Мислења

Рушење на Македонија

Ивор Мицковски

Коалициските партнери го најдоа најсилното оружје за замаглување на свеста и на разумот: рушење на меѓуетничките односи

Во моментот кога притисокот врз Груевски и власта беше најголем од домашниот и од меѓународниот фактор, владината коалиција се одлучи на најсуицидниот чекор во однос на македонската државотворност, стабилност и соживот. Со невидена координација досега, владината коалиција се реши да го подигне влогот и да профитира од деструктивноста. Свесни дека нештата најлесно дегенерираат кога секој конструира и реагира според сопствените тесни интереси, коалициските партнери го најдоа најсилното оружје за замаглување на свеста и на разумот: рушење на меѓуетничките односи.

Добро знаеја дека домашната јавност ќе се фати како слепец за стап околу антагонизмот градење-рушење, иако без оглед како и да ги вртиме работите, колку и да се фаќаме за цркви или за културни наследства, за спротивставени права и емоции, денес во Македонија постои само рушење. Рушење и провокација е самоволното и тајно подигање црква, рушење е и непропорционалниот одговор и материјалното удирање врз еден квазимузеј што има сакрални аспирации. Или, уште полошо, аспирација на власта е црквата да ја претстави како музеј. Црква-музеј е само еуфемизам, историјата на уметноста не познава таков објект. Но, за тоа треба да зборуваат компетентни историчари и експерти, она што јас не го разбирам е каде повторно затаи критичката мисла.

Сето ова е само последниот повод, причините за денешните состојби се таложат со години на недемократско и коруптивно владеење, со третирањето на меѓуетничките односи само од аспект на теснопартиски интереси. Сите од власта се подеднакво одговорни во овој момент, иако македонската страна е директниот провокатор и креатор на секоја тензија. Себичната реактивност не ги апсолвира албанските демократи, кои уште еднаш покажаа неверојатна хипокризија и слепа кохерентност кон партиските и етнички интереси. Албанските демократи станаа соучесници во едно поголемо сценарио кое ги загрозуваше и нивните посебни интереси, но наместо да променат нешто преку институциите или да излезат од нив, тие ја прифатија играта и ги искористија своите луѓе од институциите во деструктивниот поход со преродбениците. Свесно ги повредија чувствата на македонските граѓани, знаејќи колку рејтингот ќе им порасне од таквиот вандалски и непријателски гест. Така дојдовме до последната станица, режимот забега и кулминираше. Знаевме на што ќе се сведе на крајот, на гол патриотизам, на внатрешни непријатели и уништени меѓуетнички односи. Уште повеќе, власта сега се обидува да создаде и верска нетрпеливост во Македонија. Сега, покрај конкретните непријателите, постојано ќе бидеме во потрага и по апстрактните подбуцнувачи, конспиратори и петтоколонаши. Ќе заборавиме на сиромаштијата и бесперспективноста и по 20 години независност, ќе градиме држава базирана на крв и на нови, надградени поделби. Што друго ни остана? Оваа земја има малку стожери на својата стабилност и просперитет, а власта успеа да го сруши и последниот. Откако ја уништија економијата и воспоставија финансиски монопол над државата, следуваше изолацијата од надворешноста, блокирање на евроатлантските перспективи и потрагата по надворешни и внатрешни непријатели. Се' се искористи за воздигнување на една опција, за промовирање на едноумието, за наметнување митови и виктимизација. Се сруши и плурализмот и демократијата, а дежурните виновници се лоцираа во опозицијата, во критички настроените медиуми, во независниот граѓански сектор, во јужниот сосед, а кога немаше повеќе каде, и во меѓународниот фактор и неговите претставници. Црквата стана промотор на национални политики и владин поддржувач, а власта поттикнувач на верска нетрпеливост и монорелигиозност. Црквата пее националистички литургии, власта донесува верски закони. Се измешаа улогите, одамна е нарушен и секуларниот карактер на државата. И тоа се сруши! Толку многу рушење за подигање на еден недемократски режим. И кога се' се истроши, кога сите оправдувања станаа провидни, се направи последниот чекор, се удри и врз последниот столб на македонската стабилност и демократија. Какви глупаци, со таквите и Исус се мачел. Има една исламска поговорка каде што, наводно, се цитира омилената историска личност на преродбениците. Така, во една пригода, Синот божји рекол: „Лепрозните ги излечив, ги излечив и слепите, со глупавите не ми успеа“.

Не знам дали нашиот премиер е свесен дека со нарушување на меѓуетничките односи, всушност, ја интернационализира драматичната состојба на македонското општество и демократија. Со нарушување на меѓуетничките односи, тој ја допре единствената болна точка за меѓународната заедница и, пред се', за Американците. Симптоматично е што сето ова се случуваше кога нашиот премиер, како некои рекоа, отиде во историска посета на Вашингтон. Дали деструктивецот Груевски мислеше дека со подигање на влогот, со создавање дополнителна нестабилност ќе се оправда за неостварените ветувања и за дегенерирање на демократските капацитети? Дали конечно мисли дека за ова провидно сценарио, како и за неговата режимизација на општеството ќе се оправда само со спинови и со манипулации? Ќе каже дека Грција е виновна за нашата изолација, дека изолацијата е причината поради што нема пари и инвестиции? Ќе проба секоја одговорност да ја префрли на другата страна? Политичкиот дијалог се префрли врз опозицијата, името врз црвените линии на Грците, ударот врз медиумите со борбата против кримин��лот, меѓуетничките тензии со апстрактни подбуцнувачи.

Посетата на Груевски во Вашингтон некои ја нарекоа историска, но, доволно беше тој да ја отвори устата за да сфатиме дека историјата само се повторува. Наместо во присуство на некој од високите американски претставници нашиот премиер да даде државничка изјава, при што ќе повика на воздржаност и ќе пренесе што навистина си кажале соговорниците, тој повторно одбра да лаже и да манипулира. Сам, далеку од институциите што ги посети, на некоја од улиците од Вашингтон премиерот ја изрецитира својата верзија. Во соопштението од Стејт департментот, како и во тоа на Белата куќа беше изразена загриженост околу (не)владеењето на правото, независноста на медиумите и цивилното општество. Ваквите строги забелешки беа први наведени во американските соопштенија. Нашиот премиер уште еднаш ни потврди дека не е важна суштината, важно е што тој ќе каже и неговата виртуелна реалност. Како и во случајот со негативниот европски извештај кога Груевски жонглираше со зборовите позитивни препораки и неколку помалку позитивни работи, сега пораките на Американците ги подели на главни теми и на некои други теми. На двата состанока 40 минути се зборувало за нашиот напредок во образованието, економијата, судството и јавната администрација?! Ако тоа биле главните теми, ќе стоеја во американските соопштенија, ако судството беше така напреднато, немаше да се изразува загриженост за владеењето на правото, за меѓуетничките односи, за слободата на медиумите. Конечно, фактот што пораката за името не нуди ништо ново, освен една блага покана за дијалог, всушност, кажува колку на Американците им било важно да ја нагласат состојбата со демократскиот дефицит во Македонија. Тоа уште повеќе ја прави смешна манипулацијата на власта дека посетата била редовна, кога е јасно дека нашиот премиер на редовни средби повеќе не го бара ниту принцот на Хунзите. По пет години на власт, Груевски прв пат се сретнува со луѓе од калибарот на Хилари Клинтон и Џозеф Бајден, што кажува колку е тој неважен во меѓународни рамки, но, и покрај тоа, сепак, е проблематичен. Не верувам дека нашата проблематична и недемократска власт ќе биде причина за поголема инволвираност на Западот околу Македонија. За жал, со сите свои постапки и потези, со постојаното избегнување одговорност и нерешавање на проблемите, нашиот небитен премиер успеа и Македонија да ја направи небитна пред очите на меѓународната заедница. Мислам дека одлуката за нас одамна е донесена и само добива дополнителни потврди. Оставени сме да се давиме во сопствената кал и тука само македонскиот народ, а со тоа мислам и на албанскиот етникум, може нешто да промени. Но, тоа да се случи, прво треба да се надминеме како општество. Треба да проработи свеста и критичката мисла за катастрофата, која ни се случува и која само се влошува.

(Авторот е аналитичар)