Насловна

ЕДИТОРИЈАЛ

Невработеноста како апсурд

Маја Томиќ

Во земја со повеќе економски апсурди, уште еден апсурд. Невработените упорно се намалуваат иако во економијата не ни цветаат рози повеќе години. Тоа го потврдуваат податоците и од Агенцијата за вработување и од Државниот завод за статистика. Според едните, во мај годинава имало 315.472 невработени што е за 19 илјади помалку отколку истиот месец минатата година. Според другите, пак, во првиот квартал од годинава е измерена стапка на невработеност од 31,2 отсто и таа е за 2,3 проценти помалку од истиот период лани.

Само инвестициите се вистинска работа што носи нови вработувања, а оттаму и намалување на стапката на невработеност, прецизираат експертите. А, каде и какви се нашите инвестиции? Според официјалните податоци на Народна банка на Македонија, во првите три месеци во земјава влегле директни странски вложувања во висина од 204 милиони евра што е малку повеќе од износот на инвестиции остварен во цела 2010 година, 221 милион евра.

И што е нормално, Владата постојано со задоволство го потенцира тој податок и нагласува дека тоа е показател за раздвижување на нашата економија. Но, како и порано, се забошотува реалниот факт дека од вкупната цифра, околу 159 милиони евра отпаѓаат на акционерски капитал и реинвестирана добивка, додека остатокот се должи на заеми и на кредити што меѓу себе си ги одобруваат странските компании, чии фирми-ќерки веќе работат во државава. Притоа, од вкупната сума, 120,8 милиони евра биле акционерски капитал и реинвестирана добивка, а 27 милиони евра се одлеале како дивиденди на странски компании што работат тука, а парите ги испратиле во своите матични фирми во странство.

Да не испадне на крајот, има инвестиции, ама џабе ни се. Експертите посочуваат на економската логика дека новите инвестиции заедно со растот на производството и на извозот можат да донесат нови вработувања, а со тоа и автоматски пад на невработеноста.

Сега е многу важно да се види како работите ќе се одвиваат во наредните месеци. Имено, дали овие силни инвестиции ќе се движат во вистинската насока, како ќе се искористат, дали ќе се зголеми производството, дали ќе се зголеми бројот на вработени, дали за одредено производство веќе е обезбеден извоз, бидејќи во земјава нема побарувачка и слично. Со други зборови, на земјава и' се потребни инвестиции во нови производствени погони. Само така има економски развој и отворање нови работни места.

Во спротивно се подгреваат скептичните констатации што Агенцијата за вработување никогаш јавно не ги признава. Дека невработените се намалуваат најмногу како резултат на вештачкото бришење од списоците на сите оние што не се пријавуваат навреме. А, не затоа што нашле некаде работа.

Да потсетиме и на апсурдот од пред две години, кога секаде во светот се изгубија илјадници работни места поради кризата и, според Синдикатот, околу 20.000 вработени кај нас останаа без работа. И тогаш имаше пад на невработеноста. Во декември 2009 година Агенцијата регистрираше 341.295 невработени и таа цифра беше пониска од онаа во истиот месец 2008 година за 2.068 лица. Како и да е, според бројот на невработените, Македонија беше и уште долго ќе остане рекордер во европски рамки.