Насловна

Анализа

Дали Европа сака да се самоубие?

Јошка Фишер

Богатите економии,пред се', Германија - ќе треба да платат за излезот од кризата

Од почетокот на грчката должничка криза во 2010 година, големите европски играчи требаше да ги сфатат ризиците и последиците што таа ги претставува за Европската унија. Но, тие сигурно не оставија таков впечаток на набљудувачите.

Кризата секогаш беше многу повеќе од Грција: непристојната неликвидност таму се заканува да ги повлече другите економии на јужната периферија на ЕУ, вклучувајќи и некои навистина големи, во фискалниот амбис заедно со големите европски банки и осигурителни друштва. Тоа би можело да ја втурне глобалната економија во друга финансиска криза, донесувајќи шок еквивалентен на есента 2008 година. Тоа, исто така, би значело неуспех на еврозоната што, пак, нема да го остави неповреден заедничкиот пазар.

За првпат во историјата, континуитетот на европскиот проект е доведен во прашање. Сепак, однесувањето на ЕУ и нејзините најважни земји-членки е безволно што се должи на нац��оналниот егоизам и зачудувачкото отсуство на лидерство.

И држави можат да банкротираат како и компании, но спротивно на компаниите тие не исчезнуваат кога тоа ќе се случи. Тоа е и причината зошто државите не треба да бидат казнети и зошто нивните тековни интереси не треба да бидат потценети. Банкротираните држави имаат потреба од помош со реструктуирање, како во финансискиот сектор така и надвор од него за да може да го одработат нивниот излез од кризата.

Ова секако е вистина за Грција, чии структурални промени се многу подалекосежни отколку нејзините финансиски потешкотии. Според тоа, ЕУ и грчката влада потфрлија во одговорот на структуралните проблеми на Грција. Но, тие треба да развијат (и финансираат) соодветна стратегија за економска реконструкција, со цел да им стават јасно на знаење на Грците - и на нервозните финансиски пазари - дека има светло на крајот од тунелот.

Сите знаат дека Грција нема да биде способна сама да излезе од кризата без големо отпишување на долгот. Единствено прашање е дали реструктуирањето на долгот на земјата ќе биде дисциплинирано и контролирано или хаотично и заразно.

Во секој случај, интерната дебата во Германија околу тоа дали да се плати за долгот на Грција е смешна. Одбивањето да се плати не е изводлива опција, бидејќи Германија и сите други членки на еврозоната се во истиот брод. Грчкото неисполнување на долговите ќе се закани да го потоне бродот, бидејќи веднаш ќе покрене загриженост околу солвентноста на системски важните банки и осигурителни компании во Европа.

Па што чекаат шефовите на владите од земјите-членки на еврозоната? Дали се неподготвени да му признаат на сопствениот народ поради стравот за нивната сопствена политичка иднина?

Европската финансиска криза е всушност политичка криза, бидејќи ЕУ-лидерите се неспособни да донесат одлуки за неопходни мерки. Наместо тоа, се губи време на секундарни проблеми главно вкоренети во домашните политички загрижености.

Се' додека продолжува политичката криза што се заканува на опстојувањето на ЕУ, токму финансиска криза ќе продолжи да ја стабилизира Унијата. Во сржта на решавањето на кризата лежи непобитниот факт дека еврото - а со него ЕУ како целина - нема да преживее без поголемо европско политичко единство.

Ако Европејците сакаат да го задржат еврото, ние сега мора да напредуваме со политичката унија; инаку без разлика дали сакаме или не, еврото и европската интеграција ќе бидат загубени. Европа тогаш ќе загуби речиси се' што доби во последниве педесет години од надминувањето на национализмот. Во време кога се појавува нов светски поредок ова би била трагедија за Европејците.

За жал, кога претседателот од Европската централна банка на заминување, Жан Клод Трише, предложи чекор во оваа насока со предлог дека треба да се формира „европско министерство за финансии“, шефовите на државите и владите ја отфрлија идејата. Речиси никој во Европскиот совет не изгледаше подготвен дури и да ја препознае длабочината на ЕУ-кризата.

Надминувањето на оваа криза бара повеќе поголема интеграција на Европа, а не помала. И да: богатите економии - пред се' Германија - ќе треба да платат за излезот од неа.

Германија и Франција, двата клучни играчи во оваа криза, ќе треба да смислат заедничка стратегија, бидејќи само тие, соработувајќи заедно, може да протуркаат измени. Проблемот е што францускиот референдум за уставот на ЕУ во 2005 година, стави вето на дополнителна политичка интеграција, додека пак дополнителната економска интеграција сега би можела да пропадне поради Германија.

Затоа она што е потребно е отворен билатерален француско-германски дијалог за опсежно преструктуирање на монетарната унија. Исклучени се промени на договорот; затоа ќе треба да се најдат различни методи што го прави француско-германското партнерство уште позначајно.

Без разлика на политичката криза и парализа на ЕУ, Европејците не треба да заборават од колку големо значење е нејзиното постоење и ќе продолжи да биде. Потребно е само да се погледне назад кон првата половина од 20 век за да се сфати зошто.

(Авторот е поранешен министер за надворешни работи на Германија, вицеканцелар од 1998 до 2005 година и беше лидер на германската Партија на зелените речиси 20 години и пишува

за „Проект синдикејт“. „Утрински весник“ е дел од мрежата на „Проект синдикејт“)