Грубо и арогантно се прекршија Уставот и законите. Државата ќе опстои ако и Албанците ја сметаат за своја

Јове Кекеновски, професор на Факултетот за туризам во Охрид, и аналитичарот Ким Мехмети зборуваат за духот во кој помина празнувањето на 100-годишнината од независноста на Албанија, инцидентите и пораките за обединување на сите Албанци, кои ја разбрануваа јавноста

Даниела Трпчевска

Прашања:

1. Празнувањето на 100-годишнината од албанската независност веќе една недела ја бранува и македонската јавност. Марш на орлите, истакнување големи знамиња по улиците, инциденти со палење на државното знаме, тепачки и провокации се само дел од инцидентите кои се случија деновиве. Дали имаше грубо прекршување на законите и дали правилно изреагираа државните институции?


2. Дали истакнувањето државни симболи на друга држава, а непочитување на државното знаме, како и изјавите за обединување на сите Албанци во една држава водат кон подлабока поделба и нарушување на меѓунационалните односи?

3. Како ја оценувате одлуката на претседателот Иванов да го откаже присуството на прославата во Албанија?

4. Дали премиерот Никола Груевски постапи правилно што ја посети Тирана минатата недела во пресрет на прославата, а потоа замина за САД, со што индиректно ја избегна прославата во Скопје?


5.Како го толкувате присуството на премиерите на Албанија и Косово, Сали Бериша и Хашим Тачи, на прославата во салата „Борис Трајковски“ и како ги толкувате пораките кои тие ги испратија од Скопје?


6. Дали пораките испратени од албанскиот премиер Сали Бериша, кој на централната прослава во Валона говореше за независноста на сите албански територии од Превез до Прешево од Скопје до Подгорица, ќе влијаат на односите меѓу Македонија и Албанија?


7. Како го оценувате фактот што Албанија се' уште не ја призна Македонија под уставното име, иако двете земји одржуваат добри односи?

Јове Кекеновски

Грубо и арогантно се прекршија Уставот и законите

1. Апсолутно имаше грубо, арогантно и безобѕирно прекршување на Уставот и законите. Имам чувство дека владејачката политичката елита се обиде да направи да бидеме држава и народ без достоинство, без образ, да одиме со спуштена глава во сопствената држава. Да се плашиме да излеземе на улица зашто не ни ги гарантира безбедноста, редот и мирот. Проблемот го гледам во тоа што државните институции воопшто не реагираа. Челниците на тие институции како ноеви ја закопаа главата во песок и го одбраа молкот, сметајќи дека молчењето е помало зло од реагирањето. Срамота е во една држава оние кои се задолжени да го спроведуваат законот, оние кои ги плаќаме ние граѓаните, да се прават слепи и глуви при очи и уши и меѓусебно да си ја префрлуваат вината, односно да поаѓаат од изговорот дека ,,ние не сме надлежни“, или „ние досега немаме пријава, кога ќе имаме пријава ќе реагираме“.



2. Во нашата држава поделеноста постои отсекогаш само што ние свесно или несвесно затвораме очи пред тоа. Политичките елити не успеаја да воспостават систем на меѓусебна доверба и лојалност на дел од етникумите кон државата во која живеат, во која се родени и во која ги уживаат сите привилегии и придобивки. По потпишувањето на Охридскиот договор се обезбеди само привиден мир и соживот и беше прашање на време кога сите ние ќе ги почувствуваме последиците од одредени неприродни и неправни решенија во него, за кои јас укажував многупати досега. На најголем дел од македонското население му е јасно дека со Охридскиот договор Албанците успеаја да остварат повеќе индивидуални и колективни права, статус и позиција кои се далеку над општо прифатените меѓународни стандарди и правила загарантирани со меѓународни документи и акти. Граѓаните на нашата држава ја чувствуваат жестоката злоупотреба на тие права како и се' поголемата правна нееднаквост. Меѓунационалните односи се одамна нарушени и мислам дека не постои сила или авторитет кој може да ги доведе во разумни граници.



3. Па како да се коментира освен како потег кој беше изнуден во недостиг од храброст да се излезе пред македонската јавност и јавно да се каже што е она што ни се случува и тоа да се осуди и да се повикаат институциите и нивните челници да го заштитат интегритетот и суверенитетот на сопствената држава. Да не е трагично, сето ова би било смешно. Ова ми наликува на приказната како мали Ѓокица ја откажал посетата кај својот комшија, зашто децата на комшијата се обиделе да го маваат со јајца неговото другарче.



4. Тој индиректно ја избегна прославата. Но затоа македонските граѓани директно ја почувствуваа жестокоста и експанзијата на албанскиот етнонационализам. Дали правилно постапи? Во секоја држава кога ќе се случат и помали работи (а не како оваа каде што има сериозни закани по интегритетот и суверенитетот на државата), лидерите ги прекинуваат посетите и се враќаат дома и јавно се обраќаат на своите граѓани. Не ми е јасно како секогаш кога се случуваат крупни проблеми кои се производ на коалициските недоразбирања, нетрпеливост и меѓусебно надмудрување и тие го загрозуваат мирот, редот, поредокот, односно безбедноста и сигурноста на граѓаните на Македонија, премиерот е отсутен од државата. Некоја чудна коинциденција!!!



5. Во отсуство на домаќините (претседателот и премиерот), гостите станаа домаќини во гостинската куќа и тие се чувствува одважно, комотно и храбро. Пораките без јасни и ги прочитавме сите освен власта и некои камелеони и наводно „демократски“ ориентирани професори, аналитичари и божемни новинари кои видоа само привремена еуфорија, која брзо ќе поминела! Сите тие занесени од желбата за власт или за уживање на бенефитите од власта немаат патриотско чувство и капацитет да се соочат со реалност. Опасна е тезата која беше искажана од говорницата дека Албанците живеат во пет држави на Балканот и во моментот имаат само две свои држави.

Упатените пораки не беа пораки во европски дух. Видовме еден евтин и примитивен популизам во кој дојде до израз сеалбанскиот национален вознес и романитичарски идеи.



6. Па ако сме сериозна држава, ако имаме сериозна власт и дипломатија, ова немаше да остане премолчено. Ќе имаше реакција. Исто така мислам дека на ова ќе реагираат и Грција и Црна Гора во чии држави исто така живеат етнички Албанци. Тоа е дрска провокација од негова страна и практично отворање неколку фронта со тоа што се врши поттикнување на тамошните етнички Албанци да се изборат за независност и во блиско време да ја реализираат нивната вековна идеја. Јас многупати досега сум велел дека идејата за Голема Албанија не е умрена, туку таа е во завршна фаза. Сетете се само на изјавата од истиот тој Бериша од пред неколку години кога изјави 5 милиони државјанства за 5 милиони Албанци.



7. Тоа прашање поставете им го на оние кои се во власта сиве овие години, на киндер-дипломатијата, а посебно на албанските политички партии и нивните лидери кои се колнат во власта на Албанија.

Државата ќе опстои ако и Албанците ја сметаат за своја

1. Не е никаков патриотизам да палиш чие било знаме. Toa e кукавичлак и нечовечност некого да мразиш и физички да го нападнеш само затоа што не е од твојот етнитет. Почитта кон другите етнички и државни симболи е мерка за почитта кон сопствените симболи. Јунаштво е да го штитиш другиот од сопствената деструкција, а не обратното. Оттука таквите постапки никој не може ниту да ги прифати, а камоли да ги оправда. А што се однесува до формите за одбележување на 100-годишнината на независноста на Албанија и на албанското знаме, тоа го определуваат славениците и никому не треба да му пречат ниту маршевите, а ниту големината на знамињата. Колку што знам, во Македонија нема закон што ги определува формите на славење и одбележување на празничните денови, ниту, пак, законска регулатива што ја определува големината на знамињата при одбележување значајни датуми од историјата на Албанците. Големината на своето знаме, Албанците не го определуваат според тоа колку тоа знаме ги иритира другите, туку колку ги искажува нивните стремежи за подобра иднина, колку се обединети под знамето што со векови ги обединувало. Ако некој е провоциран од големината на албанското знаме и од маршот на орлите, тогаш таквите можеби ги иритира и ги провоцира нешто повеќе од тоа: постоењето на Албанците во Македонија.



2. Црвеното знаме, со црниот двоглав орел на неа е постаро од Албанија, тоа е знамето на Скендербег, станува збор за знаме во кое се проткаени стремежи на Албанците за реализирање на вековниот идеал: еден народ, еден јазик, една држава! Оттука, црвеното знаме со црниот двоглав орел на неа, не е само државно знаме на Албанија, туку етнички симбол на сите Албанци. Значи тоа е знамето со кое се идентификуваат и овдешните Албанци, кои под тоа знаме и со тоа знаме дале свој придонес во сите достигнувања на овој народ уште пред да постои Македонија, вклучувајќи го и прогласувањето на независноста на Албанија. За тие што не знаат, мало потсетување: документот за независноста на Албанија го потпишале и претставници од краиштата на денешна Македонија, министер на одбраната во првата албанска влада бил Мехмет Паш Дерала од Гостиварско. Ова само колку да знаат нашите сограѓани Македонци дека ние овдешните Албанци ниту сме биле, ниту ќе бидеме надвор од општоалбанскиот идеал, кој ниту во минатото ниту денес, не се храни со несреќата на другите, ниту според големосрпската логика „за крвта и тлото“, туку со проевропски идеали.



3. Одлуката на Иванов да не присуствува на прославата во Албанија ја отсликува непочитта на претседателот на државата кон своите сограѓани Албанци во Македонија. Тој со ова покажа и непочит кон ДУИ, која стори се' да му собере онолку гласови за да биде задоволен цензусот и без чија помош никогаш немаше да биде избран за претседател на државата. Со неприсуството на Иванов на прославата во Албанија, тој го потврди тоа што ние Албанците го знаеме од дента кога е именуван претседател на земјата – тој е претседател само на Македонците и на челниците на ДУИ.



4. Никола Груевски повеќе пати до сега докажал дека има проблеми со реалноста, дека живее во неговата иреална Македонија, каде што му се мешаат проектите за изградба на минатото, со тие за преиначување на сегашноста. Распнат меѓу тие иреалности, тој постојано е надвор од времето и просторот. Едноставно, соочувајќи се со реалноста што не сака да ја прифати – дека оваа држава може да опстои само ако неа ја чувствуваат како своја и овдешните Албанци – тој остана заложник на напорите да глуми дека е премиер на сите граѓани на Македонија, а да дејствува само како Македонец. Како таков тој се' повеќе и повеќе станува премиер на Македонците и на ДУИ, а се' помалку на сите граѓани. Изедначувајќи го својот однос кон овдешните Албанци со тој што го има кон ДУИ, Груевски заборави дека овдешните Албанци не се сопственост на оваа партија, ниту пак, дека тие кон власта го имаат истиот вазалски однос што Али Ахмети го има кон Груевски.



5. Сали Бериша и Хашим Тачи дојдоа во Македонија затоа што тука живее дел од албанскиот народ, затоа што овдешните Албанци се дел од севкупната историја на овој народ, затоа што овдешните Албанци придонеле и за независноста на Албанија и за ослободувањето на Косово. Тие дојдоа тука затоа што Скопје било и ќе остане значајно теме на триаголникот Тирана -Приштина - Скопје. И затоа што Скопје низ вековите било средиште на многу значајни настани поврзани со вековните идеали на Албанците. Нивните пораки треба да се читаат со азбуката на современиот свет. Пораките на Тачи и Бериша не се повик за присилно менување на границите, туку порака до сите дека Албанците и може да прифатат да живеат во пет балкански држави, но само ако им се овозможи заедно да се грижат за нивната етничка „градинка“ која ја сочинуваат сите нешта значајни за одржување на целината на еден народ.



6. Односите меѓу Албанија и Македонија нема да зависат толку од изјавите на Тирана и Скопје, туку од гласот на овдешните Албанци и од тоа колку тие ќе бидат подготвени својата иднина да ја градат како граѓани на оваа земја. Оттука, Македонија не треба да ги анализира изјавите на Бериша, туку односот на овдешните државници кон своите сограѓани Албанци. „Независноста“ на сите албански територии од Превеза до Прешево и Скопје, мора да се случи, ако сме искрени во изјавите дека сите овдешни народи се за европеизиран Балкан и за Балкан во Европа без граници. Како е можно да се реализира оваа европеизација на Балканот ако некој и понатаму мисли Албанците од овие простори да ги подели со ѕидови?



7. Јас сум приврзаник на идејата мојата држава самата до одлучи за своето име. И колку што знам, насекаде низ Албанија и Косово, Македонија се именува според уставното име. Албанија само ја почитува реалноста што ја прифати Македонија: да биде примена во ОН со привременото име.