Мислења

Собрание

Александар Станкоски

Зградата на Собранието е пентаграм. Базата на овој пентаграм е свртена кон север, а врвот кон југ. Така исфрустриран и скршен пентаграм е поставен наопаку, во сатанистички контекст

Класични студии

Ова не е осврт на скорешните политички настани, кои манијалкалната волја за моќ ги претвори во гротеска, туку ова е повеќе препорака на една визија за подобрување на ситуацијата во повеќе сегменти од животот на оваа, понекогаш неподнослива стварност. Тоа, пред се', се однесува на градбата која во последно време поприма димензии на театар на апсурдот, а всушност се обидува да симулира столб на општествената виртуелна конструкција на духот на законот, во когнитивниот манир на Монтескје. И повеќе од тоа, една речиси русоовска трибалистичка проекција на колективната вистина, фокусирана во еден контекст, која е и метафора и реалност, таа е и култ и храм – место каде што дреме ѕверот, чиј сон е прикаската за моќта.

Значи, што со Собранието? Дали е време да се промисли околу овој феномен, но не низ призмата на политичкото и дистрибуцијата на општествените моќи, туку низ деликатните анализи, кои, пред се', се однесуваат на историјата и културата.

За мене тоа време е дојдено одамна и во многу наврати сум ламентирал по ова прашање, но моите повици беа како ламтеж на изгубениот во пустина.

Што се однесува до карикатуралните манифестации за волјата за моќ, кои повеќе упатуваат кон психијатриска експертиза отколку кон некаква посериозна политичко-историска драма, подобро е ваквите хистерични изливи на неподносливата обезвластеност да ги игнорираме и да ги разложиме во океанот од збиднувањата, кои во однос на нашите лични искуства стануваат ирелевантни, како наивно насликан пејзаж, што виси на ѕидот од некоја хотелска соба.

Прикаската за Собранието е интересна од еден друг агол. Тоа е ракурсот на херметичкиот поглед на тој феномен. На пример, кој го направил тоа Собрание и со каква цел? А неговото создавање се случува во едно жестоко колонијално милје, наречено Вардарска бановина.

Сигурно е дека македонскиот народ од тоа време (нашите предци) не го гледал овој институт на моќта како свој легитимен форум за артикулација на политичките преференции. Напротив. Претпоставувам, со голема извесност, дека токму тие граѓани со дискретен, но длабок одиум го проследувале градењето на оваа институција, при што сите тие вибрации на неподносливост и револт се слевале во целокупната конструкција, од темелите до таванот. Потоа дошол бугарскиот окупатор (за време на Втората светска војна), а одиумот се зголемил, вткајувајќи се во сите структури на оваа градба, и на материјален и на контекстуален план. Потоа, со подмолен преврат, банда итри и безмилосни болшевици го окупираа овој дом на моќта, без избори и без легитимитет, кои по природата на еволуираниот политички дискурс, се бараат од народот. Притоа, оние што ја водеа и што ја идеологизираа НОБ беа фрлени во затвори или ликвидирани од узурпаторите со жигосани петокраки на челата. Тие петокраки, всушност, се пентаграми – прастариот симбол на паднатите ангели.

Ако случајно го погледнете Собранието од птичја перспектива, ќе забележите дека тоа, всушност, е еден пентаграм. Во случајов, српската, поправо, колонијалната власт на Вардарска бановина конструирала политичка институција во форма на пентаграм, но ставен во крајно субмисивна позиција. Прво, едната страна е скршена, со што му е оневозможена наполна дистрибуција на моќта и на тој начин овој конструкт е ставен во зависна и сервилна позиција во однос на супериорната институција на моќта позиционирана во Белград. Потоа, неговата географска поставеност, каде што базата на овој пентаграм е свртена кон север, а врвот кон југ. Со тоа, овој и така исфрустриран и скршен пентаграм е поставен наопаку, во сатанистички контекст, каде што спиритуалнтата страна или страната на „боговите“, т.е. северната страна, онаа која тежнее нагоре, кон небесата, ја добива инертната и ирелевантната база на пентаграмот, а врвот и тежнението кон реализација на волјата на народот и моќта е свртен кон југ, што во херметиката ја одразува материјалистичката и телесната страна на постоењето. Така, всушност, се создаваат робови и поданици. Масите да се насочат кон материјализмот и консумеризмот, а доблестите и спиритуалноста да се потиснат до заборав и непостоење.

Токму тоа е филозофијата на сите хегемонии. Да се затапи и пасивизира волјата на колонизираниот народ, луѓето на кои им е судено да бидат инфериорни послушници и поданиц�� на еден систем, кои, впрочем, не го ни разбираат, но се плашат од него и постапуваат во согласност со неговите потреби. Но, тивката омраза на придушениот гнев го полни зданието со своите неконтролабилни емисии. Сетете се само на филмот „Шајнинг“ од Стенли Кјубрик, во кој главниот лик, толкуван од Џек Николсон, доживува напади на параноидна шизофренија, манифистирана со манијалкално однесување, а мотивирана и генерирана од полтергајстот, кој е вткаен во самата градба, на тој напуштен и проколнат хотел во Апалачките Планини.

Така и во нашето Собрание е вткаен духот на инфериорноста, фрустрацијата и омразата. Тој демне и бара пукнатина во аурата на погодниот пратеник, а потоа се имплементира како резидент во неговата душа, од каде што дејствува со својата демонска волја. Затоа и толку омраза и срам, толку понижувања и одвратност. Да се смени знаме или име, зарем тоа е некаде направено? Дури и во најбезнадежните делови на светот, таков пример нема. Но, дали има излез од оваа без малку лудачка ситуација?

Мојата препорака е ова Собрание да се претвори во музеј и да се изгради ново Собрание, Собрание, чии темели ќе бидат удрени во независна Македонија и чии херметички контексти ќе бидат беневолентно искреирани од архитектите и градителот.

А што се однесува до музејот, тој ќе го цивилизира местото, ќе ја пренасочи енергијата од негативна во позитивна и на тој начин ќе почне исцелувањето на нашите национални рани.

(Авторот е уметник)

Наш став



Објавувањето колумни и мислења од надворешни автори е одраз на намерата на „Утрински весник“ да биде влијателен глас на заедницата. Но, напоменуваме дека не се согласуваме секогаш со ставовите што ги изнесуваат нашите колумнисти, особено кога станува збор за лични дисквалификации, етикетирања без основа и извртување на контексти со цел да се наштети на други личности од која било сфера. „Утрински“ се оградува од таквиот речник и конотации и ги смета за непримерни во јавната комуникација.