Полемика

Паско, ти и Господ

Ерол Ризаов

Штом си бил заедно со Господ кога си уривал културно наследство старо 500 години нема веќе за што да разговараме. Не сме рамноправни, јас простосмртен, а ти блиску до Бога

Г. Паско Кузман, како висок државен службеник, директор на Управата за заштита на културното наследство, во полемиката, што ја отворивме за идентитетскиот земјотерес што ја зафати последните години Македонија, политички стимулираната потрага по пославно минато, антикоманијата и маргинализацијата на словенството досега во серија од три продолженија - не даде компетентен и јасен одговор на ниту едно прашање кои самиот ги постави во интервјото за „Утрински весник“ и на прашањата што јас ти ги поставив по повод твоите констатции во тоа интервју, пред се' како интерес на пошироката јавност. Наместо тоа, за мене неочекувано, ја сврте работата во заштита и одбрана на актуелната власт небаре таа е нашето најголемо културно богатство и оставштина од минатите векови.

Секогаш кога во полемиките се бега кон небитни, или помалку значајни детали на непристрасните читатели им станува јасно кој ја разводенува работата и го напушта мегданот. Паско, раскажуваш гачки кои немаат ама баш никаква врска со она што е предмет на нашиот обид за полемика. Бегајки од суштината ти само го прифакаш малото незначително идентитетско влијание на Словените во создавањето на современата македонска нација, а јазикот, писменоста и верата како најголем идентитетски фундамент срамно ги маргинализираш со што се вклопуваш во политичките вносни трендови во потрага по античко минато.

Гледам, страшно си оптоварен со тоа кој ќе победи во полемиката. Ти реков Паско олабави се, не бери гајле, со отровното античко семе што го посеавте во Македонија ти и твоите истомисленици ќе победите во оваа битка. Но, војната ќе ја загубиме сите.

Е сега стар пријателе да ти одговорам на прашањата на кои ти требаше да дадеш одговор нели како компетентен државен службеник и како археолог не по вокација, туку по нарачка. Бидејќи ти не гледаш и не чуствуваш идентитетски земјотрес и не забележуваш политички стимулирана потрагата по пославно минато, јас викнав да ни помогнат двајца луѓе кои се осведочени пријатели на Македонија и тоа го докажале. Едниот е Ерик Хобсбаум (1917) икона на Кембриџ најголем жив историчар во светот кој се смета за еден од најважните и највлијателни историчари во општествената сфера. А, вториот е нашиот познат универзитетски професор и општественик Димитар Димитров. Се разбира, не случајно ги одбрав овие двајца научници на кои им се извинувам што ги цитирам во една ваква полемика иако нивните објавени работи се јавни и достапни. Уште 1995 година на предавање при отварање на Универзитетот за Средна Европа во Будимпешта Ерик Хобсбаум го рече следното: „Најголемата идеолошка злоупотреба на историјата повеќе се потпира на анахронизмот отколку на лагите. Грчкиот национализам и' го одбива правото на Македонија дури и на име , врз основа на тоа дека цела Македонија, всушност, е грчка и дека Грција како држава – нација, божем постои уште од времето на таткото на Александар Велики, кралот на Македонија, кој станал владетел над грчките земји на Балканскиот Полуостров. Како и се' во случајот со Македонија, тоа е далеку од академско прташање. На грчките интелектуалци навистина им треба многу храброст да го кажат тоа. Историски зборувајќи тоа е вистинска глупост. Не постоела грчка држава – нација , или каков било поединечен политички ентитет на Грците во IV век пред Христос. Македонското царство во никој случај не било никаква грчка, или некаква друга модерна нација – држава. Во секој случај, древните Грци ги сметале и македонските владетели за варвари исто како што подоцна ги сметале за варвари и римските владетели. Накратко, старите Грци сметале дека варварите не се исто што и Грците, иако тие без сомнение биле мошне внимателни и воздржани да го зборуваат тоа.“

Што велиш на ова Паско, знам ти се допаѓа. И мене. Особено што ова го кажува една ваква величина. Ова го имам објавено уште пред четири години како голема драгоценост. Но чекај, ова не е крај, Хобсбаум на истото предавање уште вели „поради непристрасност и екстремниот македонски емигрантски националиозам , исто така, треба да се отфрли“. За наша голема жалост, тој емигрантски национализам по неколку години стаса од дијаспората на плодна почва и почна превреднувањето и на нашата историја во што учествуваш Паско и ти. Хобсбаум уште вели дека митот и измислиците се битен елемент во политиката на идентитетот со чија помош група луѓе денес се дефинираат себеси по етницитет, религија или со минатите и сегашните граници на државите настојувајќи да најдат некоја сигурност во несигурниот и разнишан свет говорејќи: „ ние сме поинакви од другите и подобри од другите. Луѓето кои ги формираат тие митови и измислици се учени луѓе, световни и верски учители, професори, новинари, луѓе од радијата и телевизиите...многу од овие луѓе се дојдени од универзитетите“. Хобсбаум ги предупреди дека „Историјата е суровина за националистички, или етнички, или фундаменталистички идеологии како што е афионот суровина за дрогирање со херион. Ако нема пристојно минато тоа секогаш може да се измисли.“

Седум години подоцна, во 2002 година Ерик Хобсбаум во интервју за „Гардиен“ ќе каже дека бележи рапиден пораст доктрината „направи сам“ историја и дека е во тренд „купи сега“ историја за практични цели. Хобсбаум уште вели: „Многу сум загрижен за сите видови на истории за идентитетот. Идентитетот не е добра основа за историјата. Во моментот најзагрижувачко е тоа што историјата , вклучувајќи ја и традицијата во голема мера се измислени. Во последните 30 години имаше експлозија на локации каде се откриваа културни наследства и отвараа историски музеи. Пред се', особено по падот на комунизмот, има формирање на нови држави кои имаат потреба од измислување на историја за да покажат колку се важни. Начинот на кој се прави ова е таков што се измислува или присвојува нечие минато. Денес светот е полн со луѓе кои измислуваат истории и лажат во врска со историјата, а тоа во голема мерка се должи на тоа дека луѓето кои го прават ова не се заинтересирани за минатото . Она за што се заинтересирани е нешто што ќе ги направи да се чуствуваат подобро“.

Паско, гледам ти добро се чуствуваш со твоите поимања на историјата и иднтитетот.

Нашиот универзитетски професор Димитар Димитров уште 2008 година во Утрински весник во две свои сјајни статии ќе напише меѓу дргото „ ВМРО ДПМНЕ две години се експонира со д евизата „преродба“( термин со прецизна историска ситуираност и значење), со назначки и подземен од, во потврдување на нашиот идентитет како древен , паганско-библиски народ со корени во Александар Македонски, во свети Павле во „фасадна лушпа“ со што ја провоцира Грција, си го порача вториот Бикурешт, го распушти Собранието, го крена знамето на патриотизмот и излезе на мегдан за одбрана на името и идентитетот! ( Еден автентичен вмровец, војводата Васил Чакаларов, еден век порано по итна постапка ликвидирал човек кој индоктриниран од грчкиот владика Карвангелис, заговарал идентиет на Александар Македонски. Паско види го извонредниот текст на Димитров во „Утрински“ „Алексанадр, Караѓоз и Итар Пејо“ каде воошто не ги поштедува и митските заблуди на Грците.... во еден пасус важен за нас Димитров пишува: „Итар Пејо, кој ја губи реалната Македонија, преку океани, во Америка, или во Австралија се самореализира како потомок на Александар. Итар Пејо кој се идентификувал со Титова Југославија, па останал без неа и нејзината волунтаристичка историографија, се фрла во нов, александарски волунтаризам, па котвата на новата независна држава ја фрла, наместо во Брисел во гробот на Александар залулеан во една некрофилна митска идентификација во сеприсутно откопување на Александар и во наше самозакопување – архелошко, ликовно, номенолошко, библиографско, медиумско. Публицистичките и поетските апологии на Тито се заменуваат со проза и поезија во слава на Александар кој ни' дал територија, култура, име и крв“....... Паско доста е, доволно е, чинам и премногу е.

Но бидејќи ти за себе велиш дека кога си ја уривал царската џамија на Имарет во Охрид изградена пред 500 години како задужбина на Султан Мехмед освен тебе имало уште една голема личност Исус Христос, веќе нема што ниту да зборуваме, нити да полемизираме. Ти и Господ. Никој друг.

Паско, види вака да ти кажам во доверба и најдобронамерно. Добро е ако си свесен и ако намерно лажеш. Бидејќи претпоставувам дека знаеш оти трите вери Христијанската, Еврејската и Муслиманската се Аврамови и дека црквите и џамиите се божји храмови. Со тебе сигурно не бил Исус, или како ние го именуваме Иса. Па нема ни Христос, ни Иса да си ја урива сам својата куќа. На имарет Паско ти си бил сам со себе, или со некои овоземни изроди. Паско, многу диктатори и цареви уривале божји храмови, уривале и терористи, ама јас не знам случај тоа да го направил археолог и со тоа да се гордее. Ако, пак, навистина имаш некоја комуникација со Исус како што велиш како меѓу двајца големи личности, ти и Господ, јас веќе тука не можам со ништо да ти помогнам. Господ нека ти е на помош пријателе.