Полемика

Паско, ќе зажалиш повеќе од Пруст

Ерол Ризаов

Не бери гајле, со отровното античко семе што го посеавте сигурно ќе победите. А војната ќе ја изгубиме сите

Eте се случи и тоа. Со сиот ризик да зажали за „изгубеното време“ како Пруст, а можеби и повеќе од него како што стравуваше, нашиот државен археолог Паско Кузман собра храброст да излезе на мегдан. И веднаш ме предупреди дека нема да биде Пушкин за јас да бидам Дантес во нашиот дуел. Паско, со многу големи имиња се идентификуваш. Не ќе да е на арно. Де со Пруст, де со Пушкин. Набргу ќе посакаш да станеш Моцарт, а јас, разбира се, злобниот Салиери. Сакаш да победиш, ама да не бидеш Дантес во двобојот. Биди без гајле, со античкото отровно семе што го посеавте со власта, ти и твоите истомисленици сигурно ќе победите во оваа борба. Но војната, гарант, сите ќе ја изгубиме.

Вашата победа ќе биде Пирова. Сакал, нејќел, ќе бидеш Дантес. Само не тој што смртно го ранил Пушкин. Не верувам дека си свесен оти и ти си меѓу тие што навистина го ранија македонскиот народ со идентитетскиот земјотрес со што предизвикавте конфузија во свеста на Македонецот. Барајќи пославно минато над и под земјата од она што го имаме и се гордееме со векови, не' закопавте во античка прав и во тешка митологија. Стар пријателе, направивте огромна штета на сите граѓани на Македонија на патот за нејзината европеизација што е најважната историска мисија од крајот на 20 и почетокот на 21 век за иднината на сите напатени сиромашни балкански народи, кои за жал се' уште се неуморни од војни и омраза која се подгрева секогаш кога политиката ќе почне да копа по историјата и минатото. Нема побрз и посигурен начин да се освои власта од палењето на националистичкиот оган и со возвишеноста на својот народ над другите. Српските вождови со тој вознес стасаа до небото хранејќи го со корења својот народ. Откако го треснаа небесниот народ од земја уште ги пребројуваат жртвите од изгубената по втор пат косовска битка. Конечно, разумот победува, па Србите се одлучија да не бидат заробеници на изгубената територија и гледам кинисаа накај Европа без да го викнат на помош императорот Константин Велики, иако е роден нишлија. Хрватските, пак, трагачи по пославно минато стасаа до Персија и персиското царство докажувајќи дека се директни потомци на славните цареви и кралеви кои нашиот Александар ги потепал како муви. Се' додека не вресна хрватската критична маса, па хрватските освојувачи на нова историја убаво и гордо си се вратија на својата илијадагодишна облетница и на своето словенство. Албанските патриоти уште го сонуваат српскиот сон сите да бидат во една држава. Сакаат со територии од четири-пет држави да направат една единствена во крв до колена. Најромантичниот дел на бугарската историја уште е Македонија во некои тврди бугарски глави кои не можат да ја видат реалноста која секогаш е најопасен противник на задоцнетите романтичари, љубители на ренесансата и барокот кои редовно од преродбеници стануваат шовинисти, милитанти и радикали. За Грците веќе пет века работи Европа припишувајќи им ја великодушно целата античка историја и култура. А, историјата на Византија, поточно Источното римско царство го сместија како грчки среден век поради грижа на совест што не можеа и не сакаа да и' помогнат за време на владеењето на Отоманската империја. Континуитетот кои денешните Грци го бараат залудно во древните цивилизации го најдовме и ние. И се усреќивме. А ни по нив, ни по нас не се гледа колку биле умни нашите антички предци. Од тоа изгледа ништо не наследивме, ни ние ни тие. Сега уште на Грците им даваат стотици милијарди долари оти конечно многу полесно се станувало антички народ и членка на ЕУ отколку Европеец.

А, каде сме ние, драги мој Паско. Останавме осамени на Балканот да чмаеме во минатото од пред Христа и да се храниме со митологија на античките богови, кои го направиле Александар Македонски за да го освои целиот свет и нас денеска да не' измачува иако облеан целиот во бронза сосе Букефал. Не' проколнува оти го прогласивме за татко на нацијата без име и презиме. Паско, нели го гледаш тој тројански коњ среде главниот град што ни го ставија Данајците. Ме прашуваш со загриженост зошто мислам дека со политичка интервенција во науката се предизвикала бура во научниот свет и идентитетски земјотрес во Македонија. Ме прашуваш и веднаш сам си одговараш дека не е така. Верувам дека не гледаш само под земја. Ајде заврти се малку, пријателе, и погледни наоколу што се случува. Како да живееме во времето на Перикле. Градиме ли градиме во најсиромашната земја на Европа со парите од бе��ниот народ. А, што градиме. Ѕидаме старо-нова архитектура во слава на власта како казнетиот од боговите Сизив. Никнуваат барок и рококо-креатури и монструми низ цела Македонија, а ти во тоа не гледаш политичка стимулација и интервенција. Тие што тоа го видоа, нашите деца, студенти по архитектура и кои се побунија против дехуманизацијата на просторот и против невидениот кич ги истепаа вандали со рамнодушна до болка асистенција на твоите претпоставени. Тоа го видоа и предупредија некои научници, кои гледам ти не си ги видел, кои твоите претпоставени ги прогласија за предавници на македонскиот народ. Многу работи видоа и напишаа некои новинари и колумнисти, кои ги прогласивте за грчки платеници и лобисти, а ти гледам се потсмеваш со нив карикирајќи им ги имињата.

Паско го обвинуваш и исмеваш првиот претседател на Република Македонија Киро Глигоров дека ставил „научен капак“ на конечната вистина дека „ние сме Словени“. Правиш две намерни и трагични грешки. Прво мислам дека повикувањето на претседателот Глигоров како адут во оваа полемика е крајно неетички и, второ, уште поважно, македонскиот идентитет никогаш не бил спорен кај Глигоров. Верувај, многу е мизерно да исмеваш луѓе на кои не си им ни до колена. Спорно е што во твојата глава секој што ќе спомне словенско потекло, какво што имаат над 300 милиони луѓе од кои се изнедриле националните современи држави на половина Европа и добар дел од Азија, ти го доживуваш како „научен капак“. Лицемерно е да го исмеваш иако не го спомнуваш со име и презиме Љупчо Георгиевски, како политичар-поет кој сака да биде научник, иако трчкаше како кутре околу неговите нозе на Плаошник, кој те остави слободно да минираш историски споменици кои се под заштита на државата.

Сега гледам како висок државен службеник именуван од владата за директор на Управата за заштита на културното наследство си се дал во заштита на Владата како да е таа нашето најголемо културно богатство. Ми раскажуваш приказни за изградбата на спомениците и високите преродбенички дострели како владин портпарол. Демек тие успеси ги боли и пече „вистинските“ Словени, а тоа не важи за мене бидејќи сум Турчин, нели. Ти благодарам што ме поштеди со оваа „навреда“ и ме издвои од словенските Македонци. Значи тоа мене не ме боли, ги боли само Словените Македонци, а ги прави горди твоите антички Македонци. Паско, знаеш ли што зборуваш. Па тоа ги боли сите нормални луѓе. Во право си, тоа не е антиквизација. Тоа е лечење комплекси. Што може да биде ако не комплекс на помала вредност да се прекрстува автопатот од Лондон до Техеран, кој сегде се вика Е 75, само кај нас Алаксандар Македонски. Што може да биде ако не комплекс градскиот фудбалски стадион да се прекрсти во Арена „Филип Втори“. Што е ако не комплекс аеродромот да се прекрсти во Алаксандар Велики, што е ако на секој плоштад градиме споменици на антички јунаци. Во право е проф. Наде Проева, која вели дека тоа не е антиквизација, туку антикоманија. Збудалевме по антиката, мислејќи дека ќе бидеме поумни, поубави и побогати само затоа што сме антички.

Те молам престани да чукаш на отворена врата за презентацијата на културното наследство кое природно се што е пронајдено и откриено на наша територија е наше и имаме должност да го сочуваме и презентираме пред домашната и светската јавност. Тоа никој во Македонија не го оспорува. Никој не слушнав и не прочитав да го негира во Македонија, ниту македонскиот национален идентитет, ниту македонскиот јазик, а ти за тоа бараш непријатели. Притоа на помош го повикуваш Блаже Конески таткото на македонскиот литературен јазик за кого никогаш немало дилеми за словенското потекло на македонскиот јазик што денес го оспоруваат токму шарлатаните од твојата околина. Врвно лицемерие е, Паско, да се повикуваш на Конески, кој твоите работодавци го нарекоа џуџето од Небрегово. Е, Паско, Паско, до каде стаса. На тоа џуџе сите ваши антички споменици сосе коњи не му се ни до глуждовите. Оти човекот не јавал коњи, туку ги пишувал правилата како да зборуваме и пишуваме. А, тие величини во создавањето на современите нации се недостижни.