Мислења

Надворешно-внатрешна политика

Гордан Георгиев

Во четири години оваа Влада успеа нашите довчерашни сојузници да го менуваат вокабуларот и да не' нарекуваат „нашата“ и „вашата“ држава

ОЧИ ШИРУМ ОТВОРЕНИ

Утре, 28 август 2010 година, Македонија одбележува еден тажен јубилеј. Кога велам тажен, не е тоа прејудициран став, туку документирана фактографија во главите на огромен број граѓани, без разлика на партиската припадност. Пред точно четири години се формираше првата Влада на Никола Груевски со која започна еден сега веќе очигледно многу мачен период наречен Преродба. Немајќи доволно простор да се направи целосна ретр��спектива на овие четири години владеење (тоа, веројатно, ќе го прават други луѓе, експерти во областа на колективна манипулација, психопатологија на толпа и други сродни дисциплини), ќе се задржам на еден од традиционалните стожери на македонската политика: дипломатијата и надворешната политика.

Надворешната политика на Република Македонија од осамостојувањето до денес претставува можеби најважната алка во процесот на етаблирање на македонската држава, зацврстување на идентитетот на македонскиот народ и на македонската нација, но и критичен цемент на внатрешно-политичките односи во државата.

За да не изгледа овој текст како дневно-политичко препукување, ќе ги замолам читателите да си направат куса ретроспектива на тоа што е направено во надворешната политика пред доаѓањето на Груевски, и на каков успех можат да се сетат по доаѓањето на Груевски. Точно, визниот режим, добивањето кандидатски статус за членство во ЕУ и ковертираната покана за влез во НАТО се добиени во мандатот на сегашнава Влада, а одработени од сите претходни влади, но истата оваа Влада успеа фактички да ја оддалечи земјава од овие структури како ниедна претходна влада.

Бидејќи за претходниот период постои фактографија, а за последниве години постојат само манипулација и лага, не е лошо да се обидеме да ги разглобиме овие работи.

Мојата теза што ја зборувам повеќе од три години е дека надворешната политика на оваа Влада успеа во краток временски период да ги урне сите важни постулати, кои макотрпно се градеа во претходниот период и сериозно и долгорочно да ја наруши меѓународната позиција на нашата држава на шаховската табла наречена светска дипломатија и геополитика.

За четири години македонската надворешна политика се претвори во инаетчиска кафеанска расправа, во „Калимеро правда“ политика и покажување сила таму каде што не треба и не може, во јасно застранување од евроатланските перспективи на Република Македонија и немање јасен концепт каде сакаме да оди државата. Со еден збор, Македонија на магичен начин успеа да си ја наруши сопствената позиција на меѓународната сцена, да ги оддалечи своите меѓународни партнери и сојузници и да направи долгорочни штети на кои ќе им треба време да се поправат. Во четири години оваа Влада успеа да постигне нашите довчерашни сојузници полека да го менуваат вокабуларот и се' почесто да не' нарекуваат „нашата“ и „вашата“ држава, а не како претходно „нашиот партнер и сојузник Република Македонија“. Со политички импотентни министер за надворешни работи и претседател на држава, надворешната политика се креира во Кабинетот на премиерот и неговите опскурни советници. Во таа мувлосана политичка ПР-кујна се креираат лажги со опашки, а не надворешна политика. Тие покажаа невидена леснотија во создавањето бесмислени и невозможни надворешно-политички приоритети, го нарушија угледот на државата и направија сериозен дисконтинуитет во водењето на надворешната политика, нешто што не и' успеа на ниедна претходна влада (вклучувајќи ја и онаа на Љупчо Георгиевски).

Оваа Влада, како ниедна друга претходно, безмилосно ја злоупотребува надворешната политика за внатрешно-политички потреби и одржување на рејтингот на премиерот. Во таквиот безмалку канибалистички порив, носителите на надворешната политика на Република Македонија немаа ни срам ни перде да ги лажат дипломатите и ретките високи државни функционери што ја посетија државата. Немојте да се чудите што никој веќе не доаѓа во Македонија, а нашите државници речиси никој не ги поканува на билатерални средби. Речиси да нема странски државник што не се изгоре на лагите што четири години им ги сервира нашиот државен врв.

Манипулациите со одреден дел од македонската дијаспора и директното вбризгување вмровски пари кај дел од нашите иселеници, кои потоа се преточија во манипулативни кампањи за името, стриктно за внатрешна употреба, придонесоа за драматичната и срамна поделба на македонскиот народ на патриоти и на предавници.

На овдешните странски дипломати се' потешко им станува да извлечат НЗС и да испратат кохерентен допис до нивните централи. Знаете, кога премиер на една држава сто пати ќе ви вети нешто и нема да го исполни, тоа се нарекува лага на некредибилен премиер. Оваа митоманија на нашиот државен врв трае четири години, а вртоглаво се акцелерираше по самитот на НАТО во 2008 година. Државниот врв зборуваше, а сите ние го слушавме и му верувавме. Има ли некој што сега му верува на премиерот за што било?

Во целава оваа папазјанија, Милошоски мудро избра да функционира како шеф на кадровската служба во МНР, а не шеф на дипломатијата. Непотизмот на министерот е надалеку прочуен и оваа практика директно влијае врз намалување на капацитетот и квалитетот на македонската дипломатија. Бизнисот со купувањето на амбасадите, пак, министерот им го препушти на луѓето од другиот клан и постојано се прави дека ништо не разбира.

Претседателот Иванов, пак, како номинален носител на надворешната политика, пропушти многу шанси да се извлече од дебелата сенка што го намести на тоа место. Последната, можеби историска шанса да се еманципира од катастрофалните владини политики беше со неговото молчење околу новиот амбасадор Мартин Треневски. Едноставно, Иванов треба јавно да истапи и да не го дозволи заминувањето на амбасадорот Треневски во Брисел. Доколку не го повлече амбасадорот, Иванов, дефинитивно, испраќа двоен сигнал до домашната и до меѓународната јавност: или се согласува со анти НАТО-платформата на Треневски и на Груевски или е тотално немоќен да се спротивстави на погубните политики на Владата. Или и двете работи заедно. Убеден сум дека сите претходни претседатели на Република Македонија да беа на местото на Иванов, ќе го направеа тоа и ќе го повлечеа Треневски.

И ете, веќе излегуваат на површина причините за апелот на вмровскиот врв во 2009 година дека е потребно премиерот и претседателот да бидат од иста партија за да можеле да бидат единствени во ставовите и да испраќаат ист сигнал до нашите партнери во странство. Ако е така, тогаш сигналот е разбран, пораката е единствана и гласи: македонскиот политички врв не сака да ја види Македонија во ЕУ и во НАТО, наспроти мислењето на повеќе од 90% од граѓаните на Македонија.

За некои од овие работи историјата ќе им суди и ќе им просудува на нашиве државници, токму по прашањето кој бил предавник, а кој патриот во одреден историски момент. А за некои од другите горенаведени работи можеби ќе им судат и редовните судови на Република Македонија.

П.С. Го замолувам премиерот веднаш да нарача уште десет лава и да ги распореди на сите мостови низ Скопје. Не треба да се градат болници, не треба да се реновираат скапаните училишта, не треба ништо. Оваа елементарна непогода наречена Преродба ќе ја издржиме стоечки. Во силата на гладниот лав ја гледам трансупстанцијацијата на ситиот македонски народ. Лавовите се насушна потреба на модерниот Македонец.

(Авторот е потпретседател на СДСМ)