Сега Уставен суд да ни го плаќа грозјето

Лозарите негодуваат, а визбите ја поздравија одлуката на Уставниот суд бидејќи досега биле во нерамноправна положба со лозарите

Ангел Данов
Сања Наумовска



Која ни е сега гаранцијата дека редовно ќе ни се исплаќа грозјето, се прашуваат лозарите од Тиквешијата откако Уставниот суд укина три члена од Законот за вино. Со нив се предвидуваше винарниците да имаат обврска секоја година до 30 април да доставуваат до Министерството за земјоделство изјава заверена кај нотар, дека ги исполниле финансиските обврски за купеното винско грозје во претходните години. Законот досега предвидуваше визбите кои нема да достават таква изјава да се бришат од регистарот или да платат глоба од 2.500 до 5.000 евра за ненавремено доставување на изјавата.

Претставникот на лозарите, првиот човек на „Агротиквешија“ Љупчо Аризанов, вели дека одлуката на Уставниот суд е целосно неисправна.

„Кој ќе ги контролира сега винарниците. Кој ќе ни гарантира дека грозјето редовно ќе се исплаќа. Со укинувањето на членови од законот судот прави анархија во лозарството. Наместо правна држава, се форсира незаконитост. Лозарите и понатаму ќе страдаат“. Вака Аризнов ја искоментира одлуката на Уставен, и упати совет до судиите, да најдат начин да ги заштитат лозарите или, пак, тие да им го исплатат грозјето кога веќе одлучиле дека бришењето од регистарот е незаконско и противуставно.

Заменик-министерот за земјоделство Зоран Коњановски вчера посочи дека целта на укинатите одредби од Законот за вино не била да ги казнат винарските визби, туку да се уредат и регулираат односите меѓу нив и производителите. Коњановски нагласи дека не е коректно лозарите да го произведуваат грозјето, а винарниците да не го плаќаат, бидејќи едните без другите не можат. Според Коњановски, Министерството за земјодел��тво ќе ја проанализира одлуката на Уставниот суд и за брзо време ќе донесе нови законски измени со цел доуредување на овој простор кој останува нерегулиран.

„Не би сакал да ја коментирам одлуката на Уставниот суд, но навистина е дискутабилно зошто се менува нешто со кое Владата и Министерството сакаа да регулираат една област за да нема проблеми меѓу производителите и винарите. Не можеме да разговараме за извоз на земјоделски производи ако нема добро регулирани односи меѓу едните и другите. Ќе настојувам, доколку има промени во законот, да најдеме начин да го надминеме тој момент со цел да ги заштитиме производителите“, рече Коњановски.

Единствената друга опција за наплата на старите побарувања, која им е на располагање на лозарите, тешко функционира во праксата. Голем број на лозари веќе повеле судска постапка за наплата на долгот од винарниците, но мал е бројот на извршни решенија за наплата на долгот. Дел од винарниците биле со блокирани сметки и повторно лозарите не можеле да допрат до своите пари. Производителите на грозје велат дека не е во ред парите за секоја реколта да ги бар��ат преку суд, а по одлуката на Уставен наѕираат таква пракса.

Според лозарите, сега на визбите им се дава голема слобода, се продолжува праксата и се охрабруваат да исплаќаат како сакаат и кога сакаат. Во ист момент лозарите прашуваат зошто со одлуката судот им излезе во пресрет само на неплаќачите и се понижуваат оние кои работат според законските прописи.

„Имам за земање пари од 2009 и 2010 година. Моето семејство поради ваквото работење на винарниците е пред финансиски колапс. Децата ми се студенти. Трошоците за нив се големи, а јас немам земено денар за грозјето за чие производство е ангажирано целото семејство. Веќе две години водам судска постапка за наплата на долгот, со што ми се отворија и нови давачки, а никако не можам да дојдам до моите тешко заработени пари“, се жали лозар од Кавадаречко, кој се плаши дека со одлуката на Уставен ќе уништат илјадници семејства и цел еден регион, а ќе им се дозволи на винарниците да се богатат од туѓа мака.

Винарските визби генерално се задоволни од решението на Уставен суд. Велат дека досега биле во нерамноправна положба со лозарите бидејќи нив ги штител законот, а на визбите никој не им гарантирал дека навреме ќе ги добијат парите од деловните партнери на кои им го продавале виното. Сметаат дека судот постапил правилно.

На прагот на новата берба, лозарите се повторно во неизвесност. По ваквата одлука на судот, очекуваат жешка есен, со кавги меѓу нив и визбите, неизвесен откуп, со неисплатено грозје за неколку години, а веројатно и со нови долгови на винарниците за новиот откуп.