Мое ќоше

„За идеале гину будале“

Ерол Ризаов

Болат ушите од академската тишина над Македонија

Дебатата и творечката полемика никогаш не билe силна страна на македонското општество. Молчењето и трпението е повеќевековна доктрина за преживување донесена до совршенство која и во денешно време функционира одлично. Чуму ни е бура кога најбезбедно се плови по мирно море. Зошто ни е спротивставување на посилниот кога може со едно кимнување на главата да се избегнат несакани последици. Зошто кавга со власта кога тоа секогаш носи страв, неизвесност и загуба, а убавиот збор железни порти отвора, носи мир и спокојство, награди и признанија. Конечно, зошто некој би ризикувал кариера и привилегии за докажување здодевна вистина кога лагата секогаш била поатрактивна и попримамлива. Зошто да се прави расправа за иднината кога може да се изгуби сегашноста. Зборувај го тоа што сака да го слуша шефот, далеку ќе стасаш. Неслучајно ги имаме поговорките - паметниот попушта, трпение спасение, наведната глава сабја не сече...

Македонија и во втората декада на 21 век се задушува во страв како темен вилает од периферијата на Отоманската Империја. Прво им го скршивме ‘рбетот на младите и ги впрегнавме како партиски послушници и бирократчиња да агитираат за подобро утре. Потоа му зададовме тежок нокаут на синдикатот кој се' уште е во кома. Граѓанскиот сектор неуморно расправа за влијанието на ланскиот снег врз климатските промени. Интелектуалните елити прво се продадоа за еден ручек и сега соблазнувачки се чувствуваат во скутот на власта. Па, не знаат дали одат на поклонение поради ручекот, или поради скутот. Деловните луѓе имаат уплав да не им го земат имотот. А коморските зд��уженија се sидови на плачот, ама без шамичиња оти може да види некој како бришеш солзи од среќа што носи ортаклукот со власта, па не само што долговите никогаш нема да ти бидат платени туку пиши крст за друга работа од Владата.

Сите институции на системот се под контрола на власта. Најзначајната општествена поделба на власта на извршна, законодавна и судска, без што нема демократија се споени во една власт која целосно е предадена во рацете на еден човек. Неколкуте силни корективи на злоупотреба на моќта и правото како што се повеќето од медиумите, претседателот на државата и Уставниот суд се под целосна контрола на владејачките партии. Во Македонија без контрола се само Владата и премиерот.

Мислам дека станува појасно зошто над Македонија владее длабока академска тишина за сите значајни стратегиски прашања, за сите конфузни и нејасни ситуации. Зошто некој би се изложувал на опасност јавно да зазема став околу чувствителни теми како што се името на државата, околу лустрацијата, инсталацијата на нова архитектура, изградба на споменици, инфраструктурни приоритети, економските и политичките реформи, состојбите во образованието, здравството, земјоделството, културата, спортот... На овие теми може да се разговара само ако сте истомисленици на власта. Ако мислите поинаку или ако имате критички став кон потезите на власта, брзо ќе ве стаса етикетата на предавник, грчки платеник или кодош, а во најблага форма задолжително ќе ве сместат во опозициските редови колку и да докажувате дека не сте партиски определен и дека сте должен како познавач на одредена област јавно да го кажете своето мислење. Е, такво нешто не врви во Македонија. Не смее да има авторитет за одредени прашања кој непристрасно и сугестивно ќе го соопшти своето мислење. Таквите се најопасни и тие веднаш треба да се компромитираат, исмеваат, лустрираат или да се уништат.

Ете затоа болат ушите од тишината која ја обвиткува Македонија како црната материја околу сонцето. Погледнете колку срамно молчи Правниот факултет за криминалниот Закон за лустрација, погледнете колку се уплашени жителите од авенијата на бесмртните во МАНУ, од авион се гледа уплавот на судиите, лекарите, деловните луѓе, историчарите, архитектите, уметниците, новинарите, градежниците, полицајците... страв во коски имаат обичните граѓани кои живеат во беда и сиромаштија. Какви демократски цели можат да имаат тие ако секој миг мислат како да преживеат, како да се спасат од беда и глад. Не сум сигурен повеќе дали и треба да се бара храброст од македонските деловни, политички и интелектуални елити... Во вакви времиња лудо е и самоубиствено е да се биде храбар. Ете тие што херојски загинаа во Антифашистичката војна им ги бришат имињата од улиците и им ги носат во отпад бронзените бисти. Патриотизмот стана исплатлива професија само ако сте со власта. Ако не сте со власта, а сте за една подобра Македонија, пред да тргнете на јуриш за вистината, запејте си ја „за идеале гину будале“. Јас го правам тоа долги години и морам да ви признам мошне успешно.