Мислења

Александров позаслужен од Глигоров!?

Манчо Митевски

Македонија наместо мудроста: Пред фактите молчат и боговите, се применува: Пред боговите молчат и фактите!

Македонски Состојби

Дали ви паднало во очи дека во речникот, реториката и во јавните настапи на експонентите на актуелната власт - премиерот, министрите, портпаролите, високите партиски функционери на ВМРО-ДПМНЕ многу ретко или воопшто не се употребуваат термините: дијалог, демократски процеси, различно мислење, компромис, права и слободи, слобода на изразување... освен во некои многу ретки прилики, во говори на партиски конгреси или во изборните програми, и тоа исклучиво како неопходна шминка.

Зошто е тоа така? Затоа што демократските процеси и процесот што по шест години владеење го заокружува оваа владејачка гарнитура, немаат ништо заедничко меѓу себе. Од друга страна, пак, власта воопшто не се стеснува за се' да пресудува, историски да рехабилитира и да ја натура својата вистина како единствена и беспоговорна, иако за тоа не е ни повикана, уште помалку е компетентна.

За кусо време од еден-два дена се случија два настана кои зборуваат за контрадикторноста и непринципиелноста на власта на ВМРО-ДПМНЕ. Прво, премиерот, кој по струка е економист и нема никакви врски со историските науки, во своја изјава, без факти и аргументи ја „поби“ досегашната историска перцепција за, во најмала рака, контроверзноста на личноста и делото на еден од најголемите ликвидатори на многу македонски револуционери и интелектуалци, меѓу кои Јане Сандански и Ѓорче Петров, политички рехабилитирајќи го Тодор Александров, кој бил марионета на бугарскиот двор и експонент на бугарската кауза за Македонија! Дел од таа рехабилитација се и неговиот скап споменик во Кисела Вода, наречен Војводата на коњ, како и еден мост и булевар, а веројатно ќе следи и предлог до некои историчари контроверзите и злосторствата на Тодор Александров да ги трансформираат во учебниците по историја во позитивна насока. Неколкумина такви пери-носи историчари веќе се појавија во јавноста! Второ, власта го одби предлогот на опозицијата, наградата по повод Денот на независноста да го носи името на првиот претседател на независна Република Македонија, Киро Глигоров, со образложение дека времето и историјата требало да покажат дали тој заслужува вака висока награда да го носи неговото име!?

Преседаните со Глигоров и Александров имаат длабока врска со демократијата, дијалогот, борбата на мислења, компромисот, отсуството на демократски капацитет на власта, злоупотреба на демократските процедури, селективноста и непринципиелноста, односно наметнувањето на принципот на моќ и надгласување. Ќе наведам неколку елементи кои власта ги злоупотреби околу овие два случаја.

Според сегашните историски факти и научно верифицираната историја, личноста на Тодор Александров е негативна во однос на Македонија. За неговите наводно позитивни елементи и придонеси за македонската кауза, треба да им веруваме на чесен збор на премиерот и на два-тројца историчари, во нивните површни и навивачки оцени. Ни нов факт, ни студија, ни научна дебата за нив! За разлика од Александров, Киро Глигоров беше наш современик. Сите луѓе знаат кој бил, што бил, што работел и што сработил, можат да анализираат, да донесуваат свои судови. Но, колку и да го ценат и негираат, не можат да апстрахираат неколку факти кои се неспорни. Тој беше еден од основоположниците на првата македонска држава со самиот факт што е директен учесник на АСНОМ во 1944 година. Тој е избран за прв претседател на независна Република Македонија и на таа функција се задржа во два мандата. Предлогот наградата на Денот на независноста да го носи името на Киро Глигоров беше легитимно поднесен, доставен до Собранието, кое е единствено надлежно за одлучување и беше солидно аргументиран. Одлуката за одбивање на предлогот беше донесена со диригирано гласање на владиното мнозинство, без респектирање на фактите и по дебата со големи примеси на говор на омраза, реваншизам и лични фрустрации. За разлика од Глигоров, за споменикот на Тодор Александров, за мостот и булеварот што ќе го носат неговото име, е одлучено во најголема тајност и врз база на непознати аргументи. Наместо Собранието, одлука донел некој таен штаб, во уште потајна процедура!

А за втемеленоста на претседателот Глигоров во државата Република Македонија - да потсетам, негова е мислата: „Македонија е се' што имаме“ - може многу да се пишува, иако тоа го знаат, препознаваат и признаваат најголемиот дел од граѓаните на Македонија. Сепак, не е одвишно телеграфски да нагласам неколку факти. Македонија не беше дел од крвавата криза при распадот на поранешната СФРЈ и единствена стана независна без испукан куршум, токму благодарение на човечката мудрост, умешноста за преговори и компромисот што го направи Глигоров со ЈНА (патем, како потсетување, една група функционери на ВМРО-ДПМНЕ, а некои од нив се и во сегашното на Груевски, тогаш велеа: Каква е таа држава без да се пролее крв за нејзината независност!). Со Глигоров, Македонија стана членка на ОН - точно, под привремената референца ПЈРМ, но тогаш алтернатива на невлегувањето во друштвото на народите беше останувањето непризнаена земја чија иднина ќе беше статусот - протекторат. Заслугата на Глигоров е евидентна и за Привремената спогодба со Грција, со која јужниот сосед го призна територијалниот интегритет на Македонија, го укина ембаргото и ја тргна јамката од главата на земјата на која и' се закануваше од економско-социјален колапс. (За иронијата да биде поголема, за нивните најголеми критичари, ВМРО-ДПМНЕ, тие се главните адути за Хашкиот суд и за прием во НАТО!). Во негово време се одржаа парламентарните избори на кои победи опцијата на ВМРО-ДПМНЕ, но и изборите и промената на власта поминаа на најкоректен начин. Македонија под негово водство беше призната под уставното име од многу држави и се здоби со многу пријатели низ светот (што сега е мислена именка), а за време на неговиот мандат, но и многу години потоа, Глигоров водеше во рејтинг-листите, што покажуваше колку народот и граѓаните го респектираат.

При една средба што ја имаше група македонски новинари во Анкара, меѓу кои бев и јас, познатиот политичар Булент Еџевит, во неколку наврати премиер на Турција, рече дека Македонија имала среќа да ја води Киро Глигоров во тоа време на војни во бивша Југославија. А, поранешниот амбасадор во Македонија, потоа висок функционер во дипломатијата на САД, Кристофер Хил, по повод смртта на Глигоров, речиси видовито, ќе изјави: „Балканот не е добар кон своите политичари. Значи, ќе помине некое време пред придонесот на Глигоров да биде признат во неговата проблематична држава. Но, тој постигна нешто што други лидери на Балканот, во деведесеттите години и во многу други времиња и места не можеа или не сакаа“.

Мудроста вели: Пред фактите и боговите молчат! Бидејќи кај нас некои веќе толку летнаа во облаците, па се поистоветија со боговите, се трансформира и античката мудрост: Пред боговите молчат и фактите!

(Авторот е новинар во пензија)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински весник“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.