Сите молчат за „Џенерал дајнамикс“

Нема конкретен одговор од Владата, туку велат дека станува збор за суптилно прашање, а не за обични набавки

Соња Маџовска
Маја Томиќ

Нема политичка волја да се инвестира во Министерството за одбрана, затоа и се пропушти шансата компанија, како што е „Џенерал дајнамикс“ да влезе во Македонија, велат поранешни министри за одбрана. А, од Владата нема конкретен одговор зошто и после две години се игнорира интересот и желбата на петтиот по големина производител на одбранбена опрема во светот да инвестира во земјава.

Вчера во телефонски разговор владиниот портпарол Мартин Мартиновски кусо ни изјави дека станува збор за многу суптилно прашање.

„Планот и набавката на воена опрема ја врши строго Министерството за одбрана во соработка со Генералштабот. Станува збор за сензитивни информации, не за обични набавки, се работи за безбедност“, изјави Мартиновски.

Тој не' упати на Министерството за одбрана. Но, оттаму добивме уште поформален одговор. „Министерството за одбрана набавува воена опрема согласно планот за набавки и согласно потребите на АРМ.

Станува збор за процес што е претходно дефиниран и кој се реализира согласно постоечките закони, а е во насока на потребите на АРМ и на Министерството за одбрана“, одговорија од ова министерство.

Објаснува��ето пак, од кабинетот на министерот за странски инвестиции, Веле Самак, е дека тој е подготвен да зборува за оваа инвестиција, но поради посетата на САД и неговиот ангажман таму во моментов, тоа ќе го стори дури следните денови. Всушност, тој во овој случај е најповикан да даде одговор што станало со разговорите со „Џенерал дајнамикс“ и зошто нема решителност во Владата да се продолжи почнатиот процес за оваа оф-сет инвестиција.

Инаку, оваа компанија уште во април 2008 година направи голема промоција во земјава. На неа присуствуваа премиерот Никола Груевски и носителот на проектот, министерот Веле Самак, кој беше директно вклучен во организацијата и промоцијата, како и во разговорите со првите луѓе на „Џенерал дајнамикс“ во земјава.

Зошто целиот процес се изјаловил, не дава конкретен одговор, ниту поранешниот министер за одбрана Лазе Еленовски.

„Оваа компанија имала разговори со повеќе македонски влади. Кога јас бев министер за одбрана, имав средба со првите луѓе на ’Џенерал дајнамикс‘ и тука, и во Лондон. Тие тогаш ни ги претставија нивните можности, но тендерот за оклопни транспортери никогаш не го распишавме. Немаше политичка волја за тоа. Владата и сега не мисли дека ја загрозува позицијата на армијата, а во полицијата наголемо се вложува. Се зголемува буџетот на Министерството за внатрешни работи, на сметка на буџетот на Одбраната. Тука има огромна диспропорција. Тоа го нема во ниту една држава чиј главен приоритет би требало да биде членството во НАТО. Сите се правдаат со кризата, но со преговори можат добро да се изведат работите. Треба да се има идеја и визија, а не ад-хок да се одлучува кои се приоритетите“, изјави Еленовски.

Тој не открива повеќе детали зошто и за време на неговото министерување не се распишал овој тендер за производство на оклопни транспортери, иако имало потреба од тоа. Нагласува дека по вонредните парламентарни избори во 2008 година не влегол во новата Влада и не знае што се случувало во меѓувреме.

Според него, одбраната во последниве години е ставена во сенка на полицијата.

„Во Министерството за одбрана не е реализиран ниту еден стратешки проект за модернизација на опремата, што би требало да биде во согласност со обврските преземени со НАТО. Не станува збор само за нереализирана соработка со ’Џенерал дајнамикс‘, туку воопшто за неинвестирање во модернизација на армијата, што може да ја загрози нејзината основна функција. Не е купен ниту еден оклопен транспортер, не е обновена телекомуникациската опрема, а ако ништо не се инвестира системот пропаѓа“, вели Еленовски.

Дека „Џенерал дајнамикс“ не се откажал од желбата да инвестира во Македонија, потврди за нашиот весник Виктор Јацковиќ, поранешен амбасадор на САД во Словенија, советник и претставник на неколку американски компании за производство на воена опрема во регионот. Меѓу нив е и „Џенерал дајнамикс“. Тој потенцира дека целата работа извисила во 2008 година поради тоа што Владата, односно Министерството за одбрана, не распишало тендер за производство на воена опрема, а доколку има тендер, тие се подготвени да инвестираат во Македонија.

Се смета дека оваа инвестиција ќе имала големо значење за земјава ако се земе предвид фактот дека станува збор за оф-сет инвестиција. Што значи дека, колку оваа компанија ќе произведува во земјава, во толкава вредност ќе има обврска да откупува македонски производи и да ги продава надвор од земјава. Инаку, според најавите од пред две години било предвидено ЏД да биде лоцирана во кругот на некогашната фабрика „Металски завод - Тито“, каде што требало да се одвива производството.