Мислења

Цинизмот на народната влада кон народот!

Манчо Митевски

Власта на ВМРО-ДПМНЕ, очигледно, е збунета. Крахира таму каде што најмалку очекуваше - во економијата

Македонија веќе подолг период се наоѓа во портокалова фаза - и фактички и метафорички. И тоа дводимензионално: и временски и ценовно. Додека временската портокалова фаза ја карактеризираат тропски температури до 43 Целзиусови степени, со енормен индекс на УВ-зрачење кој често стигнува до 10, ценовната портокалова фаза е во знакот на фронтално зголемување на цените на енергенсите (струјата, парното греење, бензините), храната и други витални животни продукти сред лето, со огромни индекси на поскапување од 4, 10, 20 отсто!

За разлика од временската портокалова фаза, која знае да попушти некој степен по Целзиус и да се намали УВ-индексот, но и граѓаните можат сами да си помогнат со самодисциплина и со разладни уреди, од ценовната фаза нема спас! Ценовната портокалова фаза трае веќе шест години, а ДПМНЕ-зрачењето врз цените постигнува енормни индекси и сериозно ги загрозува здравјето и егзистенцијата на граѓаните. Струјата е речиси дуплирана, парното скокна за половина, слично и нафтените деривати. Во исто време платите, пензиите, социјалната помош не можат да им парираат на ценовните скокови и шокови и од ден на ден обезвреднуваат. Животот е сведен на лер, дури и на оние што мислеа дека се некоја средна класа, освен малата групација од неколку проценти од населението, главно од власта и блиски до неа, која живее во благосостојба.

Бидејќи владејачката партија владее со помош на виртуелниот свет, постојано на работ меѓу сонот и јавето, го поставувам хипотетичкото прашање: што ќе се случеше ако во ова цунами од поскапувања на цените на енергенсите, храната и на многу други работи - по некоја случјност ВМРО-ДПМНЕ и Никола Груевски беа во опозиција? Ќе имаше спектакли! Ќе проработеше шемата на партијата за вонредни ситуации. Пратеничката група ќе ја бојкотираше работата на Собранието. Експресно ќе блеснеше некоја „спонтано“ организирана невладина „Светлина“ (од идни државни службеници) и ќе го палеше гневот на очајниците. Улиците во Скопје ќе беа блокирани од стечајци, социјалци, пензионери, но и од многу вработени кои или нередовно земаат плати или платите не им стасуваат само за сметките за струја, парно и комуналии, ќе се бараше поништување на одлуките, оставки на владата, на регулаторите...



Најинтересно од се' во овие моменти на ценовно цунами, под чија разурнувачка моќ народот очајува, но кое, очигледно е темпирано на пристојна временска дистанца од претстојните локални избори, со идеја да се пополни буџетот за да се троши за споменици, а до изборите да има доволно време да проработи кусото паметење на народот - владејачката ВМРО-ДПМНЕ молчи како риба! Наместо партијата и владата, реагира само Регулаторна, и тоа со паушална оцена дека струјата во Македонија била најевтина во регионот, а податоците говорат дека е една од највисоките, а притоа платите се маѓу најниските! За да не им пукне филмот на гневните и очајните, па да организираат протести, власта им ја фрли проверената македонска сеирџиска коска за глодање - лустрациски случаи на интернет - па сега тие имаат што да преџвакуваат, дури и кога нема што да јадат! Тоа до крај го разголи цинизмот на народната влада, како што самата мил��ва да се неракува, кон народот.

Во што е проблемот со ценовните шокови, посебно овие сегашните, на енергенсите, кои како базични, и се одразуваат и врз цените на други производи. Проблемите се тековни и стратешки, а во принцип, се генерирани дел поради лошата стратегија и политика на владата, дел поради нејзините приоритет кои повеќе се партиски од државни.

Во тековните спаѓа еден, кој е начелен и многу значаен: во Македонија регулаторните и заштитните институции не си ја вршат својата функција – што поради партизираноста, што поради неспособноста, а недостига и спонтанитетот кај граѓаните кој на повеќе начини е свесно оневозможуван од власта. Регулаторната и антикорупциската комисија, наместо да бидат независни, се продолжена рака на власта, бидејќиво нив седат стручно маргинални личности и луѓе доведени таму од некоја партиска функција. Народниот правобранител е премногу институционализиран, затворен и инетрен. Македонија веќе нема работнички синдикати кои ќе ги штитат нивните интереси, туку тие се претворени во државни синдикати кои ја штитат власта. Невладините организации за з��штита на потрошувачите и слични на нив, се немоќни пред опструкциите кои им ги создаваат институциите, немаат капацитет, а мислам и доволно волја, да го поттикнат и канализираат спонтанитетот на незадоволните граѓани од цените.

На глобално-стратешки план би набројал само неколку причини. Прво, лошата тековна и развојна економска политика во која недостига стратегија со приоритети на државата. Се' се сведува на проекти кои носат дневно-политички ефекти. Најфлагрантен пример за тоа се стотиците милиони евра вложени за време на долгорочна и разорна криза на непродуктивни проекти и објекти - споменици, музеи, мостови, врби, административни згради, кои ниту ангажираат многу луѓе, уште помалку создаваат нова вредност и го враќаат вложеното. Второ, лошите по државата и граѓаните договори и анекси, кои им гарантираат профити на фирмите со монополски позиции, како ОКТА, ЕВН, „Телеком“, „Топлификација“. Поради тајните анекси ОКТА уште си тера по старата методологија на формирање на цената, а владата најавува разговори, но не ги бара. ЕЛЕМ, МЕПСО и ЕВН, се' што ќе побараат од Регулаторна добиваат. Доволно е да дадат пресметка за зголемени трошоци, и, оп, ете нова цена! Како да не е битно дали тие трошоци се направени, можеби, и поради лошо менаџирање на фирмите или поради неоправдан увоз наместо да се зголеми домашното производство на струја. Има ли ова некоја врска со откажувањето на ЕВН од тужбата во судот во Вашингтон од милијарда евра против Македонија по изјавата на премиерот дека таа е најлошиот странски инвестиитор во Мекедонија? (ЕВН неколку пати изминатите години барало да се укине пладневната евтина тарифа, но сега било прифатено на нивно изненадување!) Трето, немањето енергетска стратегија. Како резултат на тоа не се градат електрани (постојано одлагање на „Чебрен“, „Галиште“, „Бошков мост“, преориентација на ТЕЦ „Неготино“ на природен гас..., а со милијардата долари дадени за увоз на струја последниве години, ќе се изградеше голема централа и ќе се обезбедеше иднината. Конечно, наместо да создава амбиент стопанските субјекти да работат во нормални пазарни услови, во Македонија власта сака да регулира се', за да може и' да контролира се', така што ги задушува пазарните иницијативи и ги блокира фирмите. Сега тоа и' се враќа како бумеранг на владата, но цехот, ако се мери според цените и стагнацијата на сите економски процеси, го плаќаат граѓаните.

Власта на ВМРО-ДПМНЕ, очигледно, е збунета. Крахира таму каде што најмалку очекуваше - во економијата. Јавното мислење веќе не верува на приказни, туку само во она што го гледа и што го чувствува на свој грб. Според истражувањето на „Еуробароматар“, 67 отсто од граѓаните на Македонија не и' веруваат на Владата. Високото ценовно зрачење веќе не може да се скрие. Создава изгореници, не само во џебот, туку и во душата.

(Авторот е новинар во пензија)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински весник“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.