ЕДИТОРИЈАЛ
Ќе се штитиме или да не штитат
 Јасмина Јовановска
За само два дена починаа двајца работници додека работеа на градилиште. Дали се несреќни случаи или газдите не им обезбедиле основи услови за заштита при работа, допрва ќе се испитува. Но, како и да е, тие го дополнија црниот список на работници што починале на работно место. Пред неполн месец се случи слична серија на смртни случаи на работници додека градеа на „Проектот 2014“.
Ова се само мал дел од жртвите на работно место, за кои јавноста слушнала затоа што работат на отворено небо. А што со оние работници што работат затворени во фабрички хали, далеку од очите и ушите на јавноста. Сигурно и таму се случуваат несреќи, но тие тешко се откриваат. Пресекуваат раце додека се на машина, се здобиваат со изгореници од високи температури, умираат труејќи се со отрови, ги затрупува земја во рудниците. До кога во државата ќе се умира по градилишта и фабрики затоа што не се почитуваат стандарди и закони.
Сиве овие приказни како да завршуваат без крај. Речиси никој не понесува одговорност. Нема казнети газди, а нема санкции ни за инспекциските служби. Се наметнува прашањето дали Трудовата инспекција затајува или, пак, не може да стаса се да исконтролира. Има прописи. Но, очигледно дека тие се само на хартија. Барем досега во јавноста не се чуло дека некој работодавец заработил казна затоа што не му обезбедил услови за работа на работникот. Речиси сите жртви завршуваат како несреќни случаи. Зарем само работниците се виновни што заради голата егзистенција, прифаќаат секакви услови за работа.
А инспекцијата не е само за газдите, туку сигурно треба да биде и за работниците. Таа треба да контролира дали она што им е дадено за заштита при работа, ако воопшто има нешто, го употребуваат работниците. Бидејќи обично на нашите работници тешко им оди да се научат на ред и правила. Затоа што македонскиот менталитет некогаш не им дава да стават шлем на глава или, пак, да носат заштитни маски, па дури и да работат според процедурите за заштита. Тие се искусни работници и не им треба заштита, е најчестиот коментар.
Но, дури и на најпрофесионалниот возач му треба ремен за да се заштити при удар, а не, пак, на работниците што работат на отворено. А работниците, очигледно, не ја сфаќаат сериозно заштитата при работата, како што тоа знаат да го прават и возачите и моторџиите. Возачите се чаламат и возат без појаси или, пак, моторџиите возат без кациги. Се случуваат несреќи, се губат животи. Можеби споредбата не е вистинската затоа што работниците умираат на работно место, па одговорноста е на работодавците, а во сообраќајот повеќе е лична одговорност.
Но, едно е сигурно, а тоа е дека одговорност треба да има и работодавецот, но и работникот бидејќи се работи за неговиот живот. Треба првин секој самиот да си презеде мерки за заштита, а потоа да се инсистира и на почитување на стандарди кога се во прашање физички работи во фирмите. Тоа не е само прашање на лична безбедност, туку и прашање на цивилизираност, свест и култура.
Одговорноста е и на државата, која ако сака да нема жртви на градилиштата, мора да биде построга во почитување на правила на работа. Инспекцијата треба да биде поактивна и поексплицитна. Без разлика која фабрика или градилиште е во прашање, мора да има санкции. Зошто како што се тренира дисциплина во сообраќајот така треба да има дисциплина и на работните места. Како и за се' друго кај нас само казните може луѓето да ги доведат во ред. А поголема казна од удар по џебот, нема. |
