Мислења

Кому му припаѓа и кој се гордее со Киро Глигоров?

Живко Кондев

Зошто другите многу подобро ја знаат и разбираат и нашата историја и сегашноста, а често пати и многу повеќе се загрижени за нашата иднина и ги почитуваат нашите авторитети отколку ние самите

Пред една година, тивко, скромно и достоинствено, онака како што и живееше, без државни и црковни почести, без говори и лицемерие, во алејата на великаните на гробиштата Бутел во Скопје беше погребан првиот претседател на Република Македонија, Киро Глигоров. Во присуство на синот, ќерките, внуците и правнуците, неговите најблиски соработници и многубројни граѓани, негови соборци, пријатели, луѓе кои многу го почитуваа и сакаа да бидат учесници во последното збогување со големиот човек.

Уште за време на животот влезе во легендите. Од творец на Приговорот на АНОК на Манифестот на Главниот штаб на НОВ на Македонија, преку собеседништво и дружба со Шатев, Брашнаров, Апостолски и Ченто, како дел од конституирањето на Првото заседание на АСНОМ, со „Кировите реформи“ во поранешна СФРЈ со кои беше радикално пренасочен курсот на државата во правец на пазарно стопанство, до главен архитект и актер во осамостојувањето на Република Македонија во 1991 година. Со својата личност и со својот придонес, тој ги поврза двата столба на современата македонска државност - АСНОМ 1944 и 8 септември 1991 година.

На 27 јануари 1991 година беше избран за Претседател на Републиката, а вториот мандат го доби на непосредни избори во ноември 1994 година. На функцијата остана до ноември 1999 година. Глигоров беше највозрасниот македонски функционер. Кога во ноември 1999 година му заврши вториот претседателски мандат имаше 82 години.

Во 1991 година го предводеше мирното осамостојување на Македонија од Југославија, без војна и крвопролевање. Во април 1993 година Глигоров се обрати од говорницата на Обединетите нации, за првпат на македонски јазик, кога Република Македонија стана 181 членка на светската организација. Во октомври 1995 година преживеа страшен атентат во Скопје, а неколку месеци потоа продолжи да ја извршува функцијата претседател.

Како Глигоров го доживуваа неговите современици?

„Глигоров беше патриот и вистински државник. Неговата посветеност на самостојноста на Македонија доведе до мирна транзиција во 1990-91 година, а неговото цврсто лидерство беше инспирација во годините кога земјата ги надмина огромните тешкотии. Претседателот Глигоров беше пријател на САД и лидер што имаше визија за својата земја“ - Хилари Клинтон.

„Глигоров претставуваше глас на разумот не само во Македонија, туку и во целиот регион и тоа тогаш кога насекаде околу нас владееше националистичко лудило и се водеа крвави етнички војни“ - Бранко Црвенковски.

„Киро Глигоров ќе биде запаметен како еден од ретките политичари и државници од овие простори кој знаеше да ги препознае, застапува и брани интересите на својата земја, а притоа да не подлегне на екстремниот национализам. Благодарение, во прв ред, на неговата мудра политика, Македонија успеа да тргне на патот кон независноста“ - Стипе Месиќ.

„Животот на Киро Глигоров беше историја на македонската држава. Глигоров ја имаше историската улога прв да застане на чело на независна и суверена Македонија во време кога државата беше негирана, блокирана и игнорирана“ - Ѓорге Иванов.

„Џентлменот од Балканот“ - Сајрус Венс и лорд Карингтон така го нарекува Киро Глигоров.

„Она што мораше да го импресионира секого кој одблиску го познаваше, секако е негова восхитувачка интелигенција, изразена, меѓу другото, и низ способноста и по бурните времиња и турбулентни ситуации непогрешливо да ги препознае позитивните тенденции“ - Љубомир Маџар.

„Сите го ценеа и сакаа. Со Киро Глигоров замина последниот Мохиканец на сите големи реформи“ - Драгомир Војниќ.

„Балканот не е добар кон своите политичари. Значи, ќе помине некое време пред придонесите на Глигоров да бидат признати во неговата проблематична татковина. Но, тој постигна нешто што другите лидери на Балканот во 1990-те години не можеа или не сакаа. Тој ја држеше својата земја понастрана од војни“ - Кристофер Хил.

Овој избор на искажувања е селективен, но истовремено и реален и доволно речит. Тука секако можат да се поместат и искажувањата на Жељу Желев, Милан Кучан, Сулејман Демирел, Бил Клинтон, Жак Ширак и многу други домашни и странски политичари, како и огромен број граѓани на Република Македонија од сите етникуми, кои искрено го поч��туваа претседателот Глигоров. Но не и на оние кои денес, без мерка и без образ, ги користат и ги крчмат благодатите што им ги создадоа, градеа и за кои гинеа луѓето од профилот на Киро Глигоров.

Кога деновиве ги прелистував овие и многу други искажувања за животот и делото на првиот претседател на Република Македонија Киро Глигоров уште повеќе ме зајаде јанѕата која никако не можам да ја оттргнам и објаснам долги години: зошто другите (надвор од Македонија) многу подобро ја знаат и разбираат и нашата историја и сегашноста, а често пати и многу повеќе се загрижени за нашата иднина и зошто повеќе ги ценат и почитуваат нашите докажани авторитети, отколку ние самите?

Што се однесува за Глигоров, во сите анкети што се правеа по разни поводи, тој имаше највисок рејтинг (како речиси никаде во светот), а каде и да се појавеше, во било која средина, во земјава или надвор, секаде наидуваше на овации и беше пречекуван простум.

(Авторот беше шеф на кабинетот на претседателот Киро Глигоров)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.