Одговорот за Грција ќе почека

Државниот врв ќе го чека извештајот на Европската комисија пред да и' прати одговор на Атина

Слободанка Јовановска

На државниот врв не му се брза да испрати одговор на Атина на меморандумот што минатата недела грчкото МНР го проследи до јавноста дома и во Македонија. Неофицијално, не се очекува одговорот да биде готов пред објавувањето на извештајот на Европската комисија за Македонија, а најавите се дека малку е веројатно тоа да се случи до крајот на неделава. Иако генерално шефот на дипломатијата Никола Попоски на неформален начин ја поздрави грчката иницијатива и ги посочи главните забелешки, очигледно и натаму се мери неговата политичка тежина и се калкулира на каков начин да се одговори, а да не се влијае на шансите на земјата на самитот на ЕУ во декември, кога ќе се решава дали по четвртата препорака Македонија конечно ќе добие и датум за преговори.

Единствена реакција вчера дојде од претседателот Ѓорге Иванов, кој како и шефот на дипломатијата го поздрави предложениот Меморандум „како одговор на македонските иницијативи за интензивирање на соработката и на напорите за изнаоѓање заемно прифатливо решение за разликата околу името“. Тој повтори дека Привремената спогодба од 1995 година треба „безусловно да се почитува“ и апелира Атина стриктно да се придржува до рамката во која се води процесот, односно Привремената спогодба и резолуциите 817 и 845.

Како што пренесе „Утрински весник“, европски дипломати не биле воодушевени од грчкиот меморандум бидејќи не нудел ништо ново што би довело до компромис, но го гледаат како начин на Атина да си отвори простор да ја тргне блокадата кон Македонија, иако на крајот може да се случи и обратно. Најизненадувачки е, од оваа дистанца, што на меморандумот му претходеше жестока кампања од Грција против еврокомесарот Штефан Филе и засилени изјави за негативна кампања и национализам од страна на Македонија, па во тој тренд на топло-ладни потези од Атина, тешко е да се извлече некаква политичка константа. Од друга страна, досегашната практика на допишување меѓу македонскиот и грчкиот државен врв оди во прилог на одолговлекувањата, како што се случи впрочем со одговорот на грчкиот премиер Андонис Самарас на писмото од нашиот премиер Никола Груевски, на кое јавноста веќе заборави кога стигна реакцијата. Неофицијално се дознава исто така дека и најавената средба на медијаторот Метју Нимиц овој месец не е извесна и е под голем прашалник.

Инаку, дилемата на државниот врв е како да го поздрави меморандумот но и да го отфрли, бидејќи во нашите политички кругови тој е оценет како некоректен па и несериозен и дека практично значи грчко барање Македонија да стави потпис на црвената линија на Атина. Во предлозите претставени како рамка за решавање на спорот стои барањето Македонија да прифати географска одредница за името и тоа да важи за сите употреби а не само за ОН, односно според ерга омнес принципот. Во кој правец се движи пак европското расположение, и покрај инсистирањето Македонија сепак да го реши спорот со Грција и тоа без одлагање, се гледа од Стратегијата за проширување на ЕК која треба да биде објавена во среда, но веќе циркулира во медиумите. Во неа стои дека процесот на проширување е негативно погоден од билатералните спорови, па како најеклатантен пример се споменува токму нашата земја. По владеењето на правото, второ прашање по важност во стратегијата се добрососедските односи, додека зад нив се само економските прашања. Притоа, се бара билатералните прашања да бидат решени што е можно побрзо, „за време на процесот на проширувањето“, во дух на добрососедство и имајќи ги во предвид вкупните ЕУ интереси. ЕК оди понатаму, па нагласува дека решението на ваквите проблеми треба да се бара на линија на воспоставените принципи и методи, вклучувајќи го и барањето пресуди од Меѓународниот суд на правдата, со што индиректно се признава и и' се дава легитимитет на хашката одлука за Македонија.

Иако делува релативизирано, Брисел притоа ја цитира пресудата на Хаг дека Грција ја прекршила обврската да не става вето за Македонија во Букурешт, што значи дека на голема врата таа сепак ја внесува како политичка референца во односот кон нашата држава. Во овој случај очигледно како аргумент за притисок на Атина, балансирајќи го тоа со ставот дека мора да се најде заедничко прифатливо решение за спорот.