Насловна

Анализа

Адио Антонио

Ѓорѓи Ј. Мисајловски

Пратеникот Милошоски седејќи во Собранието ќе има доволно време да ламентира за пропуштеното

Дојде време да се збогувам со мојот омилен лик од колумните. Патернализмот беше мотив досегашниот долгогодишен (Друцас може вода да му носи) алтернативен МНР на РМ, Антонио Милошоски, да се повлече од својата, сепак, техничка функција. Тоа го соопшти лично, рутински, портпаролски и срцепарачки. За министер беше назначен есента 2006 година. Дотогаш беше портпарол во владата на делчевскиот војвода, а пред тоа бунтовен студент. Кој би рекол? Откако на последните избори обезбеди место во парламентот и три места за ДПМНЕ од дијаспората, не можеше да избере посимболичен термин за повлекување. Полинезиската држава Тувалу истиот ден ја призна РМ под нејзиното уставно име, а Унгарија го заврши, се разбира, традиционално „успешно“ претседателство со ЕУ. Беше тоа десетта држава што претседаваше со ЕУ откако министер за надворешни работи беше Антонио Милошоски.

И пред да ја дадам анализата на неговата петгодишна работа, да забележам (во контекст на т.н. антиквизација) дека името Антонио потекнува од грчкиот бог Адонис, макар што на Плутарх му се припишува, всушност, мегаломанството на римскиот војсководител, Марко Антониј, кој тврдел дека неговото име потекнува на Антон, синот на Херкулес. Најзаслужен за ширење на името на сега веќе поранешниот шеф на дипломатијата е св. Антонио, надбискуп од Фиренца, канонизиран во 1523 година. Нашиот, пак, Антонио преферира еден друг светец, кој чека урбанистичка рамковна маркичка за изградба на храм на централниот плоштад.

Пратеникот Милошоски, седејќи во Собранието, кое ќе се обнови по образецот на германскиот Бундестаг, ќе има доволно време да ламентира за пропуштеното и да медитира за новите предизвици. Едно е барем сигурно - дека како претседател на парламентарната Комисија за надворешна политика ќе ги има изворните информации, кои досега беа табу за неговите претходници. Од тој аспект може да зајакне надворешнополитичката компонента на Собранието, што е добро и на што постојано укажував. Пореална е варијантата да ја продолжи нашата патентирана традиција министрите за надворешни работи да заминуваат на гурбет како амбасадори. Еден наш актуелен амбасадор (втор мандат едноподруго) беше шеф на дипломатијата на Македонија нецели две години, а еве амбасадорува веќе осма година.

Што ни остави Антонио?

1. Партизирана, албинизирана и скандалозна дипломатија. Тука нема лек. Новиот министер не може ништо да смени, посебно поради фактот што тоа, најверојатно, ќе им биде прв контакт со дипломатијата. Проблемот не е во припадноста на државните службеници во определени политички партии. Проблемот е што тие размислуваат и дејствуваат како послушни партиски апаратчици на штета на глобалниот национален интерес на државата. Милошоски не се обиде да го спречи овој процес. Наследникот нема потреба ништо да менува.

2. Нерешениот проблем со Грција. Американците кренаа раце. Европеизацијата, сепак, е работа на ЕУ. НАТО е работа на Америка и тука се' е јасно. Тие си ја завршија работата во регионот. ЕУ губи концентрација, па унгарскиот и полскиот МНР изјавуваат прво решение за името, па датум за преговори, а австрискиот добронамерен претседател предлага нов стимуланс за РМ (преговорите и решението за името да течат паралелно), што е сеедно во суштина, но Грците нема да прифатат. ЕУ има ист пристап и со Србија со флоскулата „Косово не е услов за ЕУ“, демек почнете ги преговорите, а пред ратификациите ќе го признаете Косово, инаку нема ЕУ. Нашата влада не реагираше, макар што изјавата е дадена за време на официјалната посета на претседателот Иванов. Проблемот е капацитетот на нашата дипломатија глобално, компетентноста на преговарачот, а посебен предизвик е и новиот шеф на грчката дипломатија, Ламбринидис. Нашиот нов шеф на дипломатијата веројатно нема да брза за конкретни активности за името. Ќе се определи за извежбаната варијанта на верглањето дека евроинтегративниот процес останува приоритет на новата влада.

3. И покрај тоа што проф. Д.М. осамено тврди дека „надворешната политика ни е во една константа, во стабилен тренд, дури и во подем“ (негова колумна во „Дневник“ од 5 јуни), денес Македонија нема перманентен стратегиски партнер. А не беше така. Испуштивме многу прилики. Немаме пријатели. Имаме душегрижници по вокација.

4. Регионот не го разбираме. Џабе ти се пактови за стабилност, централноевропски иницијативи, црноморски соработки, Процес за соработка во Југоисточна Европа, осакатена ЦЕФТА и слични измислици на европската бирократија за покомотен живот - ние не го разбираме тоа. Долго живеевме во илузија дека сме лидер. На крајот сфативме дека не е така. Не ја разбираме ниту загриженоста на српскиот претседател Тадиќ за планот за создавање голема Албанија. Бугарија кокетира и чека време да поентира. Ние мудруваме. Придонесот на Милошоски беше во диспропорција со неговата прокламирана десничарска политичка ориентација.

5.Губиме непотребна енергија и пари во ангажирањето за контакти со новите економски џинови, како што се Кина, Индија и Бразил. Не ја научивме лекцијата од Движењето на неврзаните. Септемврискиот самиот во Белград ќе ��е' врати во реалноста. Милошоски во обиколувањето на нашава планета му се приближи со километражата на српскиот колега, кој едвај ја преживеа за него неочекуваната одлука на Меѓународниот суд за правдата.

6. Се обиде да едуцира кадри. Основа и дипломатска академија, небаре ќе едуцира дипломати. Не оди. Вмровската школа е најдобра. Проверена. Носи гласови. Придонесот на Милошоски е забележителен.

7. Амбасадорите кои не му беа под целосна контрола се посебна приказна. Еден амбасадор едвај го убедив дека амбасадата со која раководи не е задгранична филијала на ДПМНЕ, а со еден млад благонадежен дипломат имав проблем да го симне беџот на ДПМНЕ од својата јакна кога доаѓаше на работа во амбасадата. Амбасадорскиот состав е катастрофален. Придонесот на Милошоски, сепак, не беше решавачки.

8. Ги елиминира кадрите во кои нема доверба. Покажа ефикасност каква што му недостасуваше за круцијалните проекти.

9. Нарушен е кредибилитетот на МНР како институција. Кохабитацијата на која се повика во прошталната беседа е резултат, пред се', на партиската дисциплина, а не на зрели демократски принципи на комуникација.

(Авторот е кариерен дипломат)