Реплики

А сега малку за нас

Соња Крамарска

Настанот во Солун, дури и да беше вистинит, заслужуваше една поинаква реакција, која доликува на цивилизирана земја и на еманципирани граѓани

Силните и емотивни реакции на македонското општество ( барем ако се суди според телевизиите) на наводната смрт на момче по име Александар Самарџиев во Солун, не го оставија никого рамнодушен. Причина за тоа меѓу другото беше и првичната вест дека се работи за македонски студент во Солун, дека е крвнички претепан од грчки националисти заради неговата националност, и дека по неколкудневно лежење во болница им подлегнал на повредите. И починал што би рекле колегите во Македонската телевизија. Од тој аспект емоциите беа до некаде и нормални.

Но сега кога целата оваа афера има епилог, односно се утврди дека не се случил овој настан, можеби треба за момент да застанеме и да се погледнеме во огледало и да се прашаме кои сме всушност ние, зошто блиски луѓе до Владата повикуваат на војна, а две моќни телевизии со национална концесија, исто така блиски до Владата, ширеа омраза со рефрени како „грчки фашисти“, „бог да го прости“, „жртва на крвници“ и слично.

Настанот во Солун, дури и да беше вистинит, заслужуваше една поинаква реакција, која доликува на цивилизирана земја и еманципирани граѓани, кои ќе изразат жалење за таков грозоморен чин, но нема да возвратат со говор на омраза туку ќе остават институциите да ја завршат работата.

Еве зошто:

Дали се сеќаваме сите на еден исто така грозоморен настан, во Охрид, не така одамна всушност пред две години? Момче од Србија, дојдено на одмор во Охрид, го загуби животот таму на улица, претепан како куче од страна на локални момци. Девојка ли беше, што ли беше причината. Српскиот турист, почина на лице место, а неговото семејство, како и целата македонска јавност не можеа да си дојдат на себе од големиот шок. Да убиеш некого со тупаници и со газење, и тоа повеќе лица против една жртва, е чин што не се квалификува само како убиство, туку како ѕверство. Но, види чудо,од Србија не добивме повик за војна, туку само една смирена изјава од тамошното раководство кое рече дека верува во македонските институции дека ќе го истражат случајот и верува дека убијците ќе бидат изнесени пред лицето на правдата. За чудење е и судскиот епилог. Учесниците во злосторството уште малку може да се најдат и на слобода. На првообвинетиот, Апелацискиот суд му ја преполови затворската казна од четири на две години во кои му се пресметува и времето поминато во притвор од една година и три месеци. Двајца други учесници во ова ѕверство добија едниот четири години и шест месеци а другиот една година затвор. Третиот кој се' уште е во бегство (а го бара ли некој?!) беше осуден на четири години и девет месеци. Сами проценете почитувани читатели, дали е тоа реална казна за такво невидено злосторство.

Случај број два. На 5 септември 2009 година во Охридско езеро се случи бродска несреќа во која загинаа 15 бугарски туристи. За несреќата, судот ги утврди за виновни и ги осуди капетанот на бродот од Охрид и овластениот претставник на германската компанија која го сервисирала бродот и го прогласила за исправен а не бил исправен. Двајцата добија по една година затвор, што е исто така дискутабилна казна со оглед на несреќата што ја предизвикаа и бројот на жртвите, а да не говориме за нарушениот туристички углед на државата, бидејќи се работеше за загинување на странски државјани.Ни Бугарија не ни' се закани со војна. Напротив, тие реагираа многу цивилизирано иако со право можеа да ја повикаат Македонија на посовесно и поправедно судство.

Е, ако во овие случаи македонското општество реагираше спокојно, со спорадични реакции кои повеќе се пренесоа на политички терен како во случајот со бродската несреќа и одговорноста на министерот Миле Јанакиески, во случајот со Александар Самарџиев извадивме цел „воен“ арсенал. Не смее да загине Македонец во странство, а уште помалку во Грција. Одиме во војна, ако само не' чепнат.

Мислам дека прашањето за оваа разлика во реакциите е цивилизациско. Тоа е прашање на јавна свест, отпорност кон пропаганда и пред се' хуманост. Човечкиот живот секаде вреди и не треба да се третира во зависност ��д тоа дали жртвата е Македонец, Србин или Бугарин. Со двата претходни случаи на загинување на странски државјани во Македонија, третманот што им го дадовме како општество, и сегашната реакција кон информациите за наводната смрт на момче Македонче (додуша со грчки пасош и државјанство), покажавме дека имаме двојни аршини. Или двоен морал. Критични сме кон другите, но кога ние правиме грешки не дозволуваме никаква критика.

Замислете македонски туристи да се удават на брод во Грција (како што се качуваат секое лето) или да се преврти траектот од Игуменица до Крф. Тодор Петров и неговите медиумски и политички спонзори, веднаш ќе прогласат воена состојба, а министерот за одбрана Фатмир Бесими итно ќе биде сменет од функцијата за да може македонската страна да има непречен пристап до армиските команди и воени арсенали. Веднаш ќе бидат стопирани преговорите за името, а Брисел и Вашингтон ќе добијат официјални рапорти за налетот на грчкиот шовинизам врз недолжните македонски туристи.

*******

Како и обично, и во случајот со раздвојување на политичката функција од сопствеништво на медиуми, македонското општество удри по самарот а не по коњот. Едно исклучително благородно радио „Класик ФМ“ се најде на ударот на законот и мораше да го менува сопственикот. Инаку тоа е едно тивко и ненаметливо радио кое емитува класична музика и кое е една ретка појава што предизвикува радост кај вљубениците во класичната музика. По долго истражување на спрегите меѓу политиката и медиумите, законодавците и законоизвршителите открија дека тоа радио му припаѓа на амбасадорот во НАТО Мартин Тренески. А бидејќи законот не признава партии, нели, господинот Тренески мораше да се откаже од сопственоста над радиото. Значи, Македонија доби уште една голема битка против тесната поврзаност на медиумите и политичарите. Алал да ни' е!