имаше само ДУИ. Партијата што во два одвоени мандата коалицираше и со СДСМ и со ВМРО ДПМНЕ, комотно можеше да избира чии пратеници од двете македонски мегапартии ќе и' ги надополнат столчињата до потребниот број за формирање влада. И тоа автентична, која во голем дел ќе ја исполни својата агенда во која беше вклучено и прашањето за затворање на хашките случаи.

Да нема дилеми. Постоеше досега една премолчана согласност хашките случаи, поради нивната сензитивност, да бидат туркани под тепих бидејќи што би рекол Фуере, „кревките меѓунационални односи се постојано на испит. Се уште постои недоверба меѓу етничките заедници...“ Нејасно ќе остане зошто споменатите случаи беа вратени од Хаг имајки предвид дека (поради споменатото) тука тешко би можеле да бидат истретирани според словото на законот, туку дека ќе бидат доживеани како ново „јаболко на раздорот“. Не е јасно, исто така зошто се прават непринципиелни споредби со слични случаи во другите екс-југословенски републики? Македонија, експресно по амнестијата во 2001, во Хаг испрати двајца осомничени за воени злосторства и доказен материјал за уште четири други случаи за кои очекуваше меѓународна пресуда или барем минимум правда. Но, тоа е друга тема.

Евентуалното активирање на луксузните ќелии во Идризово, дотерани и стандардизирани за хашки обвинети, несомнено ќе доведе(ше) до нова конфронтација по етничка линија. Случаите од понов датум како „Црква на плоштад“, „Енциклопедија“,  „Инцидентот на Кале“, па се' до оној од минатата недела кога и УЕФА се замеша и побара заради високиот ризик натпреварот Шкендија-Партизан да се игра само пред домашните „балисти“, говорат дека и десет години по „Рамковниот“ малку недостига за нарушување, како го нарекуваат многумина, на кревкиот мир. Претепувањето странски туристи во Струга, само ден по натпреварот беше колатерална порака.

Досието „хашки“ и покрај автентичниот преседан, сепак, не е завршено... Но, отвори дилеми дали делот од изјавата „...  и многу други работи сте подготвени да дадете...“ не навестува и други дилови?

На пример, што ако по автентичното толкување за хашките случаи следува барање за толкување на автентичното име на Македонија.

Намерно ќе иронизираме и ќе претпоставиме дека ќе се најдат барем 63 пратеници, кои се расположени (во ова или некое идно парламентарно мнозинство) да отворат дебата и автентично да протолкуваат дека името Македонија без соодветна географска, временска, етнографска или друга додавка и не е којзнае колку автентично наше. Барем не дотолку и натаму да го попречува евроатлантското интегрирање и перспективите на земјава, која исполни се', но не одговори позитивно на грчкиот инает. Расположението за ЕУ и за НАТО во јавноста никогаш не спласна до критично ниво да продуцира евро или НАТО-скептицизам. Значи јавноста е ОК, како што е „за“ и опозицијата и купот загрижени Ен-Џи-О-а. Конечно, за ЕУ и НАТО е и владејачката партија, која досега ценеше дека референдумско изјаснување во таква (позитивна и хомогена во однос на ЕУ и НАТО) атмосфера може да му даде легитимност на евентуалното ново име. Сега нема потреба за тоа. Доколку се сфати големината на таквиот чин, тој може да се прпгласи за Патриотски акт кој ќе биде прифатен со акламација во 123 члениот парламентарен дом.

Во албанскиот кампус, не би требало да има бранувања околу промената на уставното име особено што дел од политичката елита на македонските Албанци своите соседи милува да ги ословува со „славомакедонци“. Дури, и некој од нив, сега или во иднина, може да иницира или да инсистира на тоа како услов за коалиционен договор, бидејќи нели „трпението на Албанците е при крај“.

Автентичното  толкување на неавтентичноста на името ќе биде позитивно оценето од страна на Грција, која, нели, има „копирајт“ на брендот за нивната северна покраина, која од 1988 стана е единствената автентична „Македонија“; Грците од северот на нашиот јужен сосед не ќе мора упорно да се истакнуваат дека се горди Макдонци; Процесот на блокирање што го почна Мицотакис во 92 ќе стане беспредметен; ЕУ-колешките и прекуокеанскиот партнер на Атина, ќе здивнат, грчките лобисти од сите меридијани ќе одат на заслужен одмор, ЕК ќе препорача почнување на преговори.

И тоа не е се. Со оглед на големината на грчкиот долг и роковите за отплата, брзиот прием во НАТО, ЕУ и, како што е ред, во еврозоната, ќе ја донесе и привилегијата земјата со некое идно име „.........“ да биде и жирант на Грција. Каков пресврт!

Со мала, но минлива  недоумица ќе се соочат малцинските Македонци во соседството. Оние попишани илјада на исток во Пиринска ќе мора да бараат исправка за да се изјаснат како „северни“ на пример, староседелците од Мала Преспа, можат да станат „новомакедоци“, Македонците во Лерин, Костур, Воден и сега ги нарекуваат „скопјани“, а оние на север во Србија отсекогаш биле „јужњаци“.