21.02.2012, 17:08 Половина милион млади со години живеат на грбот на родите��ите
Низок животен стандард, висока невработеност, социјална исклученост и недоверба во институциите се главни проблеми на младата популација
Маја Томиќ
Состојбата со младата генерација во Македонија е алармантна. На возраст од 15 до 29 години живеат 483.448 лица, или речиси една четвртина од населението и тие спаѓаат во загрозена група која се соочува со социјална исклученост, невработеност и недоверба во институциите. За младите Македонци финансиската независност изгледа недостижно ако се има предвид фактот дека половина од нив се невработени, односно дури две третини се финансиски зависни од своите родители. Половина од вкупниот број млади имаат поминато повеќе од една година во барање работа, што има негативни последици за нив и предизвикува лузни на професионален и на приватен план. Тие се соочуваат со низок животен стандард, корупција и немаат информации за функцијата на државните институции. Ова го покажа анализата на „Реактор-истражување“, во рамките на проектот „Република Млади“.
„Младите многу години чекаат да се вработат иако сакаат и се подготвени да почнат да работат веднаш. За жал, како најуспешен модел за вработување досега се покажаа личните контакти. Загрижува што најголем дел од вработените млади нашле работа преку пријатели и роднини и генерално не им е воопшто јасна улогата на Агенцијата за вработување од која малкумина добиле помош. Од онаа група на млади кои успеале да најдат работа, речиси третина се вработиле без или само со усен договор со работодавецот“, вели Дона Костуранова, претседател на Младински образовен форум.
И средношколците се незадоволни од својот статус. Според резултатите од анализата, тие ценат дека немаат никакво влијание во општеството и дека не се стекнуваат со потребното искуство во образовниот процес со кое ќе можат да развиваат критичко мислење, ќе бидат свесни за средината околу себе и ќе практикуваат тимска работа. Во анкетите тие одговориле дека не добиваат можност да се запознаат со работата на државните институции, како и дека ако не се промени ништо, за десет години половина од нив би ја напуштиле државата. За подобрување на нивниот статус во општеството треба и можат да помогнат локалните и националните власти, образовните институции, Агенцијата за млади и спорт, граѓанските организации, но не треба таа комуникација да се сведе на повремени апели за помош и за акција, туку тоа треба да биде континуиран процес кој ќе ја зајакнува позицијата на младата популација.
„Идејата се роди кај 48 младински организации кои се обединија да дадат коментар на лошиот предлог-закон за млади, кој беше повлечен. А, таа е дека е потребно да постои едно тело за сите млади, кое континуирано ќе работи на подобрување на нивната состојба, ќе ги застапува младинските интереси, ќе покренува иницијативи, ќе истражува и ќе дава насоки кон институциите и сите засегнати страни. Тоа тело – национален младински парламент, би било признато од државата како репрезент на ставовите и одлуките на младите, а би ја претставувало Македонија пред меѓународните младински организации“, вели Костуранова.
Анализата на „Реактор-истражување“ покажа дека во образовните институции недоволно се промовираат волонтерството и неформалното образование и наместо младите да добијат можност уште во средното образование да дискутираат, да ги застапуваат своите идеи и мислења и практикуваат демократија, над 80 отсто од средношколците изјавиле дека не учествувале во изборот на средношколската унија, а 70 отсто и ни знаат дали во нивното училиште постои такво тело.
Младите не се надеваат на помош од државата
„Три години редовно се пријавувам во Агенција за вработување и навистина не знам дали еден ден воопшто ќе имам ќар од тоа, односно дали оваа институција ќе ме вработи некаде. До сега никогаш не ме повикале на некаква обука или преквалификација, ниту пак ми понудиле работа. Не верувам дека тоа и ќе се случи, затоа што имам средно образование. Истото е и со моите пријатели кои се во слична позиција на мојата. Во меѓувреме, немајќи друга опција, работам на црно, затоа што не сакам со 23 години се' уште да им бидам на товар на моите родители“, посочува скопјанецот Т.И. И студентите сакаат да работат
„Редовен студент сум на трета година на Универзитетот ’Блаже Конески’, владеам два светски јазика и познава�� работа на компјутер. Упорно барам нешто да работам во слободните часови за да си имам паричка за џепарлак и да изградам воедно и некакви вештини кои подоцна би ми биле од корист при вработување. Но, попусто. Сите фирми каде што конкурирав досега ме одбија. Истовремено, преку домашни агенции многу пати аплицирав за работа во странство, за преку летните месеци, но засега и од таму немам потврден одговор. Во секој случај, убеден сум дека ми се поголеми шансите и дека попрво ќе најдам работа надвор од земјава отколку тука“, вели М.Т. од Скопје.
Невработеност кај младите
Невработеноста е најголемиот непријател на младата популација. Додека вкупната стапка на невработеност во државата изнесува 32 проценти, од нив дури 45,8 отсто се млади на возраст меѓу 15 и 29 години. Но, не дека тие не сакаат да работат. Според анкетата на „Реактор-истражување“, дури 96,6 отсто од нив се подготвени да почнат со работа веднаш, а 99 отсто се изјасниле дека сакаат да работат. Само 17,9 проценти, или помалку од една петтина изјавиле дека заработуваат сами.
|
