Насловна

Светлата на автомобилите може да згаснат

Задолжителните дневни светла ја зголемуваат потрошувачката на гориво и го трујат воздухот

Горан Адамовски



„На патиштата во Македонија задолжително е користење светилки дење и ноќе, на сите патишта, магистрални, регионални или локални, како и во населените места. Непочитувањето на оваа одредба од Законот повлекува глоба во износ од 45 евра“. Ова е првата белешка во флаерот што го добиваат странските туристи кога ќе влезат во нашата земја. Задолжителните светла на автомобилите и во текот на денот веќе неколку години е практика на патиштата низ земјава. Возачите, иако тешко, сепак, полека успеваат да се привикнат на оваа одредба, чија цел, првенствено беше да се зголеми безбедноста во сообраќајот, односно преку запалените светла автомобилите полесно да бидат забележливи.

Но, Стопанска комора пред неколку дена излезе со податок дека зголемената потрошувачка на гориво поради користењето вклучени светла преку ден, ги чини македонските граѓани пет милиони евра годишно. Освен негативниот економски аспект, обврската за возење со вклучени светла лошо се одразува и врз животната средина преку зголемено емитирање отровни гасови. Страдаат акумулаторите и другата електрична опрема. Притоа, ефектот во сообраќајот е речиси минимален, нема евидентно намалување на несреќите, сметаат од Стопанска комора.

Од овие причини, многу учесници во сообраќајот: таксисти, граѓани, правни субјекти, возачи на градските сообраќајни возила побараа да се преиспита законската обврска и евентуално да се скрати периодот на користење дневни кратки светла по примерот на западните земји.

Во Министерството за внатрешни работи ни изјавија дека ќе го разгледаат предлогот по што ќе донесат одлука дали оваа одредба ќе биде укината.

Искуствата во светот се различни. Шведска, Полска, Данска, Финска, Чешка, Словачка, Унгарија, Србија, Црна Гора се дел од земјите каде што вклучените светла на автомобилите се задолжителни во текот на целата година. Во Хрватска и во Словенија, пак, оваа одредба важи во периодот на зимското сметање на времето. Во Италија се бараат вклучени светла само кога се вози надвор од градовите. Австрија го повлече законот во 2008 година, бидејќи нивните истражувања покажале дека одредбата не ги дава посакуваните резултати. Секоја земја води сметка колку е финансиски исплатлив овој потег, потоа колку е штетен за воздухот, но, пред се', дали ги дава очекуваните резултати во поглед на намалувањето на сообраќајните несреќи. Апсурдно, во Данска и во Финска, на пример, бројот на несреќите се зголемил за 40 проценти, иако денските светла се задолжителни.

Републичкиот совет за безбедност во сообраќајот на патиштата (РСБСП) заедно со Факултетот за електротехника и информациски технологии од Скопје во 2009 година изготви студија за влијанието на користењето на средните светла на автомобилите. Во неа се предупредува дека светилките кај повеќето моторни возила се неприспособени за употреба како дневна светлина и се со непотребно недозволен интензитет на осветленост. Посебно е дискутабилна можноста за засенување на моторциклистите.

„Дневно вклучените светилки при нормална видливост тешко дека можат да го направат возилото позабележително, но можат лесно да бидат причина за погрешна процена на меѓусебното растојание и неточна процена дека другото возило ве забележало“, се наведува во студијата.

Според нивните заклучоци, користењето на дневното светло реално ја зголемува потрошувачката на горива во просек за шест проценти. Потрошеното гориво, пак, носи поголемо загадување на воздухот. Треба да се каже дека производителите на автомобили проектираа опрема во која како извор на светлина се користат лед диоди со максимална енергетска ефикасност.

Според препораките на студијата на РСБСП и на Факултетот за електротехника и информациски технологии од Скопје, дневните светла на возилата треба да бидат запалени во периодот на зимското сметање на времето. Во периодот на летното сметање на времето, дозволено би било користење дневни светла реализирани со лед диоди со екстремно висока енергетска ефикасност како кај новите возила опремени со дневна светлина.

„На мотоциклисите и на мопедите при возење дење мора да им бидат запалени дневни или кратки светла преку целата година“, препорачуваат носителите на студијата. Сепак, ако само еден живот бил спасен благодарение на задолжителните светла - тогаш одредбата ја исполнила целта, потенцираат од РСБС.