Насловна

Интервју

Прекршената процедура ми изнуди оставка

Осман Кадриу, професор

„Верувам дека ќе се утврди зошто без консултација е објавено соопштението со сериозни квалификации“, вели професорот Осман Кадриу по повод повлекувањето од челната позиција во Хелсиншки комитет

Гордана Дувњак


Професоре Кадриу, која беше вистинската причина за Вашето повлекување од претседателската функција во Хелсиншки комитет на чие цело сте едвај две недели, а претходно неколку месеци бевте в.д. претседател?

Како што е познато, на 22 јули оваа година до сите медиуми беше доставено, а потоа и објавено соопштението од Хелсиншкиот комитет за човекови права во Маке��онија. Соопштението и неговата содржина се однесуваа на хашките случаи, Законот за амнестија донесен во март 2002 година, како и околу автентичното толкување на истиот закон, усвоено од Собранието на Република Македонија на 19 јули оваа година. За содржината на соопштението бев известен по првите вести, по што лично утврдив дека се работи за мошне сериозни квалификации и оцени по повод наведените прашања со посебен аспект на хашките случаи. Со оглед на фактот што за ваквото соопштение воопшто не сум консултиран, не е обезбедено мое мислење, тоа не е усвоено од ниту еден орган од Хелсиншкиот комитет, а се работи за мошне чувствително прашање, сметав дека на ваков начин и во една ваква несоодветна постапка, директно е повредена и се повредува институцијата – претседател на ХК. Веќе наредниот ден по објавувањето на соопштението, во својство на претседател на Хелсиншкиот комитет веднаш се јавив во медиумите и се дистанцирав од тоа. Воедно, изјавив дека депонирав оставка од функцијата претседател на Хелсиншкиот комитет и член на Управниот одбор. Од овие причини, мојата оставка е неотповиклива.



Зошто избрзавте со оставка наместо да се обидете да ги расчистите работите внатре?

Во моите досегашни изјави кажав, а повторувам и сега, соопштението со наведената содржина (сериозни квалификации и оцени) не е усвоено од ниту еден релевантен орган на Комитетот. Органи на Комитетот се: Собрание, Управен одбор (Борд), претседател на Хелсиншкиот комитет и извршен директор. Според Статутот и Деловникот на органите на Комитетот, за вакви прашања исклучиво е надлежен Бордот и ние на седница зазедовме став, градиме стојалиште, донесуваме одлуки или слични други акти во зависност од природата на прашањето кое се поставува.



Имате ли објаснување како можело да дојде до една ваква ситуација и кој стои зад ова?

Не ми се познати причините и мотивите за изготвување соопштение со ваква содржина. Лично не се сомневам во инволвираноста на некој член од наведените органи. Исто така, немам индиции, информации и сознанија, а со тоа и сомнеж дека зад оваа информација може да стои и некое, правнички кажано, трето лице. Впрочем, верувам дека за овие прашања сигурно ќе се води соодветна постапка од страна на органите на Комитетот.



Може да се слушне и мислење дека не сте можеле да го издржите притисокот и дека оваа ситуација Ви дошла како „кец на десетка“ за да се повлечете, бидејќи оваа невладина организација во последно време е изложена на критики и оспорувања?

Стои фактот дека Хелсиншкиот комитет, поради својата јасна определба во промоцијата на човековите права и слободи во Македонија имаше и притисоци, критики со тенденција да се оспорува неговиот легитимитет и авторитет, а со тоа и неговата компетентност во остварувањето на оваа мошне деликатна, тешка, но значајна и пред се' хумана активност – промоција на човековите права. Комитетот има кондиција и ќе има кондиција и во иднина и со изборот на новиот претседател да истрае во оваа определба како невладина организација.



Дали досега сте имале некакви закани и притисоци?

На функцијата претседател на Хелсиншкиот комитет бев вкупно седум месеци, сметано од јануари оваа година. Исто така, во нов состав работи и дејствува Управниот одбор и Собранието. Некои посериозни притисоци и закани не сум имал и покрај тоа што, за конкретни збиднувања, настани и појави, вреднувано од аспект на човековите права и нивната заштита, секогаш сум имал јасен став. Моето стојалиште и мислење е секогаш концизно, јасно и аргументирано. Морам да признаам дека и во оваа прилика, како и многу пати досега, ми се јавуваа поединци и претставници на институции, кои со посебен пиетет ги оценуваат моите заложби и ми искажуваат поддршка.



Колку со еден ваков потег, како што беше неусогласеното соопштение, се девалвира работата на оваа невладина организација, која како дел од граѓанскиот сектор треба да претставува коректив на власта?

Со овој случај, кој претставува повреда на процедурата и надлежноста на Хелсиншкиот комитет, длабоко сум убеден дека нема да биде доведена во прашање работата на оваа невладина организација, која претставува една респектабилна организација.



Каков е Вашиот личен став околу хашките случаи и дали сметате дека беше потребно преку автентично толкување тие да се затвораат?

Мојот личен став околу хашките случаи сметам дека добро и' е познат на јавноста. Откако е донесен Законот за амнестија (март 2002 година), па до оваа година, кога во јули Собранието изврши интервенција во истиот закон со познатото автентично толкување, многу пати се произнесував и бев консултиран како експерт по право и политички аналитичар во медиумите на македонски и на албански јазик.

Сметам дека со Законот за амнестија се опфатени и хашките предмети и за нив не може да се води постапка пред нашите национални судови. Тоа значи дека националните судови се наоѓаат пред една правна пречка, а тоа е Законот за амнестија и дека за овие предмети постапката требаше да биде запрена, предметите да бидат архивирани и сместени во подрумите на судовите. Добро е што Собранието со усвоеното автентично толкување фактички и го потврди овој став.



Како гледате на перспективите на Хелсиншкиот комитет што го напуштате и дали оваа организација ќе остане доследна на својата улога што ја има?

Хелсиншкиот комитет за човекови права треба да ја продолжи својата активност. Немам сомневање дека претставува мошне значајна организација во развојот на современата демократија и плурализам во нашата земја. Стои фактот дека живееме во тешко време, во кое речиси нема област во која нема повреда на човековите права и слободи.

Убеден сум дека во рамките на своите надлежности, Хелсиншкиот комитет ќе даде соодветен придонес. Оптимист сум и верувам во една ноторна вистина, а тоа е дека човековите права и слободи немаат алтернатива.