Си велам

Пораките до Македонија

Ерол Ризаов

Што ни пишуваат и ни порачуваат Европа и светот

За Денот на победата над фашизмот и за Денот на Европа - 9 Мај до граѓаните на Македонија стасаа повеќе значајни пораки. Некои од нив се јавно изречени, а некои премолчени. Неколку димни сигнали испрати и Македонија кон светот и до нашите први комшии. Веќе од поодамна навикнавме да ги преведуваме на разбирлив јазик немуштите зборови кажани како ребуси, а го совладавме и говорот на телото, мимиките и гримасите кога не' премолчуваат и кога намерно не' забораваат. Обично растегливите и нејасни, повеќезначни пораки кај нас ги читаме онака како што сакаме и ни одговора во зависност од партиската припадност и политичка ориентација. Кога пораките се јасни и точни со вистински оцени за нашите реформи, достигнувања и состојби, веднаш ги прогласуваме за злонамерни и тенденциозни како дел од светскиот заговор во спрега со домашните предавници и соседните ни традиционални душмани.

За тоа како ги читаме и толкуваме европските и светските државници и нивните писма упатени до нашите политички лидери и водачи секогаш ме потсетува на една приказна за Насредин-оџа, која ми беше испитна задача кај професорот по старотурски јазик д-р Методија Соколовски, еден од најдобрите македонски ориенталисти. Арапско писмо, а зборови турски со букви и знаци кој различно се пишуваат на почетокот, на средината и на крајот на зборот, почнувајќи оддесно налево, со отсуство на меки вокали, за мене претставуваше шампилионска работа како со хиероглифи. Неисе, по долги денови мачење, бев пресреќен кога ја дешифрирав приказната која ви ја кажувам по сеќавање. Една анама го замолила оџата како учен човек да и' прочита, како што рекла, едно писмо. Оџата, се разбира, го зел „писмото“ и почнал да чита. Почитувана и уважена анамо, еве по долго време решив да ви се јавам и да ве прашам како сте и вие и вашето семејство. Како ви одат работите. Како сте со здравјето. Фала му на Господа, ние сме добри, живи и здрави... во тој момент анамата спискала, леле оџа што читаш, па тоа е тапијата од куќата. Оџата спокојно и' одговорил. Е, си направила голема грешка. Ти ми рече дека е писмо и јас читам како писмо, да кажеше дека е тапија, јас ќе го прочитав како тапија. Ете така мудриот Насредин-оџа се извлекол од опасноста да биде откриен дека е неписмен.

Кај нас пораките, особено од ЕУ, НАТО, од високата бриселска администрација, од политичари и државници на големите сили ги читаме како Насредин-оџа, онака како нам ни се бендисува. Еве неколку еклатантни примери: Штефан Филе само пред неколку дена го испративме многу задоволен од реформите и дијалогот на високо ниво меѓу ЕУ и Македонија. Така убаво го протолкувавме неговото одушевување од тоа што сме сработиле, иако неговото задоволство се однесува на нашата согласност што треба допрва да сработиме. Многу различно, нели. И, оп гледај тој истиот Штефан Филе, само по неколку дена по повод Денот на Европа, ни праќа видеопорака со хазарски речник како да не постоиме. Им го честита слаткоречиво Денот на Европа на европските народи, повикувајќи ги сите заедно да работат во формирањето на иднината на Европа, за целосно да се оствари визијата на нејзините основачи.

И сега доаѓа главната поента од честитката на Филе: „Европа продолжува да се шири. Хрватска наскоро ќе ни се приклучи, Србија доби статус на кандидат, а Црна Гора следниот месец почнува преговори“. А ние, кај сме ние. Не' нема нигде. Не е точно. Не' има, Филе ни порача и нам, а и на тие како нас, дека „проширувањето на Европа е нејзината ДНК, нејзина сила која носи реформи и промени потребни да се постигнат европските стандарди од животот“ за да се биде дел од тоа семејство. Нашата ДНК има посебност, иако сите сме за Европа, повеќе било античко отколку европско. Навистина Европа е збудалена по посебности, а уште повеќе по антика, ама нас не не' гледа таму. Не ни ја прифаќа ни античката посебност ни генетика. Затоа Филе ќе доаѓа почесто во Скопје да работи дополнителна настава со слабите ученици пред да го полагаат испитот.

И претседателот на Европската комисија, Жозе Баросо, упати порака до европските народи по истиот повод, ама тој малку претера со економската криза, со економски реформи, со презадолжување и слични глупости кои не се однесуваат на нас, бидејќи сме светски прваци по напредок во реформи, а задолженоста ни е бонбона, ептен мала, така што можеме да се заборчуваме уште колку сакаме. Баросо се заглавил во здо��евни економски теми, финансиски, банкарски и структурни реформи, инвестиции и вработувања, работи далеку од нас кои ги засегаат богатите и средноразвиените земји. Кај сиромаштијата тоа се шпански села.

Еве го и нашиот одговор до Европа и до светот. Го даде инспиративно лично премиерот Никола Груевски. На Македонија и' се прави голема неправда, ни виновна ни должна. На очиглед на целиот свет и на најсветите светски принципи, декларации, усвоени документи кои во основа ги содржат сите човекови индивидуални и колективни права на самоопределување и самоименување, една земја успева да не' попречи со еден измислен виртуелен спор. Грција, злоупотребувајќи ги своите позиции и основачки акти на ЕУ и на НАТО, го спречува развојот на една млада демократија и држава која не претставува опасност за никого и која целосно се определила за евроатлантски интеграции. Би додал со мирна совест дека тоа е срамна позиција на светот, на големите сили и на нашите соседи. Никој не би требало да ги спречува определбите на Македонија за членство во ЕУ и во НАТО, или каде било на друго место, кои се легитимни, за кои има и судска одлука на Меѓународниот суд на правдата во Хаг.

Апсолутно точно и неодречливо. И сега што понатаму. Оваа позиција стои во место со години. Светот не црвенее и не се срами поради тоа, ниту, пак, се претргнува нешто да направи. Грција си има други големи гајлиња. А, Македонија ја одминуваат сите соседи кои беа далеку зад неа. Чаре!? Е, тоа треба да ни го понудат нашите политички лидери и водачи од власта и од опозицијата. Затоа ја водат државата, затоа се избрани. Македонија веќе со години стагнира во сите сфери од животот. Неправдата што ни се прави не е доволно покритие за оправдување. Треба решение. Тоа е одлика на храбрите и мудри државници кои го водат својот народ со најмалку можни жртви напред кон прогрес и подобар живот.

Испративме уште една многу деликатна порака до Европа и до светот за нашите културни дострели и за нивото на нашата европеизација. На првата изложба на Пабло Пикасо, светски великан, кој за земјотресот 1963 година му подари слика на Скопје, имало одвај 50 луѓе. Еве вака јас ги прочитав пораките за нас и од нас. Пишете ми како вие ги прочитавте.