Мое ќоше

Ќе се кастрираат коњите и лавовите

Ерол Ризаов

Владина комисија треба да ги провери коњите и лавовите кои се со мадиња, а кои се без нив

Митовите како и историјата се многу значајни и корисни под услов да не станете нивни заробеници. Кога се примаат во нормални дози, тие ја одржуваат колективната гордост и достоинството на нацијата, го негуваат патриотизмот и љубовта кон татковината. Многу често се инспирација на уметниците и творците во сите области на културата и творештвото, науката, спортот... Најголемите светски ремек-дела низ целата човекова историја се создадени под влијание на митовите од античките времиња до денес. Во областа на литературата, поезијата, драмата, сликарството, скулптурата, архитeктурта, градежништвото, музиката, ненадминати се делата инспирирани од приказните и преданијата за односите меѓу боговите и луѓето и во перидот на многубоштвото и во ерата по Христа.

Македонската споменикоманија на античките јунаци и митови ја дочекавме неподготвени. Од една страна, повеќе исполнети со политички, патриотски и партиски фрустрации, а осиромашени со образование и знаење, од друга страна, брзината и тајноста на изградба на споменици не ни остави многу време да научиме кому и во чија слава се градат толкави зданија на плоштадите. Не станува збор за нашите големи предци што ги знаеме отсекогаш, откако знаеме за себе. Се работи за овие новите кои биле наши, а некој ни го криел тоа, не ни кажувал, намерно не' лажел, да не научиме од каква славна и голема лоза потекнуваме. Не' држеле во мрак и ропство како Кинта Кунте да не си ги знаеме корените кои биле длабоки до Олимп каде што заседавале старогрчките или, ако повеќе ви се допаѓа, старомакедонските богови. Сето тоа ни прави мачнотија и непријатност, а често знае да предизвика лутина и бес. Замислите, наши предци се, а не знаеме кој се. Тамам научивме како се вика татко му на Александар, кога не' изненади мајка му Олимпија. Деновиве еден мој близок пријател високообразован, инаку со докажано античко педигре со заверено ДНК од научен институт во Швајцарија, беше видно разочаран кога слушна дека полусестра му на Александар се викала Тесалоники. Неговиот коментар беше генијален, рече: Па тогаш подобро да го викаме Тесалоники отколку Солун. Значи ли тоа дека Словените седум пати ни го опсадувале градот, му велам. Ме погледна бело. Тажна е таа конфузија во главите на новите антички Македонци.

Неисе, во моментот најактуелна и најпоучна е приказната за Прометеј поставена во паркот „Жената-борец“ во Скопје спроти парламентот. Додека се' уште трае возбудата од скандалот со покривање на неговата машкост и високоморалната успешна мисија на власта да му облече гаќи на Прометеј, прашав 20 мои блиски пријатели кој бил Прометеј и што знаат за него. Резултатот е катастрофален иако станува збор за образовани луѓе, ама очигледно многу обични и многу нормални. Првата реакција кај 90 отсто од испитаниците беше „ај не ме заебавај сега, имаш ли ��и попаметна работа“. Цели седумдесет отсто од нив беа воздржани и не сакаа да се изјаснат. Интересно, еднакво ме откачија и Македонците, и Турците, и Власите и Албанците. Цели десет отсто одговорија во стилот - абе нешто има со огинот тој им го дал огинот на луѓето, па за тоа го казниле боговите и го оковале на некоја карпа на која секој ден орелот му ги јадел џигерите... А дали слушнавте за споменикот на Прометеј што му се гледал алатот, па сега му облекле бронзени гаќи да не ги срами анамите наши и госпоѓите ваши кога поминуваат низ паркот. Добив фантастичен одговор. Сто отсто, како од пушка, одговорија точно без оглед на нација и вера. Морам да менувам кај себе некои работи и предрасуди. Доцна ми е да барам нови другари. Сите до еден беа приврзаници да си остане Прометеј како од мајка роден. Не им пречело ништо на овие мои безбожници. Велат дека во парковите имало повеќе голи егзибиционисти кои им ги покажувале своите машкости на жените во живо многу попежоративно отколку што тоа може да го предизвика бронзата. Подобро, велат, на овие некој да им облече гаќи отколку на спомениците. Како ексклузивно го издвојувам прашањето кое ми беше поставено мене, а на кое немам одговор. Дали во заштита на јавниот морал не треба да се кастрираат ергелите коњи и на многубројните лавови на македонските плоштади. Или можеби е најдобро прво една владина комисија да провери кои животни во спомен-обележјата се со мадиња, а кои без нив, па потоа да поминеме на работа.

Ете тоа се многу значајни работи од стратегиски интерес за иднината на Македонија.