Насловна

Икони

Златните модни години на Тито и Јованка Броз

Тито и Јованка беа „модни икони“ уште пред модните „диктатори“ да се сетат да го воведат терминот, иако за најголемиот дел од народот модата и гламурот претставуваа еден од најголемите гревови за социјализмот

Јасминка Павловска

Неизлечива југоносталгија, или само време, живот и историја на која не може да и' се скрие трагата? Колку и да е контроверзно времето на Маршалот Тито на просторите од Вардар до Триглав, не може да биде пренебрегнато и игнорирано. Речиси во сите бивши ЈУ-републики и 20 години подоцна откако сите се самостојни држави, времето на Тито со сите резерви и оградувања се доживува како „време на среќен живот“.

Во времето на Тито и Ј��ванка терминот „модни икони“ не беше измислен. За најголемиот дел од народот, модата и гламурот беа претставувани и доживувани како еден од најголемите гревови за социјализмот и секако декаденција на Западот. Но, тоа не важеше за претседателскиот пар. Тито и Јованка беа „модни икони“ уште пред модните „диктатори“ да се сетат да го воведат терминот. За тоа се доказ архивите: музејски, телевизиски, филмски, медиумски... преполни со фотографии на внимателно средените Тито и Јованка. Пред десетина години во Белград, т.е. во музејот на Тито „25 Мај“, дошле до идеја дека од тие фотографии на Маршалот и на неговата животна сопатничка може да се направи некакво модно-културно-историско случување.

Така е направена изложбата „Златен албум - Модните слики на претседателскиот пар на Југославија 1952 -1968“, која денеска, на 2 јули, ќе биде отворена во музејот „25 Мај“ во Белград. Изложбата претставува албум од „златното време“ на 20 век, односно портрет на некогашниот југословенски претседател Јосип Броз и неговата сопруга Јованка, од перспектива на нивното протоколарно облекување.

Изложбата е поставена по речиси десетгодишно истражување на фототеката на Музејот на историјата на Југославија, составена од околу 150.000 фотографии, кои ги проследуваат сите јавни настапи на Тито од 1948 до 1980 година, но и приватни, многу често режирани ситуации за фотографирање.

Избраниот период се педесеттите и шеесеттите години на 20 век, кои во постоењето на социјалистичка Југославија се симбол на ветената леснотија на живеењето по големите страдања и разорувања во текот на Втората светска војна.

Во тие години Јосип и Јованка Броз во цел свет беа присутни како претседателски брачен пар, домаќини на политички и јавни личности од сите делови на светот: претседателите на Египет и на Индија: Гамал Абдел Насер и Џавахарлал Нехру, последниот цар на Етиопија, Хајле Селасиј, советскиот претседател Никита Хрушчов, но и на многу други личности што денес би се третирале како џет-сет.

Во приказните за животот на Тито рано се појавуваат луксузот и сјајот, особено во извештаите од егзотичните патувања на Маршалот. „Тито беше симболички ’татко на народот’, или подобро кажано „добриот крал“, како во народните бајки и легенди. А за кралот е нормално да живее на двор, да има блескави униформи, да оди на кралски лов“ - напишал во коментар историчарот Предраг Марковиќ по повод изложбата.

Изложбата „Златен албум“ го следи стилот на облекувањето на брачниот пар Броз во текот на најгламурозниот период од нивниот живот. Тито и Јованка во палатата во посета кај англиската кралица Елизабета, на вечера со лидерите на Движењето на неврзаните, Јованка со гостинките на модни ревии, на бродот „Галеб“ во текот на егзотични патувања, на најголемите светски ловишта - од Сахара, преку латиноамериканските рамнини до Сибир, па со Софија Лорен во винскиот подрум на Ванга... се само некои од пригодите забележени на изложените фотографии.

Изложбата се отвора на 2 јули, а ќе трае до 2 октомври, со сиот „ризик“ да биде дожиевена како поттикнувач на „југоносталгијата“.