Македонското виртуелно село се претвора во реалност

Комплексот куќи, карактеристични за македонските краишта, се простира на површина од 15.000 квадратни метри во близина на манастирот „Св. Пантелејмон“

Бојан Шашевски


Во прегратките на Водно, во близина на манастирот „Св. Пантелејмон“ во село Горно Нерези, интензивно се гради етно-комплексот куќи од различни македонски краишта. На едно место никнуваат градби специфични за селата од Делчевско, Беровско, Кумановско, Кратовско,

Битолско, Прилепско, Скопско, Велешко... Проектот именуван како „Македонско виртуелно село“ замислен како музеј под отворено небо и туристичка атракција со историски и културолошки национални белези, од 2007 година помина низ долга постапка за заокружување на парцелата на делот на МПЦ. Лани летото конечно беше поставен камен-темелникот и стартуваа градежните активности, а годинава етно-селото наиде на нова „сопка“. Се најде во списокот за ребаланс на буџетот.

Но, додека во канцелариите се развиваат финансиски дискусии, на теренот кај манастирскиот комплекс „Св. Пантелејмон“, градежната приказна си врви прилично спокојно. Министерството за економија потврди дека се скратени дел од средствата за „Македонско село“, но како што велат од таму, ништо забележително што би ја спречило реализацијата на проектот.

Над селото Горно Нерези, на површина од околу 15.000 м2, со полна пареа се развива ново село, со дваесетина објекти. Овде пролетта донесе семејства на кози и птици кои ја разубавуваат природата и даваат посебен шарм на околната живописна шума. Дел од најблиското брдо половично го „сече“ погледот кон скопските згради. Лесно се заборава на урбаниот метеж. Чистиот воздух и пролетната идила ги тера домашните посетители да се присетат дека на истото место своевремено се палеа првомајски огнови, се ширеше мирис на скара и се слушаше пријателски џагор.

Градилиштето вчера го посетија и премиерот Никола Груевски и министерот за економија Ваљон Сарачини. Тие имаа прилика да се уверат во динамиката со која се одвиваат градежните активности.

Во етно-селото повеќето објекти ги имаат добиено препознатливите основни градежни линии. Се „перчат“ чардаци, а веќе се поставуваат и ќерамидите и почнуваат да се прават фасадите. Раководителот на градилиштето, Ацо Кочовски, вели дека иако се работи со модерни материјали, куќите ќе си ја зачуваат својата автентичност. На долниот дел од градбите ќе биде обезбеден простор за претставување на локалните занаети, како обележје на регионот што го претставуваат. Така, низ уличната калдрма посетителите ќе можат се запознаат со машини за нижење тутун, ковачница, ткајачница, грнчарница, изработка на филиграни, винска визба, дуќани за бочви...

„На приземјето ќе има карактеристични работилници за стари занаети, додека вторите катови се предвидени како преноќувалишта. Се работи за модерна контрукција со традиционален изглед, со соодветна термичка изолација и ѕидови полни со земја. На поголемиот дел од куќите останува да се постави уште гипс-картон и да се глетува. За десетина дена се' ќе биде бело, многу од фасадите ќе си го добијат потребниот изглед“, вели Кочовски.

Сите објекти ќе имаат приземје и апартмански дел на првиот кат, а единствено галичката, струшката и римејкот на куќата од селото Река ќе бидат на три ката.

Тетовската фирма „Ак-Инвест“, изведувач на проектот вреден 3,5 милиони евра, се соочи со проблеми во текот на зимскиот период. Првичниот рок за изведба на проектот бил октомври, но, поради големиот студ и мраз финишот на градежните работи е одложен за крајот на декември.

„Ќе доцниме неколку месеци, но, ништо страшно. Освен поларната зима, наидовме и на други препреки. Имаше локална патека која мораше да се ’пресече’ со градежната парцела, па наидовме на реакции од локалните жители. Мораа да интервернираат од Министерството за економија за да се најде компромис со селаните“, раскажува раководителот на градилиштете, додавајќи дека со струја се снабдуваат од манастирот „Св. Пантелејмон“, а вода земаат од Горно Нерези.

„Секој момент треба да дојде ЕВН да постави трафостаница и да приклучи струја. За поставување на инсталациите за вода ќе треба да се координираме со инвеститорот, односно, со Министерст��ото“, вели Кочовски.

„Македонското село“ ќе биде оградено со ѕид од камења. На влезот има пријавница, а во комплексот ќе има дел за продавница, како и „стопански дел“ со воденица, штала, валавница и трло. На ’средсело‘ ќе тече чешма. Централниот извор на вода е замислен како поток со каскади кој ќе се прелева во удолниот дел на селото.

„Сретсело, близу чешмата се прави етномузеј, а тука ќе има и ан со ресторан, кујна, санитарни јазли... На туристите ќе им биде овозможено да се запознаат со богатата традицијата на селата, а наедно да бидат послужени и со автентична храна“, вели Кочовски и најавува дека наредната зима ќе се изработува ентериерот во куќите, за што Министерството за економија дополнително ќе бара проектант.