Мислења

Сеирџиство без усул

Ана Павловска-Данева

Аџиев, човек со просечни познавања на правото, еден од илјадниците „маалски“ адвокати, доби шанса да стане „звучно име“ во земјата

Неверојатно како Томе Аџиев од комплетен анонимус стана главна „фаца“ во државава. Ех, што се' е човек способен да направи за да ги победи сопствените маленкост и безначајност и да се искачи до „врвот на својата некомпетентност“. Последново е цитат од познатиот научник Питерс, кој ги анализира состојбите во администрацијата.

За да не ја претворам колумнава во предавање по наука за администрацијата, сосема накратко би ги упатила читателите во анализите на Питерс. Тој тврди дека кај одредена категорија луѓе кои се нашле во јавниот сектор, со тек на времето се јавува желба за напредување во кариерата која е спротивна или несоодветна на нивните професионални капацитети. Да беше ова негово истражување правено денес и во Македонија, убедена сум дека Аџиев ќе беше најеклатантниот примерок за изработка на студијата на Паркинс.

Човек со просечни познавања на правото, еден од илјадниците „маалски“ адвокати, добива шанса да стане „звучно име“ во земјата. За жал, и пошироко! Ја зграпчил таквата можност и не ја пушта, па и по цена да ни ја извалка цела држава пред меѓународната јавност, по цена да направи пародија од еден сериозен и болен општествен процес наречен лустрација, по цена да го упропасти и така кревкиот и ронлив правен систем во земјата.

Оваа категорија луѓе, со кои Македонија изобилува, порано беа на маргините на општествените збиднувања, според нивните професионални капацитети, но актуелната власт ги прибра во своите редови, ги разгори нивните фрустрации и истовремено им овозможи шанса за себезадоволување (се разбира придружено со задоволство и на големиот шеф) со нивно удомување во клучните институции на системот.

Носењето противуставен закон, непочитувањето на целата стручна јавност, неслушањето на критиките од меѓународната заедница и немањето политички консензус за таквиот закон, се разбира не е вина на Аџиев. Таа приказна е скроена од поголеми „играчи“ од него, кои секако имаат и поголема одговорност. Но, начинот на негова имплементација, несомнено претставува првенствено одговорност на долгогодишниот и нелегитимен претседател на Комисијата за лустрација.

Сите овие збиднувања, од предлагањето на Силвана Бонева на неуставен Закон за лустрација полн со правни нелогичности и недоречености, повикувањето на непостоечки резолуции како основа за негово донесување, преку „протуркувањето“ без политички консензус, па се' до насилната и селективна имплементација од страна на Аџиев, ќе резултираат со добивање на уште еден, дополнителен критериум поставен од Европската комисија за наше приближување кон европското семејство. Лустрацијата во почетокот послужи како средство на власта за заплашување и замолчување на „своите“ непослушници, па за јавно жигосување на опонентите, за на крај да се претвори во сеирџиство како последен инструмент на дефокусирање на јавноста од реалните проблеми. За жал или за среќа, сето тоа некој однадвор го набљудува и следи, а казната ја трпиме сите. Или, со други зборови: од играчка, плачка. Наместо исполнување на постојните критериуми за влез во Европската унија, власта во својата забеганост, ни наметна уште еден, нов, наречен лустрација.

Најпрво, бидејќи му е мандатот истечен и Комисијата де јуре нема претседател, се поставува прашањето за правната важност, правната сила на секоја од одлуките на оваа Комисија потпишани од непостоечки претседател. Исто како и дневниот ред на секоја седница на Комисијата, поставен и предложен од непостоечки претседател. А, токму дневниот ред во кој се утврдува редоследот на досиејата што ќе бидат разгледувани, редоследот на лицата што ќе бидат од Аџиев прогласени за кодоши е најголемата перверзија во процесот на лустрација со кој власта се обидува да ја анимира јавноста секогаш кога ја надвасуваат крупни политички проблеми, владини кризи, економски непогоди...

Ниту правна, ниту општествена, ниту каква било логика нема во тврдоглавото инсистирање на претседателот на Комисијата за лустрација да лустрира поранешни носители на јавни функции, прескокнувајќи ги актуелните властодршци. Уште помалку има оправдување најновиот каприц на Аџиев да лустрира наредбодавци (оние кои по службена должност издавале наредби за следење кои можат да се наречат секако, но не и кодоши, бидејќи за нив се кодошело, а не кодошеле тие), наспроти лица кои заради стекнување лична корист ги кодошеле пријателите, колегите, соседите... Логика навистина нема, но има голем личен ќар!

Ако го ставиме настрана катастрофалниот закон и ја погледнеме моралната димензија на лустрацијата, ќе ни се отвори прашањето: има ли разлика помеѓу кодошите од минатото кои напредувале во кариерата наместо врз основа на професионални компетенции, преку „цинкарење“ луѓе и самиот Аџиев кој го повторува истото дело за да се одржи на функција. Разлика нема, единствено што Законот за него не важи зашто временскиот опфат му е до 2006 година, односно до доаѓањето на Груевски на власт. Оттогаш па наваму, кодоши, ситни души и лицемери кои и' се продаваат на власта нема!?

Аџиев е само ситна рипка во море со ајкули, чија улога бргу ќе згасне, но поголемиот проблем треба да се бара во фактот што слични „лустратори“ го наоѓаат своето место во судството, во обвинителството, на клучните позиции во администрацијата, во инспекциските служби, во сите регулаторни тела, дури и во универзитетската „фела“. Во општествените пори длабоко се навлезени вакви штетници, па затоа преостанатото здраво ткиво ќе треба да смогне сили самото да се избори и да ги исфрли од себе, колку и да е болен овој процес на прочистување.

(Авторката е пратеничка и потпретседателка на СДСМ)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински весник“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.