Мое ќоше

Еден оди - тројца води

Ерол Ризаов

Македонскиот бирократски монструм ќе не' изеде сите

Македонската Влада и официјално стана најголем работодавач во земјата, најголем инвеститор и најголем должник. Генерален директор со неограничени овластувања на оваа расипи куќа е Никола Груевски. За само две години во ова претпријатие, без никаква одговорност, се вработија 50.000 партиски војници кои примаат плата да гласаат по препорака и да клатат врата. Во моментот од државната каса, од парите на граѓаните, секој месец се исплаќаат десетици милиони евра на армија од 165.000 луѓе. Оваа бројка не е измислена од домашните предавници, тоа е официјален податок од Министерството за финансии испратен до Европската комисија во Брисел. Е па, наздравје бричење. Ако Македонија има 165.000 државни службеници, 280.000 пензионери и 100.000 социјални случаи кои примаат месечно помош, тоа значи дека 550.000 луѓе секој месец чекаат за нив да одработат 300.000 вработени во реалниот сектор. Ако се има предвид пак колку луѓе живеат и преживуваат од овие пари и колкав е буџетот, јасно излегува дека во Македонија се случува драма од епски димензии кога еден оди тројца води. Еден вработен кој создава нова вредност го цицаат тројца буџетари.

Еве, ова е најдобриот резултат од повеќегодишните економски реформи кои ја донесоа Македонија во светскиот врв. За две години приватните компании отпуштиле 45.000 вработени, поради кризата и неплатените долгови на Владата, а државната крлежијанска администрација вработила 50.000 луѓе. Ваквата волшебна алхемија е рамносилна на Нобелова награда. Бркаш од работа армија која прави пари и ја спасува државата, вработуваш уште една армија која трошат пари и и' ја цица крвта на државата. Ваков генијален изум може да испорача само голем водач и државник чии успешни реформи даваат резултати низ светот, почнувајќи од Штип, Скопје и Атина до Лондон, Берлин и Париз.

Како тоа изгледа во секојдневието. На ЕУ порталот во Словенија, која е приближно голема колку Македонија, а има 40 пати поголем буџет, дневно од Брисел стасуваат 250 до 400 најразлични барања. Стручната и обучена администрација во одреден рок, според европските стандарди, треба да оговори на барањата точно како што налагаат правилата. Кај нас, пак, кога ќе стаса писмо од Брисел, тоа е паника и хаос. Почнува бирократската хиерархија да го префрла од рака во рака писмото на некој белосветски службеник се' додека не стаса до Комисијата за патриотизам и зачувување на националната гордост и независност. Потоа писмото исчезнува во бирократските лавиринти. Не може тоа така од нога кога ним ќе им текне дај ова, дај она. Тука си има ред. Никој не може да го види тоа што не треба да го види.

Ако за две години државната администрација од 115.000 лица се зголемила на 165.000 лица, тогаш што мислите колку службеници добила Македонија во ерата на преродба од 2006 до 2012 и уште колку ќе добие со оваа динамика до 2015 година до крајот на мандатот на оваа Влада. Ако 2006 година државата имала неефикасна администрација од блузу 80.000 луѓе, што беше доживувано како претежок товар, денес бројката од 165.000 луѓе е вистинска лавина која прогресивно се дуплирала. Ако продолжи ова темпо до 2015 година, Македонија ќе има над 200.000 службеници, исто колку и вработени и двојно повеќе пензионери и исто толку социјални случаи. Тоа би било вистинска експлозија која ќе предизвика клачасичен нокаут на се' што значи работа. За армијата од 200.000 админстративци, од кои две третини ги немаат неопходните обуки и квалификации - државата ќе мора да одвојува годишно над милијарда евра. Ако кон ова се додадат уште толку буџетски пари за пензискиот фонд и социјалната помош, тоа значи дека оние што треба да ги заработат овие пари и притоа исто толку да обезебадт за сопствената егзистенција, ќе наликуваат на магарето на Насредин оџа. Тамам го научил да не јаде - пцовисало. Драматичното саморазмножување на македонската адмнистрација јасно го покажува грчкиот пат кон банкротство. Бирократските аргументи се несоборливи за политичките елити на власт. Тие како јаничарската војска го штитат султанот, но и го симнуваат од престолот кога нема да им се задоволи нескротливиот апетит.

Според европските стандарди кои се штедри и благопријатни за добрата и стручна администрација, на Македонија и' се потребни околу 70.000 до 80.000 луѓе високообучена, професионална и стручна доброплатена администрација, која ќе им го олесни животот на граѓаните, а наедно ќе дава квалитетни ��слуги во сите области. Кој ќе ја направи оваа реформа, тој ќе ги изгуби изборите. Оди сега ти па крати ја администрацијата и изгуби ја власта. Таков не се родил во Македонија. Овој бирократски монструм ќе расте додека сите не не' изеде или ако не се појави свети Ѓорѓија да ја убие аждајата.