Алармантна малолетничката бременост во Македонија

Само 13,5 отсто од младите користат контрацепција, а исто толку ги посетуваат советувалиштата за сексуално и репродуктивно здравје

Јасмина Јовановска

Малолетничката бременост во Македонија е алармантна. И додека во нашата земја овој процент е висок и изнесува 20 отсто, во Холандија малолетничката бременост е околу 6,2 отсто, во Швајцарија 5,5 и во Шведска 6,5 отсто. Околу 1.700 деца во земјава се родени од мајки на возраст под 19 години, или тоа е седум проценти од вкупниот број раѓања кои изнесуваат околу 24.000 годишно. Само 13,5 отсто од младите користат некаков вид контрацепција, а исто толку млади ги посетуваат советувалиштата за сексуално и репродуктивно здравје. Овие загрижувачки податоци само покажуваат дека младите се сексуално неинформирани или погрешно информирани.

Поради тоа, децата треба сексуално да се едуцираат од најрана возраст. Место сексуалното образование да се вметнува како тема во други предмети, најчесто во биологија, потребно е да има посебен наставен предмет на сите нивоа на образование. Потребна е и широка кампања за промоција на сексуалното образование, која нема да биде насочена само кон младите, туку и кон родителите и наставниците. Ова беше заклучено на јавната расправа „Сексуално образование во Македонија“, која ја организираше Асоцијацијата за здравствена едукација и истражување Х.Е.Р.А. во соработка со собраниската Комисија за еднакви можности на жените и мажите.

Бесплатните советувалишта, кои Х.Е.Р.А. почна да ги отвора во 2005 година, се корисни, но оваа неформална едукација, како што истакна програмскиот директор, Драшко Костовски, не е доволна и оти за сериозен ефект е потребен координиран и системски пристап на граѓанскиот сектор и на државните институции.

Х.Е.Р.А. и уште 22 надлежни институции и невладини организации направија рамка со препораки за воведување на сексуалното образование во образовниот систем, кое треба да ја зголеми информираноста на младите за сексуалното и репродуктивното здравје, да ги разбие табуата и предрасудите, да ја зголеми свесноста за правата и за заштитата, да превенира ризици од несакана бременост и полови болести.

Со воведувањето сексуално образование ќе се придонесе да се унапредат сексуалното и репродуктивното здравје и младите да се информираат за своите сексуални права за, како што рече заменик-министерот за здравство, Владо Поповски, ќе се разобличат митовите и стереотипите.

Заменик-директорката на Бирото за развој на образованието, Ајше Селмани, информираше дека се подготвени прирачници и обуки на педагози и психолози од училиштата и оти има содржини во наставните предмети приспособени на возраста на учениците. Од прво до трето одделение тие ја учат разликата меѓу половите и добиваат знаења за раѓањето деца, од четврто до шесто одделение за телесните промени, за сексуалното вознемирување и педофилија и каде да се обратат во такви случаи, а од седмо до деветто одделение се запознаваат со контрацепцијата, користењето кондом и со половопреносливите болести.

Пратениците беа едногласни за важноста за едуцирање на младите. Според Зумрете Јакупи од ДУИ, потребно е предметот да биде посебен и да го предаваат предметни наставници, со што учениците уште од основно училиште ќе се адаптираат на темата што позитивно ќе влијае на нивниот правилен физички и емоционален развој.