Македонската црвена линија недостижна

Изјавата на премиерот дека само со ново раководство во СДСМ ќе може да изгради државен став за името ги оддалечува двете главни партии

Наум Котевски


„Додека ова раководство ја води опозицијата немам намера да разговарам со нив за формирање консензус околу проблемот со името“, со овие зборови во емисијата „Х-О“ на Канал 5, премиерот Никола Груевски стави крај на надежите на оптимистите дека македонските политички елити може да седнат на заедничка маса и, конечно, да изградат цврст став, сличен на оној во Грција.

Барем не додека Бранко Црвенковски е на чело на СДСМ. Така доаѓаме во ситуација извесноста на консензусот да зависи од неизвесниот партиски и претседателски стаж на некогашниот премиер и претседател.
Премиерот само јавно го обелодени она што долго време ја боде јавноста во очи - функционирањето на два паралелни политички организми во ситуација кога не смее да тече зла крв низ вените на државничкиот разум кога се работи за името.

Груевски, веројатно, свесно влезе уште подлабоко во ровот на личната, или партиската борба. Гаранција дека не одбира лоша карта и дека тоа е вистинскиот избор, му се, како што вели, постојаните варијации на ставовите на опозицијата. „Најпрвин го сменија името во ФИРОМ, потоа зборуваа за двојна формула, па потоа за тројна формула, па времето работи за нас...“, рече Груевски.

Бившиот премиер Владо Бучковски, кој подолго време, слично како и Груевски, смета дека Бранко Црвенковски треба да си замине од претседателското место во СДСМ, вели дека во јавноста мора да се создаде притисок за некои прашања кои се од исклучителен интерес за државата.

„Како ние што не можеме да го одредуваме партнерот за преговори кај грчката страна, така премиерот Груевски не може да го одредува лидерот на опозицијата. Мора да се гради консензус. Тоа било практика во измина��иве 18 години. За жал, во последните две-три години дојде до мораториум. Јазот е преголем и мора нешто да се смени. Секогаш се правеле консултации. Така мора да продолжи бидејќи никој сам не може да го реши проблемот со името“, смета Бучковски, кој во 2005 година како премиер, заедно со Црвенковски како претседател одржаа средба со предводникот на тогашната опозиција Груевски на која го информираа за тогашниот предлог на Нимиц.

Според него, проблемот со името е прашање кое треба да обедини, а не да подели. „Најдобро би било да изградиме став со кој би ја тестирале и новата влада во Грција и преку нашите пријатели, пред се' тука мислам на САД, да извршиме притисок. Ваквата нарушена атмосфера треба да не' загрижи. Тоа е сериозен проблем, пред се' наш интерен. Во 2008 година пред Самитот на НАТО во Букурешт, да речеме, Црвенковски како претседател и Груевски како премиер изградија став, иако беше во пет до дванаесет. Значи можно било да разговараат“, порачува Бучковски.

Бившиот министер за надворешни работи Слободан Чашуле вели дека не го разбрал премиерот во насока дека не постои шанса за консензус, туку дека тоа може да се случи ако опозицијата излезе со конкретен предлог.

„Одамна се залагав за обврзувачка резолуција, која ќе го сочинува цврстиот консензуален државнички став. Но, кога ова го расправав во јавна дебата и на трибини со претставниците од СДСМ тие тоа го отфрлаа. Мислам дека тука не станува збор за тоа дека ВМРО-ДПМНЕ не би прифатил договор, туку дека опозицијата е таа која со неконзистентен став, како најлесен начин, одбегнува договор. Се случува одредени високи членови на СДСМ да излезат со предлози, како на пример Зоран Заев, но се' уште нема јасен партиски став“, вели Чашуле.

Според него, во услови на целосна немаштија на политичка понуда, најлесна е манипулацијата со националните чувства. Чашуле смета дека СДСМ игра на картата да ја претстави владејачката гарнитура како најголем виновник за блокирањето на евроатлантските интеграции и да и' се понуди и на меѓународната заедница како играч кој знае да го реши проблемот кога ќе дојде на власт, а притоа не кажува како.

„Кога бевме во опозиција на мој предлог почнавме политички дијалог за кандидатурата во ЕУ. Јас, Ганка Самоилова, Ќурчиев и Илинка Митрева се сретнавме и разговаравме на таа тема и на нашиот предлог се изготви декларација за кандидатурата. Процесот тргна и отиде многу напред. Ако некој мисли дека само оние што се на власт даваат понуди, има многу погрешен политички дискурс“, вели Чашуле.

И Бучковски и Чашуле од последните ставови за името на позицијата и опозицијата не гледаат дека меѓу нив постојат непремостливи разлики.

„Дефинитивно постојат услови за разговор меѓу двете најголеми партии, особено откако и СДСМ излезе со став дека е за референдум. Груевски, пак, е свесен дека ќе имаме промена на името, но не на уставното, туку на ПЈРМ. И тука е борбата дали со ерга омнес, како што бараат Грците, или компромис кој имплицитно нема да го сугерира тоа. И двете страни велат дека идентитетот мора да се одбрани, а медијаторот Нимиц при последната посета во Скопје јасно кажа дека за идентитетот не се преговара. Тука мислам дека лежи и најголемата заблуда за јавноста. Тоа и двете партии заеднички треба да и' го објаснат на јавноста. Сосема поинаку би било кога цела една недела би зборувале усогласено за овој голем проблем“, резонира Бучковски.

Според Чашуле, СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ се наоѓаат на неколку точки. „Референдумот, заштитата на идентитетот, непромената на уставното име...Тие имаат исти ставови. Станува збор за финеси во реториката, но не и во суштината. Доколку СДСМ излезе со јасен став како оној на Илинка Митрева кој е сличен со мојот, може да се направи државна стратегија“, потенцира Чашуле.