Глобалист

Дали ви е подобро?

Љупчо Поповски

Зошто кај нас во политиката е ужасно тешко да се постават едноставни прашања? Зошто политичарите мислат дека само со големи теми можат да ги освојат срцата на гласачите?

Не, не е ова прашање што одѕвонува на македонските плоштади за време на опозициското работно лето. Опозиционерите поставуваат слични прашања, но никако да ја погодат сржта.

Ова едноставно прашање од пред неколку дена го поставуваат републиканците во Америка и го доведоа до очај кампот на претседателот Барак Обама. Цела машинерија на спин-доктори, пропагандисти, пишувачи на говори, доверливи советници не можат да најдат соодветен одговор на прашањето: „Дали ви е подобро сега отколку пред четири години“. Анкетите би требало да дадат одговор затоа што, според нив, повеќето Американци веруваат дека Обама ги наследил економските проблеми од својот претходник Џорџ Буш и неговата вина не е толку голема. Но, вистинскиот одговор е речиси невозможна мисија.

Ова прашање не е провидение на штабот на Мит Ромни. Тие само повторно ги искористија зборовите на предизвикувачот Роналд Реган од телевизиската дебата во октомври 1980 година со претседателот Џими Картер кога ги запраша избирачите: „Прашајте се себеси, дали ви е подобро сега или пред четири години. Дали ви е сега полесно да отидете во продавница и да купите работи или тоа беше пред четири години“. Реган победи полесно отколку што очекуваше. Мит Ромни сега очекува да се качи на истиот воз.

Зошто кај нас е ужасно тешко да се постават вакви едноставни прашања? Зошто политичарите мислат дека само со големи теми можат да ги освојат срцата и особено рацете што пишуваат на оние што одат на гласачките места. Зошто мора дебатата да биде за епски прашања – да се спречи некој да го гази достоинството на народот; потоа, народот ќе ја згазел забеганата власт и ќе си дошол по своето; запенети говорници обвинуваат дека другите биле повеќе корумпирани... Македонија не успеа да излезе од реториката која се повторува како вергл 20 години. Политичарите не можат да се променат и вложуваат енормни сили во својата школка да ги вовлечат сите граѓани.

Што значат оние постојани повторувања од лидерите на ВМРО-ДПМНЕ дека ние сме биле светски реформатори, а тоа ни го признала и Светска банка; дека онаа стоглава ламја што ја викаат „светска економска криза“ била виновна за сите нивни неуспеси; дека инвеститорите чекаат на последната бензиска станица пред нашата граница и само што не' нагрнале кај нас; дека земјоделците добиле стотици милиони субвенции... Опозицискиот гуру, Бранко Црвенковски, со повиците од фолклорен тип „Ајде Никола... да излеземе на мегдан“ (сеедно каде, дали во телевизиско студио или на избори) сака, конечно, да докаже дека тој е Вајат Ерп на политичката сцена; со луцидни забелешки како „Никола Груевски се подготвувал за компромис за името... Република барокна Македонија“, кои на прв поглед звучат убаво во жештината на ноќта, а утредента потонуваат како сонцето што се дави во морето.

Зошто дома кога седат сите ги проколнуваат регулаторите и оние што им ги даваат наредбите, зошто кога со секое ново поскапување на комуналните трошоци им се крева косата на главата, не сакаат отворено да кажат дека во Македонија е потребен сизифовски напор да стигнат на долниот праг од чесниот живот? Зошто ги гледаат телевизиските вести секој вторник навечер за да дознаат колку души излегле на протестите на „Аман“ и внатре во душата ги храбрат другите да ја завршат нивната работа. Опозиционерите поставија премиса која не е целосно вистинита – дека народот е исплашен и дека некој треба да им го земе стравот: кој ако не тие. Врз таа премиса од ден на ден ја градат нивната стратегија. А во исто време во анкетите близу 70 отсто од граѓаните одговараат дека Македонија се движи во погрешна насока. Бесмислено е да се каже дека оваа владејачка гарнитура не се служи со притисоци од секаков вид – подземни и јавни, на работните места и меѓу пријателите; но, исто така, бесмислено е да се каже дека стотици и стотици илјади луѓе се треселе од страв да не ги стигне долгата рака на партијата.

Затоа опозиционерите треба да се запрашаат прво себеси дали ги поставуваат вистинските прашања. Земето го само последниот случај – премиерот Никола Груевски веќе втора недела е во Америка, оди од конвенција на конвенција на американските партии, беше на три различни средби со иселениците (прво во Канада, па во САД, па пак во Канада), од бизнис-форумите не може да чуеме никаква подетална информација (па дури ни име на некоја компанија) освен вообичаените флоскули за предностите на нашата економија. Неговата земја за тоа време е речиси парализирана – сите чекаат да видат што ќе се случи со Владата. И тука има конвенции, како онаа на отворањето на училиштето во Џепчиште. Владините службеници одговараат дека коалицискиот кабинет функционирал под конец (само неколку дена откако премиерот изјави дека цела година партнерите тешко се разбирале).

Зошто опозицијата не може да ги постави вистинските прашања во една ситуација добредојдена за неа, а премногу деликатна за оние што се на власт? Се плаши дека би можеле да бидат повторно свикани брзи предвремени избори? Ако мисли така, тогаш и можните избори напролет ќе бидат агонија за неа како и сите други овие шест години. Го оставаат премиерот Груевски да се пече на тивок оган и чекаат ДУИ да направи некој коперникански пресврт? Тоа е и наивно и неодговорно доколку сакаат да се претстават како партија која извлекла поуки од драматичните порази и која бара од македонските гласачи да и' веруваат. Во која било земја, ваква десетдневна турнеја од кинески тип од времето на наследниците на Мао, во ситуација кога поради исчекувањето на разврската се' е застанато, треба да си многу политички неопитен за да не ги поставиш вистинските прашања. Она прашање од насловот на текстот не се однесува само на економската ситуација, туку и на политичката стабилност на земјата, нејзиното место на европската политичка маса, на чувството на одговорноста на политичарите кон проблемите на државата.

Тоа е и данок на затвореноста на малава Македонија во последниве 20 години. Тоа е и данок што сакаме да вревиме дека сме Европејци, а сме светлосни години од европскиот дух, од обичниот европски граѓанин. Станавме како искршен брод што плови на Пацификот, без офицери и без кормило.

Во понеделникот кандидатот за потпретседател на републиканците, Пол Рајан, кажа една реченица која ги доведе до ужас демократите: „Претседателот може да каже многу работи, но тој не може да каже дека сега ви е подобро“. Конвенцијата во Шарлот, што започна вчера, го фрли во заборав мотото од 2008 година: „Да, ние можеме“. Американските аналитичари велат дека политичкиот одговор на демократите е во насоката – „Да, ние мораме да се провлечеме“. Премиерот Груевски е и на оваа конвенција – во Тампа ги гледаше блиските републиканци како најавуваат поход за реинсталирање на капитализам наменет само за богатите, а во Шарлот гледаше како се гради политичка архитектура за да се остане на власт. Ако не биле посетите само за сликање, можат многу работи да се научат. А дома? Дома нека се тепаат за бранителите, нека врие грозјето во приколките, нека се менуваат имињата на училиштата, нека грми опозицијата, и така не фрла молњи. Такви се времињата, а и таква е државата – нема кој да го постави вистинското прашање.