Насловна

Дебата

Ако се рози, ќе процветаат

Васко Евтов

Како да победите и кога играте лошо, не е само суштина на спортот, туку може да биде и есенција на политичките избори

Италијацните знаат да кажат - ако сте рози, ќе процветате. Утре на конгресот во Битола розите од „Бихаќска“ бр. 8 ќе треба да одговорат како планираат да го направат тоа на следните локални избори. Тоа ќе зависи од еден логички парадокс. Прво, да сфатат колку се силни, бројката од 370.000 гласа им го овозможува тоа, и второ, да сфатат уште колку им треба за да бидат победници на изборите.

Гледајќи ги тениските преноси од Вимблдон, се сетив на една книга од Бред Гилберт со многу сугестивен наслов „Како да победите и кога играте лошо“. Досега мислев дека �� тоа суштината на спортот. На 5 јуни сфатив дека тоа може да биде есенција на политичките избори. Во тоа се разликуваат големите шампиони, да победуваат и кога играат лошо. Кога ги слушате Американците како го објаснуваат значењето на зборот компромис, сфаќате дека мислат на работа од која двете страни се подеднакво (не)задоволни. Кога ги анализирате изборите од 5 јуни, сфаќате дека двете страни се подеднакво (не)задоволни од резултатот. ВМРО-ДПМНЕ успеа да собере 440.000 гласа, а СДСМ политички да воскресне со 370.000. Објаснето со политичка парабола, на овие избори Бранко Црвенковски успеа политички да го порази Никола Груевски, но во политичкиот бодибилдинг (кој не се гледа во јавноста) Сашо Мијалков го порази Бранко Црвенковски.

Ако се вратиме на филозофијата „како да победувате и кога играте лошо“, тогаш се можни два заклучока. Прво, можеби е во право Владо Бучковски кога вели дека една мала група луѓе во СДСМ постојано победува и останува во врвот, додека низ вода се пуштани Бучковски, Шеќеринска или Заев. И второ, на овие избори победи ВМРО-ДПМНЕ, иако политички играше многу полошо од СДСМ. Ребусот што ќе треба да го реши Црвенковски е како со играчите што играат лошо, а постојано победуваат во СДСМ, да го порази Груевски на следните локални избори (или и пред тоа), кој видливо е дека нема политичка кондиција за голема победа, а победува. На овие избори СДСМ доби одговор на две дилеми. Дали Бранко Црвенковски може да мобилизира поголема избирачка маса од тврдото партиско членство? И дали самиот верува во победа на својата партија? Потврдните одговори ќе им ги топлат душите на македонските социјалдемократи додека во летните месеци се соочуваат со силните предизвици на политичката сцена.

Црвенковски го доби тоа што го посакуваше, поделена Македонија според бројот на опозициски и провладини гласови. Сега ќе може да спинува дека зад него стојат чисти 370.000 гласа, додека зад Груевски 440.000, во чие конто се напикани многу исплашени или купени гласачки души. Полесниот дел од работата ќе му биде да не' убеди дека на овие избори ВМРО-ДПМНЕ ја примени старата бугарска вистина: тоа што не може да се купи со пари, може да се купи за многу пари. Некои ќе го анализираат тоа и како дилема дали со продажбата на гласот (телото) се продава и душата (љубовта). Потешкиот дел од работата е како ќе не' убеди дека неговата половинка од Македонија е поубаво место за живеење од половинката на Груевски.

Да сум на местото на Црвенковски, прво би побарал одговор на прашањето - каде беа на 5 јуни тие силни чувари на победата. СДСМ имаше феноменален влез на изборите. ВМРО не прифаќаше корекции во Избирачкиот список и во избирачките одбори. Дополнително беа како „волови во зелка“ фатени во уценувањето на државната администрација да гласа за партијата на власт како компензација за вработувањата. Увертирата дека ќе бидат фалсификувани изборите, немаше свое политичко крешчендо на денот на изборите. Чуварите на победата на СДСМ не документираа ниедна сериозна претставка за фалсификат. Тоа сега се објаснува со софистицирана форма на фалсификување. Дали е токму така, кога сите ние ги гледавме црните „мерцедеси“ и „ауди“ како со торби полни пари крстосуваат по македонскиот исток? И никој го нема снимено тоа? Зошто? Се исплашиле? Па, какви чувари на победата се ако се плашат? Или СДСМ сега ќе мора да се соочи со вистината дека овие избори не беа фалсификувани на „албански“ начин со полнење кутии, туку со политичката филозофија на бате Саше со полнење на паричниците и со малку страв во душите.

Пред 20 години Љубчо Георгиевски велеше: „Ние не се бориме против партија (тогашната СКМ ПДП), туку против комунизмот и системот во Македонија“. И беше во право. Денес Андреј Петров изјавува: „Ние не се боревме против партија на овие избори, туку против режимот на државата“. И тој е во право. И гледате како само во пет години начинот на кој досега победуваше СДСМ стана модел на ВМРО-вските победи. Моделот на Груевски е лесен за дефинирање. Прво, континуирана медиумска кампања (од Бил Клинтон наваму е прифатена политиката дека кампањата за следните избори почнува следниот ден по победата на вчерашните избори). Второ, кујнски јазик во комуникација со масите. Една домаќинка во исто време да може и да прави пире и да ги прима политичките пораки. И трето, многу пари и силна државна безбедност ставени во функција на партиската победа. На овие избори кампањата на СДСМ тежеше меѓу два и три милиони евра, а кампањата на ВМРО-ДПМНЕ меѓу 20 и 30 милиони евра. Сооднос еден спр��ма десет.

Ако ја прифатиме тезата дека Црвенковски го победи Груевски, а изгуби од Мијалков, тогаш лесно може да ги објасниме сите дилеми. Црвенковски успеа во првите две точки да го порази Груевски. Политичките пораки на СДСМ беа појасни, а енергијата на нивните митинзи беше многу поголема и посилна од онаа на ДПМНЕ. Ако над А1 не висеше мечот на можното затворање, на избори во септември или октомври СДСМ сигурно ќе славеше нов 15 септември. Но, третата точка го прави несигурен Црвенковски. Како партијата, која условно речено, ја спроведе македонската приватизација, сега не може да ги натера македонските олигарси да ја финансираат нејзината кампања? И, каде се сега сите тие силни логистики на Верушевски, или Виктор Димовски во македонските безбедносни структури за да има СДСМ колку-толку соодветен одговор на политичкиот бодибилдинг на Сашо Мијалков.

Да се вратиме на почетната порака - ако се рози, ќе процветаат. За да победи на следните локални избори, на СДСМ му се потребни три работи. Да биде стожерна партија на новата македонска демократска опозиција. Второ, на поинакви основи да ја постави својата комуникација со ДУИ. И трето, да најде одговор на дилемата како ВМРО-ДПМНЕ успеа во предизборната кампања да влезе со кредит од ММФ тежок 220 милиони евра.

Во оној момент кога на своите сопартијци им ја испрати пораката: „Или сменете ме или следете ме“, Бранко Црвенковски сигурно ги имаше одговорите на тие дилеми.

(Авторот е политички аналитичар)