Разврска или нов заплет

Недела на нови етнички тензии поради прекрстувањето на училиштата и отворање собраниска дебата за бранителите

Гордана Дувњак


На помалку од една недела од прославата на еден од најважните датуми во македонската понова историја - 8 Септември, Денот на независноста, Македонија е соочена со нови и големи предизвици. Владина криза од чија разврска ќе зависат многу идни политички потези на домашен, а можеби и на меѓународен план.

Прашање е со какви пораки и реторика ќе настапи нашиот државен врв спроти одбележувањето на 21-годишнината од референдумското изјаснување кога Македонија избра сопствен и самостоен пат. Ќе се смират ли нараснатите етнички тензии предизвикани од поклонувањето на министерот Фатмир Бесими пред споменикот на ОНА во Слупчане, со упатување пораки за соживот или заедништво...

Или, пак, ќе продолжи мелодијата од започнатиот рефрен на премиерот Никола Груевски „никој не смее да го гази македонското достоинство. Од тоа можеби ќе зависи и дали ќе има одлука за спас на владината коалицијата меѓу ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ или ќе одиме на нови предвремени парламентарни избори.

Сите навестувања одат во правец дека ни претстои возбудлива и немирна недела. Додека премиерот Никола Груевски влегува во финалниот дел од својата роуд-шоу турнеја по САД и Канада, и во земјава финишираат некои претходно започнати активности. Прашањата околу тоа каков ќе биде епилогот од владината криза, веројатно ќе бидат адресирани и до шефот на македонската држава, Ѓорге Иванов. Тој неделава за време на тридневната посета на Брисел треба да се сретне со највисоките претставници на Европската унија и на НАТО.

Денешниот старт на учебната година поминува во знакот на промената на имињата на четирите чаирски училишта. Таблите „Хасан Приштина“, „Исмаил Ќемали“, „Јашар-бег“ и „Имри Елези“, кои со месеци се чуваа во подрумите на училиштата, неколку дена пред стартот на новата учебна година осамнаа на училишните згради.

Министерот за образование, Панче Кралев, најавува дека доколку инспекторите утврдат незаконското постапување, ќе следуваат казни, корективни мерки и рок во кој директорите ќе треба да постапат. Ќе ги испраќа инспекциите на терен, но таму ќе биде и чаирскиот градоначалник Изет Меџити, кој веќе се изјасни дека на првиот училиштен ден ќе ги посети прекрстените училишта.

Во образовната етничка какофонија се приклучи и граѓанското движење „Разбуди се“, кое преку соопштение порача дека ниту еден министер немал право да постапи спротивно на волјата на апсолутното албанско мнозинство кое според нив на транспарентен, демократски и законски начин ги смениле имињата на училиштата. Оценуваат дека со овој акт се исполнила дамнешна желба на родителите на учениците кои се образуваат во овие училишта.

Во средината на оваа недела, поточно во среда, почнува и собраниската расправа во матичното комисиско тело за труд и социјала, каде што ќе биде разгледан законот за правата на бранителите. Инсистирањето на ДУИ, во истиот законски пакет, да се третира и статусот на припадниците на ОНА, во голема мера ги подгреа страстите внатре во коалицијата, која, барем навидум, е разнишана.

„Меѓуетничка коалиција е чисто пазарна коалиција која си работи за своите интереси. Ние немаме една влада, ние имаме две влади и токму поради тоа секој си ја води својата партиска политика и токму поради тоа доаѓа до вакви недоразбирања“, вели Владо Димовски, генерален секретар на Центарот за меѓуетничка толеранција, во интервју за Радио Слободна Европа.

Според аналитичарот Ким Мехмети, ова ќе биде финале на две партии кои имаат засебни партиски агенди, но не и заеднички државен концепт.

„И на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ им се најважни партиските интереси и нивниот рејтинг, а не државата. И најважно ќе им биде да ги спасат сопствените партии. Верувам дека веќе седнале и се договориле. Па едните ќе го подигаат сопствениот рејтинг со законот за бранители, другите со имињата на училиштата... Едните ќе глумат големи Македонци, другите големи Албанци. Целата таа игра народот ја гледа и ја голта“, потенцира Мехмети.

Каква ќе биде разврската на сето ова?

Мехмети е убеден дека тоа ќе заврши онака како што им одговара на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ. Ќе седнат и ќе проценат дали е подобро да ги смират страстите и да продолжат како и досега, или да одат на избори.

„Доколку ја изберат ��тората варијанта, и натаму ќе глумат дека се скарани меѓу себе. Се' во име на сопствените интереси и рејтинзите“, заклучува аналитичарот. (Г.Д.)